Namibia – Wikipedia tiếng Việt

Namibia (, ),[12][13] tên chính thức là Cộng hòa Namibia (tiếng Đức:  (trợ giúp·thông tin); tiếng Afrikaans: Republiek van Namibië), là một quốc gia ở miền Nam Phi với bờ biển phía tây giáp Đại Tây Dương. Biên giới trên đất liền giáp Zambia và Angola về phía bắc, Botswana về phía đông và Nam Phi về phía đông và nam. Dù không giáp Zimbabwe, chỉ có một khúc với chiều rộng chưa tới 200 mét của sông Zambezi chia tách hai quốc gia. Namibia giành được độc lập từ Nam Phi vào ngày 21 tháng 3 năm 1990, sau khi Chiến tranh giành độc lập Namibia thắng lợi. Thủ đô và thành phố lớn nhất là Windhoek. Namibia là thành viên của Liên Hợp Quốc (UN), Cộng đồng Phát triển Nam Phi (SADC), Liên minh châu Phi (AU), và Thịnh vượng chung Anh.

Tên của vương quốc này xuất phát từ sa mạc Namib, sa mạc cổ nhất trên quốc tế. [ 14 ] Vùng đất khô hạn của Namibia đã có người San, người Damara, và người Nama sinh sống từ thời xưa. Khoảng thế kỷ XIV, người Bantu đến Namibia. Từ khoảng chừng thế kỷ XVIII, người Oorlam từ Cape Colony vượt sông Orange và vận động và di chuyển đến miền nam Namibia thời nay. [ 15 ]Khoảng từ thế kỷ XV đến thế kỷ XIX, người Bồ Đào Nha rồi đến người Anh, người Đức lần lượt xâm nhập chủ quyền lãnh thổ Tây Nam Phi ( Namibia ngày này ). Năm 1883, Đức chiếm đóng và quản lý hàng loạt vùng này. Sau thế chiến thứ nhất, nước Đức bại trận, Hội Quốc liên trao cho Nam Phi quyền quản thác Tây Nam Phi. Lợi dụng tình hình đó, năm 1920 Nam Phi biến chủ quyền lãnh thổ này thành thuộc địa của mình .

Từ thập kỷ 60, 70 Liên Hợp Quốc liên tiếp ra nhiều Nghị quyết lên án Nam Phi, đòi Nam Phi rút hết quân đội và trao trả độc lập cho Tây Nam Phi, nhưng Nam Phi vẫn tiếp tục chiếm đóng trái phép lãnh thổ này.

