CHƯƠNG 5 TLH TIỂU HỌC – Lecture notes 1 – Chương 5. Tâm lí học giáo dục tiểu học 5. Khái niệm đạo – Studocu

Chương 5. Tâm lí

học giáo dục tiểu học

5.1. Khái niệm đạo đức và hành vi đạo đức

5.1.1. Khái niệm đạo đức

Đạo

đức

là

một

trong

những

hình

thái

ý

thức

xã

hội

quy

định

những

nguyên

tắc

cơ

bản

trong

đời

sống

xã

hội

và

mối

quan

hệ

giữa

cá

nhân

với

nhau,

giữa

cá

nhân

với

xã

hội.

Nó

thường

được

biểu

hiện

là

những

phẩm

chất

tốt

đẹp

của

con

người

do

tu

dưỡng

và

rèn

luyện

theo

những

chuẩn

mực

xã

hội,

những

tiêu

chuẩn

đạo đức của nó.

Đạo

đức

được

thể

hiện

ở

các

quan

niệm

về

thiện

và

ác,

lòng

nhân

ái,

lương

tâm,

lòng

tự

trọng,

nghĩa

vụ,

danh

dự,

lẽ

công

bằng…và

được

biểu

thị

cụ

thể

ở

hệ

thống những

chuẩn mực điều

chỉnh

hành vi

của con người

trong quan

hệ với

người

khác và

với cộng

đồng (quan

hệ gia

đình, bạn bè,

hàng xóm,

giai cấp,

dân tộc…)

và

với

bản

thân.

Căn

cứ

vào

những

chuẩn

mực

đó,

người

ta

đánh

giá

hành

vi

của

người

khác

và

của

chính

mình.

Các

chuẩn

mực

đạo

đức

có

thể

không

được

ghi

thành

văn

bản

pháp

qui

(những

cái

bắt

buộc

mỗi

người

phải

thực

hiện)

nhưng

chúng

vẫn

được

mọi

người

thực

hiện

do

sự

thôi

thúc

của

lương

tâm

cá

nhân

và

dư

luận xã hội.

5.1.2. Khái niệm hành vi đạo đức

Hiện nay trong lí luận cũng như trong thực tiễn, thuật ngữ hành vi chưa được

xác

định

một

cách

rõ

ràng

dứt

khoát.

Nói

chung,

người

ta

dùng

thuật

ngữ

hành

vi

cho

cả

động

vật

và

người.

Ở

người

thuật

ngữ

hành

vi,

hành

động,

hoạt

động,

việc

làm,

cách

cư

xử…

Thường

được

dùng

thay

thế

lẫn

nhau

tùy

trường

hợp,

tùy

văn

cảnh.

Ví

dụ,

ta

thường

dùng:

hành

vi

đạo

đức,

hành

vi

văn

minh,

hành

vi

phạm

pháp…Người

ta

thường

phân

biệt

ba

kiểu

hành

vi

cơ

bản

khác

nhau

theo

bản

chất

tâm lí: hành vi bản năng, hành vi kĩ xảo, và hành vi lí trí.

Cần hiểu

rằng

thuật

ngữ

“hành

vi”

dùng ở

đây khác

hẳn

với

thuật

ngữ

“hành

vi”

của

thuyết

hành

vi

(chủ

nghĩa

hành

vi,

chủ

yếu

thịnh

hành

ở

Mĩ).

Thuyết

này

coi

“hành

vi”

chỉ

là

những

phản

ứng

máy

móc

đáp

lại

các

kích

thích.

Từ

cái

máy

mắt, hắt hơi

đến hành

động

lao động,

chiến đấu, tình

yêu.v

.v

.. Đều

chỉ được xem

là

tổng

số

các

phản

ứng

thụ

động

của

con

người

trước

các

kích

thích.

Họ

chỉ

tính

đến

tổng

số

các

cử

động

bên

ngoài,

bỏ

qua

đời

sống

tâm

lí

của

con

người.

Thuyết

này

coi

hành

vi

của

người

và

động

vật,

thậm

chí

cả

ở

người

máy

có

cùng

một

cơ

chế,

một

bản

chất.

Quan

niệm

đó

hạ

thấp

con

người

và

thực

sự

không

hiểu

được

bản

chất hành vi của người.

Khi

nói

đến

hành

vi

người,

chúng

ta

hiểu

đó

là

những

biểu

hiện

bên

ngoài

của hoạt động, được điều chỉnh bởi cấu trúc tâm lí bên trong của chủ thể.

Như

vậy

,

hành

vi

tuy

là

những

cái

biểu

hiện

ra

bên

ngoài

(cử

chỉ,

động

tác,

lời

nói,

ánh

mắt,

vẻ

mặt…)

nhưng

lại

thống

nhất

với

cấu

trúc

tâm

lí

bên

trong

của