20 kỹ năng sống cho trẻ mầm non giúp con phát triển toàn diện

Kỹ năng sống cho trẻ mầm non là một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển của trẻ bởi đây là giai đoạn não bộ con dễ dàng tiếp thu và ghi nhớ kiến thức mới. Việc giáo dục cho con những kỹ năng cần thiết ngay từ lứa tuổi mầm non sẽ giúp con hình thành tính cách và thói quen tốt cho trẻ. Trong bài viết này, Trường mầm non song ngữ Con Mèo Vàng sẽ giới thiệu đến cha mẹ một số kỹ năng sống cần thiết cho trẻ mầm non để và các phương pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.

I. Tại sao trẻ cần học các kỹ năng từ khi còn nhỏ?

Khi trẻ bắt đầu đi học, ngoài việc tiếp thu kiến ​​thức văn hóa, trẻ còn bắt đầu làm quen với một môi trường mới với cuộc sống tập thể. Chính vì vậy, việc trang bị cho trẻ mẫu giáo những kỹ năng sống cần thiết sẽ giúp trẻ vui chơi và hòa nhập với mọi người dễ dàng hơn, đồng thời hình thành những thói quen và tính cách tốt đẹp.

Ngoài ra, mầm non là lứa tuổi con trẻ có xu hướng tiếp thu và học hỏi điều mới rất nhanh. Vì vậy, việc cho trẻ học thêm kỹ năng sống ngay từ lứa tuổi này sẽ giúp trẻ học cách tự lập, vượt qua khó khăn trong cuộc sống và trưởng thành hơn. Thường trong những năm mầm non, trẻ có xu hướng tiếp thu và học hỏi những điều mới rất nhanh. Vì vậy, đây là thời điểm lý tưởng để cha mẹ rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo. Ngoài ra, dạy trẻ kỹ năng sống ngay từ nhỏ mang lại một số lợi ích sau:

– Con dễ dàng thích nghi với môi trường xung quanh khi ba mẹ không ở bên cạnh.
– Đặt nền móng cho sự phát triển của con bạn.
– Giúp con bạn hòa nhập với bạn bè và giáo viên ở trường và trong lớp học.
– Trau dồi tính tự lập ngay từ khi còn nhỏ.
– Việc nuôi dạy con cái trở nên dễ dàng hơn.

II. Các kỹ năng sống cần thiết cho trẻ mầm non

Dưới đây là một số kỹ năng sống cho trẻ mầm non mà cha mẹ có thể rèn luyện cho con ngay từ những giai đoạn đầu đời:

1. Kỹ năng tự ăn, uống nước

Rèn luyện kỹ năng tự xúc ăn và uống nước cho trẻ trong những năm mầm non sẽ hình thành cho trẻ tính tự lập. Đây là một trong những kỹ năng sống cho trẻ mầm non được các chuyên gia khuyến khích áp dụng cho các gia đình khi nuôi dạy trẻ. Khi trẻ có thể tự xúc ăn, cha mẹ có thể yên tâm khi đi công tác hay có việc đột xuất mà không thể chăm sóc con.

2. Kỹ năng tự chăm sóc bản thân

Cha mẹ nên dạy trẻ một số kỹ năng sống để tự chăm sóc bản thân như tự đánh răng, ăn uống, tự đi giày, đội mũ nón và mặc áo khoác khi ra ngoài,… Con sẽ biết cách tự chăm sóc bản thân khi không có bố mẹ ở bên. Đây cũng là cách dạy trẻ kỹ năng sống tự lập tốt nhất để làm nền tảng dạy trẻ những kỹ năng sống khác, đồng thời, giúp ba mẹ tiết kiệm thời gian mỗi khi có dịp gia đình cùng nhau ra ngoài.