Từ cuối thập kỷ 50, nhiều tổ chức triển khai yêu nước ở Tây Nam Phi sinh ra với mục tiêu đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa. Tháng 4/1960, ông Sam Nujoma xây dựng Tổ chức Nhân dân Tây Nam Phi ( SWAPO ) ; tổ chức triển khai này tăng trưởng nhanh gọn, được nhân dân ủng hộ can đảm và mạnh mẽ và được OUA, Liên Hiệp Quốc và Phong trào không link công nhận .Sau khi Angola, Mozambique năm ( 1975 ) và Zimbabwe năm ( 1980 ) giành độc lập, cuộc đấu tranh của nhân dân Tây Nam Phi do SWAPO chỉ huy bước sang tiến trình mới. Với việc thực thi Hiệp định hoà bình về Tây Nam Phi ( ký tháng 12 năm 1988 ), Chính quyền Nam Phi buộc phải triển khai nghị quuyết 435 / 78 của Liên Hiệp Quốc. Cuộc Tổng tuyển cử tiên phong trên chủ quyền lãnh thổ Tây Nam Phi ( sau gọi là Namibia ) được tổ chức triển khai và SWAPO giành thắng lợi áp đảo. Ngày 21 tháng 3 năm 1990, Tây Nam Phi công bố độc lập, đổi tên nước thành nước Cộng hoà Namibia ; ông Sam Nujoma, quản trị SWAPO được bầu làm Tổng thống. Năm 1994, Nam Phi trao tra lại vùng chủ quyền lãnh thổ Walvis Bay cho Namibia .Tổng thống Nujoma tái đắc cử năm 1994 sau khi hiến pháp được sửa đổi, Nujoma liên tục nhiệm kì thứ ba năm 1999 .Tháng 9 năm 1999, đã xảy ra đại chiến giữa quân đội Namibia và nhóm li khai ở dải Caprivi, một hiên chạy hẹp nhô ra ở góc Đông Bắc hoàn toàn có thể thông ra sông Zambezi .Trong cuộc bầu cử Tổng thống diễn ra vào tháng 11 năm 2004, Hifikepunye Pohamba đã thay thế sửa chữa Sam Nujoma trở thành đại diện thay mặt của SWAPO và đã trúng cử làm Tổng thống của Namibia. Sau đó Nahas Angul được chỉ định là tân Thủ tướng của nước Cộng hoà này. SWAPO trở thành Đảng chiếm đa phần tuyệt đối tại Nghị viện Namibia. [ 16 ]
Namibia theo chính thể Cộng hoà Tổng thống. Thực hiện dân chủ, đa đảng .Từ 1990 đến nay, Đảng cầm quyền SWAPO luôn thắng cử. nhà nước thực thi chủ trương hoà giải dân tộc bản địa, chống nghèo nàn, bất công, chú trọng tăng trưởng kinh tế tài chính nên đã duy trì được sự không thay đổi chính trị – xã hội. Namibia đang nghiên cứu và điều tra phương pháp cải cách ruộng đất sao cho tương thích. Đối với những ngành khác, Namibia chưa thực thi quốc hữu hoá để tránh trộn lẫn trong xã hội và tận dụng năng lực quản trị của những nhà tư bản .Tháng 11 năm 2009, Namibia tổ chức triển khai Tổng tuyển cử bầu Quốc hội và Tổng thống lần thứ 5. Ông Hifikepunye Pohamba đã tái đắc cử Tổng thống với trên 75 % phiếu bầu. Đảng SWAPO cầm quyền giành thắng lợi với 54/72 ghế tại Quốc hội .Nguyên thủ vương quốc là Tổng thống, đồng thời là người đứng đầu nhà nước. Namibia được chia thành 13 vùng. Quốc hội gồm 72 nghị sĩ được bầu trực tiếp đại trà phổ thông đầu phiếu, nhiệm kỳ 5 năm ( khởi đầu từ tháng 12 năm 1994 ) và một Hội đồng Nhà nước gồm 26 nghị sĩ được bầu gián tiếp nhiệm kỳ 6 năm ( khởi đầu từ tháng 7 năm 1993 ), mỗi hội đồng vùng bầu 2 thành viên, cũng với nhiệm kì 6 năm .Các đảng phái chính trị gồm có :- Đảng SWAPO ( Tổ chức Nhân dân Tây Nam Phi ) – Đảng cầm quyền lúc bấy giờ quản trị là ông Hifikepunye Pohamba- Đảng COD ( Đại hội Dân chủ ) ;- Đảng DTA ( Liên minh Dân chủ Turnhall ) ;- Đảng UDF ( Mặt trận Dân chủ Thống nhất ) ;- Đảng MAG ( Nhóm Hành động ) .
Từ 1990 đến nay, Đảng cầm quyền SWAPO luôn thắng cử. nhà nước thực thi chủ trương hoà giải dân tộc bản địa, chống bần hàn, bất công, chú trọng tăng trưởng kinh tế tài chính nên đã duy trì được sự không thay đổi chính trị – xã hội. Namibia đang nghiên cứu và điều tra phương pháp cải cách ruộng đất sao cho tương thích. Đối với những ngành khác, Namibia chưa triển khai quốc hữu hoá để tránh trộn lẫn trong xã hội và tận dụng năng lực quản trị của những nhà tư bản .Tháng 8 năm 2002, Đại hội lần thứ 3 đảng SWAPO thực thi Đại hội với khẩu hiệu ” Đảng SWAPO vì đoàn kết, tăng trưởng và công minh “, triển khai chủ trương cải cách ruộng đất, trao quyền tăng trưởng kinh tế tài chính cho người da đen, tăng trưởng lao động, công nghệ thông tin, tạo việc làm, xoá đói, giảm nghèo, thực thi phân cấp quản trị, tôn vinh vai trò phụ nữa, xử lý những yếu tố xã hội. Về đối ngoại, Đảng SWAPO chứng minh và khẳng định đảng liên tục triển khai đường lối đối ngoại không link, đoàn kết chống đế quốc, đa dạng hoá quan hệ quốc tế, coi trọng quan hệ hợp tác với những nước châu Phi, đặc biệt quan trọng với những nước trong Cộng đồng Phát triển miền Nam châu Phi ( SADC ) .Tháng 11 năm 2004, Namibia tổ chức triển khai Tổng tuyển cử bầu Quốc hội và Tổng thống lần thứ 4. Bảy đảng chính trị ra mắt ứng viên tranh chức Tổng thống sửa chữa thay thế Tổng thống Sam Nujoma sau 15 năm cầm quyền. Ông Hifikepunye Pohamba đã đắc cử Tổng thống với 76,4 % phiếu bầu. Đảng SWAPO cầm quyền giành thắng lợi với 55/72 ghế tại Quốc hội .
Namibia nằm ở khu vực Nam Phi, Bắc giáp Angola và Zambia, Nam giáp Nam Phi, Đông giáp Botswana và Tây giáp Đại Tây Dương. Lãnh thổ gồm vùng đồng bằng sa mạc Namib ở ven biển phía Tây và vùng cao nguyên TT ( trên 2000 m ) thoải dần về vùng chậu bán hoang mạc Kalahari ở phía Đông .
Khoảng 50% dân số Namibia sống nhờ vào vào lãnh vực nông nghiệp. Tuy nhiên, vương quốc này phải nhập khẩu một lượng lớn lương thực, thực phẩm. Ngành công nghiệp khai thác tài nguyên ( kim cương, urani, đồng, chì, kẽm, bạc, cadmi ) đóng vai trò quan trọng hơn cả ngành chăn nuôi và đánh bắt cá cá biển. Kinh tế phần nhiều dựa vào xuất khẩu kim cương và urani. Namibia thuộc nhóm những nước châu Phi có thu nhập trung bình đầu người cao. Nhưng vương quốc này vẫn còn phụ thuộc vào Nam Phi và bị tác động ảnh hưởng bởi thực trạng bất bình đẳng cũng như nạn thất nghiệp .Mức tăng trưởng GDP năm 2000 – 2001 được cái thiện nhiều nhờ sự tăng giá của hai mẫu sản phẩm kim cương và cá. Những thỏa thuận hợp tác mới gần đây vừa đạt được nhằm mục đích triển khai tiến trình tư nhân hóa thêm nhiều công ty, xí nghiệp sản xuất. Điều này sẽ kích thích sự góp vốn đầu tư dài hạn của nguồn vốn quốc tế .

