Bài 14: Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên

BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

a. Môi trường và tài nguyên thiên nhiên là gì?

 – Môi trường là toàn bộ những điều kiện tự nhiên, nhân tạo bao quanh con người có tác động đến đời sống, sự tồn tại phát triển của con người và thiên nhiên.

 – Ttài nguyên thiên nhiên là những của cải có sẵn trong tự  nhiên mà con người có thể khai thác, chế biến, sử dụng phục vụ đời sống của con người.

* Tài nguyên thiên nhiên là một bộ phận thiết yếu của môi trường; Các hoạt động kinh tế khai thác tài nguyên thiên nhiên dù tốt hay xấu đều có tác động đến môi trường.

b. Vai trò của môi trường và tài nguyên thiên nhiên:

– MT và TNTN là yếu tố cơ bản để phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội.

– Tạo cho con người phương tiện để sinh sống, phát triển trí tuệ, đạo đức, tinh thần. 

3. Bảo vệ Môi trường và tài nguyên thiên nhiên: 

– Bảo vệ môi trường là giữ cho môi trường trong lành, sạch đẹp đảm bảo cân bằng sinh thái, khắc phục các hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra.

– Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên là khai thác sử dụng hợp lí và thường xuyên tu bổ, tái tạo những tài nguyên có thể phục hồi được.

4. Trách nhiệm của công dân và học sinh: 

 – Thực hiện các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

 – Khai thác tài nguyên thiên nhiên hợp lí.

 – Không làm ô nhiễm nguồn nước, không khí. Bảo vệ các loài động thực vật quý hiếm.

 – Tích cực trồng và bảo vệ cây xanh.

 – Xử lí rác chất thải đúng quy định…

* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI :

1. Trong các biện pháp dưới đây, theo em, biện pháp nào góp phần bảo vệ môi trường ?

(1) Giữ gìn vệ sinh xung quang trường học và nơi ở

(2) Xây dựng các quy định về bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn nước và bảo vệ động vật quý hiếm

(3) Khai thác nước ngầm bừa bãi

(4) Sử dụng phân hóa học và các hóa chất bảo vệ thực vật vượt quá mức quy định

(5) Nghiên cứu xây dựng các phương pháp xử lí rác, nước thải công nghiệp, nước thải sinh hoạt

Trả lời :

Biện pháp góp phần bảo vệ môi trường là : (1), (2), (5)

2. Trong các hành vi sau đây, hành vi nào gây ô nhiễm, hủy hoại môi trường ?

(1) Khai thác thủy, hải sản bằng chất nổ

(2) Săn bắt động vật quý hiếm trong rừng

(3) Đổ chất thải công nghiệp trực tiếp vào nguồn nước

(4) Khai thác gỗ theo chu kì, kết hợp cải tạo rừng

(5) Trồng cây gây rừng, phủ xanh đồi trọc

(6) Phá rừng để trồng cây lương thực

Trả lời :

Những hành vi gây ô nhiễm, hủy hoại môi trường là  : (1), (2), (3), (6)

3. Để mở rộng sản xuất Nhà máy A đứng trước sự lựa chọn giữa 3 phương án. Theo em, nên chọn phương án nào 

Phương án 1 : Sử dụng công nghệ tiên tiến, bỏ qua các vấn đề về môi trường, tiết kiệm để sản xuất nhằm hạ giá thành phẩm

Phương án 2 : Sử dụng công nghệ tiên tiến và đầu tư thêm kinh phí cho việc bảo vệ môi trường, chấp nhận giá thành cao hơn

Phương án 3 : Mở rộng quy mô sản xuất, giữ nguyên công nghệ cũ (chỉ tăng số lượng)

Trả lời :

Theo em, nên chọn phương án 2

Phương án 2 là phương án tốt nhất và bảo đảm các yếu tố mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới công nghệ, góp phần tăng năng suất lao động, bảo vệ môi trường. Về chi phí, tuy hiện tại có chi thêm một phần kinh phí bảo vệ môi trường nhưng xét về lâu dài, việc giữ gìn bảo vệ môi trường sẽ có lợi về nhiều mặt hơn và đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn, tiết kiệm hơn so với kinh phí phải bỏ ra để khắc phục hậu quả tai hại do môi trường ô nhiễm gây ra. Vì thế nên chọn phương án 2