3. Kỹ năng ứng xử đúng mực

Ở lứa tuổi mẫu giáo, trẻ không có quá nhiều kiến ​​thức về các sự việc, sự kiện và hoạt động xảy ra xung quanh nên thường có thói quen bắt chước và học theo những lời nói và hành động của người lớn. Vì vậy, nếu cha mẹ không ngăn chặn kịp thời, trẻ cũng rất dễ hình thành thói hư, tật xấu. Để tránh tình trạng này xảy ra, cha mẹ nên hướng dẫn con kỹ năng giao tiếp, ứng xử, bắt đầu từ những thói quen đơn giản như chào hỏi lễ phép, nhường nhịn,… để trẻ hình thành những tính cách và thói quen tốt đẹp trong tương lai.

4. Kỹ năng dọn dẹp, sắp xếp nhà cửa ngăn nắp

Nghe thì có vẻ giống người lớn, nhưng thực tế, cha mẹ phải tập thói quen trật tự từ trước khi con đi học. Để dạy trẻ kỹ năng sống này, cha mẹ cần làm gương, bắt đầu từ việc sắp xếp mọi thứ trong nhà theo nề nếp. Sau đó, yêu cầu mỗi thành viên trong gia đình giữ mọi thứ ngăn nắp, lấy đồ và cất lại khi dùng sau. Trẻ ở lứa tuổi mầm non rất ham chơi, hay bày bừa đồ chơi và xả rác lung tung,… Và thông thường, cha mẹ sẽ làm công việc dọn dẹp, sắp xếp lại đồ chơi nhưng việc này là không nên. Hãy tập cho con thói quen tự sắp xếp đồ chơi và dọn dẹp rác của mình. Chỉ với 7 đến 10 lần, con sẽ quen dần và biết được tầm quan trọng của việc giữ gìn nhà cửa gọn gàng. Ngoài ra, dạy trẻ cách giữ mọi thứ ngăn nắp ngay từ khi còn nhỏ còn giúp con bạn không mất quá nhiều thời gian và không cần đến sự trợ giúp của ba mẹ để tìm kiếm các món đồ.

5. Kỹ năng học hỏi kiến thức mới

Trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo thường tò mò và thích tìm hiểu về môi trường xung quanh. Cha mẹ nên tạo môi trường thuận lợi để con phát triển và rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mầm non này bằng cách mua sách cho con, để con học đọc, tham gia vào các hoạt động vui chơi và thỏa sức sáng tạo, trải nghiệm mọi thứ. Ngoài ra, bạn nên dạy con cách đặt câu hỏi (tại sao, cái gì) và tự tìm các câu trả lời cho các câu hỏi ấy. Có như vậy, não bộ con sẽ phát triển toàn diện và bộc lộ những khả năng thiên bẩm, làm tiền đề cho những định hướng trong tương lai của bé.

6. Kỹ năng vượt qua khó khăn, trở ngại

Nhiều bậc cha mẹ vì quá bao bọc con cái nên thường làm mọi việc cho con. Hoặc nhiều phụ huynh hay có xu hướng sợ hãi vô cớ, không cho trẻ đi chơi, thậm chí không cho trẻ tập xe đạp vì sợ trẻ bị ngã. Tuy nhiên, cách làm này khiến trẻ hình thành thói quen ỷ lại vào người khác, không có sự chủ động. Để con hình thành tính tự lập ba mẹ nên kiên nhẫn dạy cho con kỹ năng vượt qua khó khăn. Ví dụ, nếu bé bị ngã, đừng vội bế con lên hoặc dỗ dành để bé không khóc. Thay vào đó, hãy đến và động viên con bạn đứng dậy. Tương tự như vậy, khi con xung đột với bạn bè xung quanh, bạn đừng vội cho rằng con mình đúng rồi lôi người lớn vào một góc mà hãy hỏi con nguyên nhân dẫn đến sự việc và khuyến khích con bạn chủ động hòa giải.

