Khu di tích Gò Tháp – Di tích quốc gia đặc biệt ở Đồng Tháp

Khu di tích Gò Tháp là khu di tích cấp vương quốc đã được công nhận từ năm 1998, tiềm ẩn nhiều giá trị văn hóa-lịch sử của dân tộc bản địa và trái đất. Nơi đây hiện còn quần thể di tích của Vương quốc Phù Nam cách đây hơn 1.500 năm ; có di tích 2 thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cùng nhiều tầng văn hóa truyền thống dân gian. Du lịch Đồng Tháp, đến đây tìm về nguồn cội, hành khách sẽ có những thưởng thức lý thú, từ đó thêm trân trọng những góp phần của những bậc tiền nhân đi mở cõi .
Khu di tích Gò Tháp nằm trên địa phận hai xã Mỹ Hòa và Tân Kiều, huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp, cách huyện lỵ Tháp Mười khoảng chừng 11 km về hướng Bắc, cách thành phố Cao Lãnh về hướng hướng đông bắc 43 km ( theo đường đi bộ và đường thủy ) .
Gò Tháp gồm nhiều gò nhỏ, thấp nằm trên một vùng đất pha cát, ở TT khu vực Đồng Tháp Mười, có mạng lưới hệ thống kênh rạch chằng chịt, hệ sinh thái rừng tràm tăng trưởng mạnh. Đặc biệt Gò Tháp là một trong 34 “ di tích vương quốc đặc biệt quan trọng ” của Nước Ta, là 1 trong 2 di tích lịch sử dân tộc và khảo cổ quan trọng trong cả nước ( Khu TT Hoàng Thành Thăng Long và di tích Gò Tháp – tại huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp ) .

Từ những năm cuối thế kỷ XIX và vào những thập kỷ đầu thế kỷ XX, một số nhà nghiên cứu người Pháp đã đến đây khảo sát và công bố những phát hiện quan trọng về một số dấu tích kiến trúc cổ, tượng thờ, bia đá và văn tự cổ… Từ sau khi đất nước hòa bình và thống nhất vào năm 1975, các nhà khảo cổ học Việt Nam cũng đặc biệt quan tâm đến khu di tích Gò Tháp.

Nhiều nhà khảo cổ học phát hiện nhiều dấu tích, di vật, hiện vật cổ thuộc nền văn minh Óc Eo. Đồng thời tìm ra được 3 mô hình di tích quan trọng là di tích cư trú với những di vật như : nhà bếp lửa, những mảnh nồi, thanh củi cháy dở, cọc nhà sàn, … ; di tích mộ táng được phát hiện ở những gò cát, qua nhiều đợt khai thác đã phát hiện 13 mộ táng, thu được trên 1.000 hiện vật, tùy táng chôn theo như : mảnh vàng có chạm khắc hoa văn, đá quí, đầu tượng, đồ gốm, nhẫn vàng … và di tích kiến trúc được phát hiện ở những gò cao như : Gò Minh Sư, Gò Tháp Mười, Miếu bà Chúa Xứ, Chùa Tháp Linh … Hầu hết di tích kiến trúc tìm thấy nằm sâu trong lòng đất, được thiết kế xây dựng công phu có tường thành bảo phủ xung quanh để chống sự xâm thực của gió và nước, kiến trúc thiết kế xây dựng ở trình độ cao. Di vật, hiện vật tìm thấy ở đây hầu hết là những tượng thần Visnu, Siva bằng đá sa thạch, cột đá có chốt, những phiến đá có chạm khắc hoa văn và minh văn .
Với tác dụng nghiên cứu và điều tra khoa học trong nhiều năm cho thấy, cách đây khoảng chừng 1.500 năm, nơi đây đã từng sống sót và tăng trưởng một thành phố thuộc vương quốc Phù Nam vào thế kỷ thứ I-VI sau Công nguyên .
Cuối thế kỷ XVII, đầu thế kỷ XVIII, một bộ phận dân cư người Việt từ đàng ngoài đã vào đây khai hoang lập nghiệp, mở mang bờ cõi trên vùng đất còn hoang hóa với nhiều rừng rậm, sình lầy, muỗi bầy, thú dữ .
Chính vì vậy, Gò Tháp không chỉ nổi tiếng về khai hoang, lập ấp mà còn nổi tiếng với địa hình hiểm trở, nơi quy tụ của bao anh hùng hào kiệt chống ngọai xâm giữ nước thời kỳ đầu chống Pháp khi Đảng ta chưa sinh ra. Nơi đây là trụ sở của nghĩa quân Thiên hộ Võ Duy Dương, Đốc binh Nguyễn Tấn Kiều thời kỳ đầu chống Pháp ( 1864 – 1886 ). Từ năm 1946 – 1948, Gò Tháp là căn cứ địa của Xứ ủy Nam bộ, Ủy ban Hành chính kháng chiến Nam bộ, Khu ủy khu 8. Nơi đây từng in dấu chân hoạt động giải trí cách mạng của nhiều cán bộ hạng sang của Đảng như những chiến sỹ : Lê Duẩn, Lê Đức Thọ, Phạm Hùng, Trần Văn Trà, Nguyễn Bình, Nguyễn Thị Thập … Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Tiểu đoàn 502 anh hùng đã đánh sập Viễn vọng đài cao 42 m do chính sách Ngô Đình Diệm kiến thiết xây dựng để quan sát, khống chế những hoạt động giải trí của quân giải phóng vào tháng 12/1959 .