4. Hãy giải thích câu thành ngữ : “Rừng vàng biển bạc” ?

Trả lời :

Câu thành ngữ muốn nói : Tổ quốc Việt Nam giầu đẹp, tài nguyên thiên nhiên phong phú vì thế chúng ta phải có trách nhiệm khai thác hợp lí, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên chính là góp phần bảo vệ sự sống của chúng ta

5. Em có biết ngày 5 tháng 6 hằng năm được Liên Hợp quốc chọn làm ngày gì không ?

Trả lời :

Ngày 5 tháng 6 hằng năm được Liên Hợp quốc chọn làm ngày “Môi trường thế giới”

6. Ngày 22 tháng 5 năm hàng năm là ngày gì của Việt Nam ?

Trả lời :

 Ngày 22 tháng 5 năm hàng năm là ngày phòng chống thiên tai ở Việt Nam

7. Gần nhà Thành có gia đình ông Năm chuyên thu gom các động vật quý hiếm để chở đi tiêu thụ. Đã nhiều đêm liền, người ta đến và chở đi. Cả bố mẹ Thành cũng biết. Vì biết rằng đó là chuyện phi pháp nên Thành mấy lần định báo cho mấy chú kiểm lâm nhưng nghĩ mình còn nhỏ tuổi nên thôi. Cả mẹ Thành cũng khuyên không nên nói với ai vì đó là việc của người lớn. Thành cứ day dứt mãi : Liệu mình cứ mãi làm ngơ như thế được không ?

Nếu vào trường hợp của Thành, em nên làm gì để góp phần ngăn chặn hành vi của gia đình ông Năm ?

Trả lời :

Trong trường hợp của Thành, em sẽ dùng những tri thức về môi tarường và bảo vệ môi trường để thuyết phục bố mẹ đứng ra tố cáo với chính quyền địa phương để ngăn chặn hành vi buôn bán động vật quý hiếm. Em cũng có thể trao đổi thông tin này với cô giáo chủ nhiệm để nhờ cô tư vấn và can thiệp nhằm tố cáo việc làm sai trai của ông Năm

8. Thương và Huyền dạo chơi trong công viên thành phố. Nhai xong cây kẹo cao su, Huyền tiện tai vứt xuống thảm cỏ bên cạnh lối đi. Thấy vậy, Thương nhắc bạn nên nhặt lên bỏ vào thùng rác gần đó để góp phần bảo vệ môi trường. Trước lời nhắc nhở của Thương, Huyền bĩu môi cười :” Cậu làm gì mà nghiêm trọng thế, một mẩu kẹo cao su có đáng vào đâu. Hơn nữa, đâu chỉ có mình tớ, mọi người vẫn thường vứt rác ở công viên kia mà”

– Em có nhận xét gì về ý kiến của Huyền ?

– Nếu là Thương, em sẽ lí giải như thế nào để Thương hiểu được tầm quan trọng trong việc bảo vệ môi trường từ những việc nhỏ?

Trả lời :

– Ý kiến của Huyền là không đúng. Hành vi nhả kẹo cao su đã vi phạm quy định của công viên về việc gìn giữ môi trường công cộng xanh – sạch – đẹp

– Em có thể phân tích cho Huyền thấy được vấn đề ô nhiễm môi trường đã thật sự đáng báo động đối với nước ta và trên thế giới. Để khắc phục được vấn nạn này đòi hỏi sự chung tay góp sức của tất cả mọi người. Học sinh chúng ta cũng có thể góp phần bảo vệ môi trường từ chính những việc nhỏ nhặt nhất. Nhiều việc nhỏ gộp lại thành việc lớn. Việc bỏ rác đúng nơi quy định còn giúp ta và những người xung quanh nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong sinh hoạt hàng ngày.

Bài tập