7. Kỹ năng nói thật

Trẻ em giống như một tờ giấy trắng, không biết nói dối là gì và tác hại của việc nói dối. Tuy nhiên, ở lứa tuổi mầm non, các con tiếp thu nhanh, dễ học, dễ nhớ. Mặc dù trên thực tế nói dối không hoàn toàn sai trong nhiều trường hợp, nhưng trẻ còn quá nhỏ để nghĩ như vậy. Vì vậy, cha mẹ cần thường xuyên trò chuyện với con, khuyến khích con nói ra suy nghĩ của mình. Nếu trẻ mắc lỗi hãy động viên trẻ thừa nhận, sau đó khen trẻ ngoan để con nhận ra lỗi lầm đó là lời xin lỗi chứ không phải nói dối để che đậy sự việc. Đây chính là một kỹ năng sống cho trẻ mầm non đòi hỏi sự kiên nhẫn của ba mẹ khi dạy con.

8. Kỹ năng sẻ chia và giúp đỡ người khác

Cha mẹ nào cũng muốn con mình khôn lớn, trở thành một người tốt bụng, biết yêu thương và giàu lòng nhân ái. Để làm được điều này, ngay từ khi còn nhỏ, cha mẹ hãy làm tấm gương để con noi theo và dạy con cách quan tâm và giúp đỡ những người xung quanh. Cha mẹ có thể dạy con: sau khi ăn xong hãy để bát đũa vào bồn rửa, giúp ba mẹ làm những việc nhỏ như dọn chén bát để ăn cơm, giúp mẹ sắp xếp kệ dép,… Trong cuộc sống hàng ngày, nếu thấy ai đó gặp khó khăn, bạn có thể gợi ý cách để trẻ hình thành thói quen chủ động chia sẻ khó khăn và giúp đỡ người khác. Đây cũng là một kỹ năng sống quan trọng đối với trẻ mẫu giáo, giúp trẻ có cái nhìn tích cực về cuộc sống.

9. Kỹ năng chăm sóc cây và bảo vệ môi trường

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng tâm hồn và nhân cách của trẻ sẽ phong phú và tươi đẹp nếu được tiếp xúc thường xuyên cây cối và động vật. Cha mẹ có thể dạy con cách chăm sóc cây cối như tưới cây, nhổ cỏ hay cho chó mèo ăn. Cùng với đó, cha mẹ hãy hướng dẫn con bỏ rác đúng nơi quy định và chia sẻ với con về tầm quan trọng của cây xanh đối với môi trường. Không chỉ giúp hình thành cảm xúc tích cực và khơi dậy đam mê khám phá cuộc sống qua thế giới tự nhiên mà kỹ năng sống cho trẻ mầm non này còn giúp trẻ hứng thú hơn với mọi thứ xung quanh.

10. Kỹ năng phòng tránh nguy hiểm

Cuộc sống bên ngoài luôn tiềm ẩn những tai nạn bất ngờ và những nguy hiểm khó lường. Việc dạy các con kỹ năng phòng tránh nguy hiểm ngay từ khi còn nhỏ là rất cần thiết bởi không phải lúc nào cha mẹ cũng ở bên cạnh con cái, vì vậy tốt nhất hãy dạy con cách nhận biết những tình huống nguy hiểm và tìm kiếm sự giúp đỡ nếu có sự cố xảy ra. Khi trẻ bắt đầu biết nói, hãy nhắc lại những thông tin liên lạc cơ bản như số điện thoại, số nhà, tên người thân để nhắc nhở và dạy trẻ kỹ năng cảnh giác với người lạ và cách đối phó với những người lạ có thể có hành vi xấu với con. Dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân từ khi còn nhỏ sẽ giúp phòng tránh những nguy hiểm có thể xảy ra sau này.

11. Kỹ năng tự vệ

Kỹ năng tự vệ là kỹ năng quan trọng trong số các kỹ năng sống cho trẻ mầm non, kể cả đối với người lớn. Để rèn luyện cho con kỹ năng này, cha mẹ có thể ghi danh cho con tham gia các lớp học tự vệ cơ bản, các lớp võ thuật hoặc rèn luyện thể chất phù hợp. Ví dụ, khi đối mặt với tình huống bị bắt nạt, trẻ có thể tự giải quyết hoặc sử dụng lời nói để giảm bớt mức độ nghiêm trọng của xung đột. Ngoài ra, tham gia các khóa học trên cũng là một cách tuyệt vời để phát triển khả năng phục hồi ở trẻ. Tuy nhiên, cần dạy trẻ không lạm dụng các trò đánh nhau đã học và không phải việc gì cũng giải quyết bằng bạo lực.