Cách Gò Tháp Mười 100 m về phía Bắc là tháp Cổ Tự, tương truyền rằng đã có từ đời Thiệu Trị (1841-1847), trước đó là ngôi tháp thờ Chân Lạp. Trải qua nhiều thế kỉ thăng trầm, ngôi chùa giờ đây đượm màu hoang phế, những dấu vết chiến tranh cỏn in đậm trên vách tường và các bức tượng thờ thần, Phật v.v.

Qua khỏi chùa, bạn sẽ gặp đền thờ cụ Đốc binh Nguyễn Tấn Kiều và Thiên hộ Võ Duy Dương. Hai cụ đã chọn Gò Tháp làm căn cứ địa cách mạng của nghĩa quân yêu nước trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp với những trận đánh làm quân địch kinh hồn bạt vía .
Đi tiếp về hướng Bắc, bạn sẽ đến được một gò hình tròn trụ, nơi trước kia từng có một ngôi chùa tu theo đạo Minh Sư nên gọi là Gò Minh Sư .
Trên gò có miếu thờ Bà Chúa Xứ mang đặc thù tín ngưỡng dân gian, tiêu biểu vượt trội cho lòng hướng thiện, đức nhân từ và cứu nhân độ thế … nơi đây khách thập phương luôn kéo về rất đông .

Hằng năm, hai kì lễ hội truyền thống dân gian: vía Bà  Chúa Xứ (rằm tháng 3 âm lịch) và tưởng niệm hai vị anh hùng dân tộc Thiên hộ Dương, Đốc binh Kiều (rằm tháng 11 âm lịch) đã thu hút hàng trăm ngàn lượt khách hàng hương về Gò Tháp để chiêm ngưỡng những kiến trúc cổ của nền văn hoá Óc Eo, thưởng ngoạn sinh họat “học trò lễ”, “nhạc lễ”, “múa lân” và các hoạt động văn hoá nghệ thuật khác.

Với những giá trị truyền thống cuội nguồn ấy, tỉnh Đồng Tháp đã có kế hoạch thiết kế xây dựng Gò Tháp thành một khu du lịch sinh thái xanh mang đậm truyền thống của vùng Đồng Tháp Mười. Ngoài việc góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng mạng lưới hệ thống đường xá từ thành phố Cao Lãnh vào đến Khu di tích, chỉnh trang hạ tầng, tỉnh sẽ kiến thiết xây dựng một đài sen cao 79 m với rất đầy đủ những dịch vụ như nhà hàng quán ăn, khu đi dạo vui chơi v.v. Ngoài ra, những di tích tương quan đến hoạt động giải trí của Xứ Uỷ Nam Kì và Uỷ ban Nam Bộ kháng chiến đều sẽ được phục sinh .
Du lịch Đồng Tháp, đến Gò Tháp bạn sẽ giật mình bởi đây không chỉ là khu di tích mà còn có cảnh sắc vạn vật thiên nhiên hoang sơ với những thảm thực vật đa dạng và phong phú đặt trưng của vùng đất ngập nước .
Nơi đây có nhiều giồng cát quanh co như lượn sóng với chiều dài gần 500 m, ngang 200 m, tạo thành cụm gò nổi, trên gò có nhiều cây cổ thụ như trôm, gáo, sao, dầu, thau lau sừng sững tỏa bóng mát, sừng sững vươn cao. Mùa nước nổi thì đồng nước bát ngát xen lẫn màu xanh cây cối, tạo thành cảnh sắc vạn vật thiên nhiên kì vĩ. Đứng trên Gò Tháp sẽ thấy bốn bề toàn cảnh bát ngát của vùng Đồng Tháp Mười .

Source: https://evbn.org
Category: Địa Danh