Hô hấp tế bào là quá trình chuyển hóa năng lượng của các nguyên liệu hữu cơ thành năng lượng ATP.PT: $\mathrm{C}_{6} \mathrm{H}_{12} \mathrm{O}_{6}+\mathrm{O}_{2} \rightarrow 6 \mathrm{CO}_{2}+6 \mathrm{H}_{2} \mathrm{O}+$ năng lượng (ATP)- Quá trình hô hấp tế bào xảy ra trong ty thể, các phản ứng diễn ra nhờ các enzyme xúc tác.- Hô hấp tế bào là một chuỗi các phản ứng ôxi hóa khử. Thông qua chuỗi các phản ứng này phân tử glucôzơ được phân giải từ từ, năng lượng giải phóng không ồ ạt.- Tốc độ quá trình hô hấp phụ thuộc vào nhu cầu năng lượng của tế bào, ngoài ra còn có các yếu tố khác như: enzim, nhiệt độ …Số ATP thu được sau khi oxy hóa hoàn toàn 1 phân tử glucose là 38 ATP (nếu coi 1 NADH tạo ra 3 ATP, 1 $\mathrm{FADH}_{2}$ tạo ra 2 ATP).Trên thực tế thì hiệu suất thấp hơn, ở sinh vật nhân thực, các tài liệu hiện nay thường tính trung bình 1 NADH tạo ra 2,5 ATP, $1 \mathrm{FADH}_{2}$ tạo ra 1,5 ATP. Do đó, 1 phân tử glucose chỉ tạo ra 32 ATP.: prôtêin được phân giải thành axit amin rồi biến đổi thành axêtyl-CoA đi vào chu trình Crep.: lipit được phân giải thành axit béo và glixêrol rồi biến đổi thành axêtyl-CoA và đi vào chu trình Crep.

Câu hỏi bài tập

Câu 1. Vì sao khi vận động hoặc chơi thể thao nặng có thể dẫn đến trường hợp đau, mỏi cơ?
Trả lời:
– Khi vận động quá nhiều, lượng oxi mang đến tế bào bị giới hạn bởi khả năng hoạt động của hệ tuần hoàn, trong điều kiện thiếu ôxi, quá trình hô hấp sẽ chuyển sang hô hấp kị khí, xảy ra quá trình lên men, tạo ra sản phẩm là axit lactic.
– Axit lactic được tạo ra gây ngộ độc cơ, làm cho cơ bị mỏi.
– Biện pháp hạn chế mỏi cơ: vận động và lao động vừa sức, tăng cường tập luyện để tăng khả năng chịu đựng của hệ cơ và xương.

Câu 2. Tại sao khi chúng ta hoạt động tập thể dục, thể thao thì các tế bào cơ lại sử dụng đường glucôzơ trong hô hấp hiếu khí mà không dùng mỡ để hô hấp nhằm tạo ra nhiều ATP hơn?
Trả lời:
Vì năng lượng giải phóng từ mỡ chủ yếu là từ các axit béo. Axit béo có tỉ lệ oxi/ cacbon thấp hơn nhiều so với đường glucôzơ.
Vì vậy, khi hô hấp hiếu khí, các axit béo của tế bào cơ cần tiêu tốn rất nhiều oxi, mà khi hoạt động mạnh lượng oxi mang tới tế bào bị giới hạn bởi khả năng hoạt động của hệ tuần hoàn → mặc dù phân giải mỡ tạo nhiều năng lượng nhưng tế bào cơ lại không sử dụng mỡ trong trường hợp oxi không được cung cấp đầy đủ.

Câu 3: Tại sao tế bào không sử dụng luôn năng lượng của các phân tử glucôzơ mà phải đi vòng qua hoạt động sản xuất ATP của ti thể?
Trả lời:
Năng lượng trong phân tử glucôzơ là năng lượng khó sử dụng (chứa một lượng rất lớn năng lượng) nên cơ thể không sử dụng được ngay.
Trong quá trình hô hấp tế bào, phân tử glucôzơ được phân giải từ từ, năng lượng được giải phóng dần dần như vậy tế bào sử dụng được ngay, không gây lãng phí , sản phẩm hô hấp.