12. Kỹ năng nấu ăn

Trẻ em nên được dạy nấu ăn ngay từ khi còn nhỏ và làm các công việc nhà phù hợp ở độ tuổi. Đây là hoạt động giúp các con cùng tham gia vào công việc gia đình và tạo sự gắn kết giữa các thành viên. Kỹ năng này có tác động rất lớn đến sức khỏe thể chất, tinh thần và tài chính của trẻ khi chúng lớn lên. Cha mẹ có thể dạy con kỹ năng sống này bằng cách để con rửa các nguyên liệu, chuẩn bị bát đũa và dọn dẹp gia vị. Sau khi trẻ làm quen với việc chuẩn bị nguyên liệu cơ bản, ba mẹ có thể cho trẻ nấu những món ăn dễ làm mà con yêu thích.

13. Kỹ năng giao tiếp

 
Không phải tự nhiên mà ông bà ta lại dạy “Học ăn, học nói, học gói, học mở”. Kỹ năng giao tiếp, lắng nghe, trao đổi thông tin là một bộ môn nghệ thuật đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của tất cả mọi người. Đối với trẻ mầm non, kỹ năng giao tiếp cần được nuôi dưỡng và rèn luyện ngay từ nhỏ. Biết cách giao tiếp, trẻ sẽ biết cách lắng nghe và truyền tải thông tin cho người khác và bày tỏ mong muốn của mình một cách đúng đắn mà không tỏ ra than vãn, mè nheo hay khóc lóc. Khi trẻ biết giao tiếp, trẻ sẽ dễ dàng kết bạn, phát triển mối quan hệ tốt với mọi người, tự tin hơn, có cái nhìn tốt hơn về cuộc sống,…

 14. Kỹ năng làm việc nhóm

Chúng ta không thể sống đơn độc trong thế giới rộng lớn này, vì vậy cha mẹ cần dạy con kỹ năng làm việc nhóm ngay từ khi còn nhỏ bởi khi đi học, trẻ phải thành lập các nhóm nhỏ để học và chơi cùng các bạn. Khi lớn lên đi làm, con cần phải hòa nhập với đồng nghiệp trong công ty mới làm tốt được, chưa nói đến cách đối nhân xử thế với những người xung quanh. Cha mẹ nên giúp con hiểu hành động của mình ảnh hưởng đến người khác như thế nào và rèn luyện cho con biết cách bình tĩnh xử lý tình huống khi bị người khác tác động. Ngoài ra, cha mẹ không nên giải quyết mọi việc cho con mà nên tạo môi trường để con học kỹ năng sống này để con tự tin hợp tác với mọi người ngay từ lứa tuổi mầm non.

15. Kỹ năng quản lý thời gian

Nhiều bậc cha mẹ cho rằng khi con còn nhỏ, con có nhiều thời gian và thoải mái làm bất cứ điều gì mình thích. Tuy nhiên, phát triển thói quen quản lý thời gian ngay từ khi còn nhỏ sẽ giúp cuộc sống của con đi vào nề nếp, có kế hoạch hơn sau này. Một số điều cha mẹ làm để giúp con cái học kỹ năng quản lý thời gian là đưa ra các quy tắc để cân bằng về thời gian chơi, xem điện thoại, hoặc ăn uống,…

16. Kỹ năng tiết kiệm và quản lý chi tiêu

Cha mẹ nào cũng yêu thương con cái và luôn muốn bảo bọc, nuôi dưỡng con cái nên người. Nhưng điều này trở thành thói quen phụ thuộc và trở nên thụ động trong mọi việc khác. Trẻ em không thể phát huy hết tiềm năng của mình, không thể tự lập, không thể có những ý tưởng hữu ích và chỉ có thể chờ người lớn hỗ trợ cho mình. Cha mẹ nên dạy con cách tiêu tiền đúng cách, dạy con cách kiếm tiền vất vả và khiến con biết ơn công lao của cha mẹ để từ đó con biết cách trân trọng đồng tiền và công sức của người lao động.

17. Kỹ năng bơi lội

 
Bơi lội là một trong những kỹ năng sống của trẻ mẫu giáo được các bậc phụ huynh quan tâm hàng đầu khi nuôi dạy trẻ. Kỹ năng này không chỉ hỗ trợ phát triển thể chất mà còn giúp nâng cao khả năng sinh tồn của bé. Đồng thời, khi tiếp xúc với bộ môn bơi lội, trẻ sẽ có cơ hội làm quen với môi trường mới, tạo hứng thú và tăng khả năng sáng tạo trong học tập. Vì vậy, cha mẹ nên dành thời gian hàng tuần để đưa con đi bơi.

18. Kỹ năng tham gia giao thông

Tham gia giao thông an toàn là kỹ năng sống mà trẻ mẫu giáo sẽ được dạy khi con học tại trường, nhưng cha mẹ vẫn nên kết hợp để trẻ có thể luyện tập kỹ năng này một cách tốt nhất. Cha mẹ hãy dạy con những thông tin cơ bản nhưng hiệu quả, chẳng hạn như:

– Con nên đi bộ trên vỉa hè.

– Biết cách nhận biết đèn tín hiệu giao thông.

– Chỉ sang đường khi đèn xanh dành cho người đi bộ.

– Khi băng qua đường, hãy quan sát cẩn thận và giơ tay xin đường.

– Nếu có nhiều phương tiện giao thông trên đường, hãy dạy trẻ đợi ai đó qua đường để con có thể đi cạnh họ.

 19. Kỹ năng từ chối người lạ

Trẻ nhỏ chưa thể nhìn thấy và phân biệt được những nguy hiểm xung quanh nên thường dễ bị kẻ xấu lợi dụng để đạt được mục đích. Khi người lạ mang thứ gì đó đến nhưng bố mẹ không có nhà, cha mẹ cần dạy con kỹ thuật nói từ chối một cách lịch sự. Nếu người đó vẫn cố tình giữ trẻ và ép trẻ lấy thẻ, hãy dạy trẻ la hét và yêu cầu hỗ trợ. Bên cạnh đó, cha mẹ hãy dạy con không nhận quà hoặc bất cứ thứ gì từ người lạ bởi chúng ta không thể đảm bảo rằng những món quà hoặc đồ ngọt mà họ cho con là không nguy hiểm, và những món quà và bánh ngọt đó có thể gây nguy hiểm cho con nếu bị tẩm thuốc mê. Ngoài ra, tình trạng nhiều kẻ xấu tự xưng là người quen đến đón con để thực hiện ý đồ xấu đang diễn ra rất nhiều. Để tránh trường hợp xấu xảy ra, cha mẹ hãy dạy con thông báo với cô giáo và nhờ cô gọi điện xác minh với mẹ nếu có người lạ đến đón.

20. Kỹ năng lập kế hoạch

Kỹ năng lập kế hoạch giúp trẻ dễ dàng thành công ở trường và có cuộc sống lành mạnh và hạnh phúc. Đây là một kỹ năng tư duy giúp trẻ suy nghĩ về các bước cần thiết để hoàn thành một nhiệm vụ trước khi bắt đầu. Cha mẹ có thể ngồi xuống với con và cung cấp một danh sách các hoạt động chính để giúp con làm quen với việc lập kế hoạch. Sau đó có thể phát triển thói quen lập kế hoạch bằng cách để con lên danh sách những việc cần làm hay món đồ cần mua khi đi siêu thị, đi dã ngoại,… để con bạn có thể suy nghĩ và thảo luận cùng với cha mẹ.

Trên đây là tổng hợp top 20 kỹ năng sống cho trẻ mầm non cần thiết cho sự phát triển toàn diện của con. Hy vọng qua bài viết, ba mẹ đã biết cần rèn luyện và cùng con phát triển các kỹ năng để có một tương lai xán lạn và một cuộc sống hạnh phúc.