Nền kinh tế của Namibia phụ thuộc chặt chẽ vào việc khai thác và sản xuất các khoáng sản để xuất khẩu. Ngành khai khoáng đóng góp cho khoảng 20% GDP. Namibia có nguồn dự trữ giàu có về kim cương và các kim loại quý hiếm. Namibia là nước xuất khẩu khoáng sản (không phải là chất đốt) lớn thứ 4 ở châu Phi và là nước sản xuất vàng lớn thứ năm của thế giới. Ngoài ra Namibia cũng là nhà sản xuất lớn các kim loại như bạc, thiếc, chì, kẽm, wolfram. Ngành công nghiệp khai khoáng chỉ thu hút 3% lực lượng lao động trong khi gần một nửa dân số sống phụ thuộc vào nông nghiệp. Namibia thường phải nhập khẩu khoảng 50% nhu cầu về ngũ cốc. Trong những năm hạn hán, lương thực trở thành một vấn đề lớn ở khu vực nông thôn. Sự chênh lệch rất lớn về GDP giữa các khu vực cho thấy sự bất bình đẳng lớn trong phân phối thu nhập.

Nền kinh tế tài chính Namibia có mối liên hệ ngặt nghèo với nền kinh tế tài chính Nam Phi và đồng dollar Namibia thường có tỷ suất trao đổi 1/1 với đồng rand Nam Phi .Năm 2008, tổng loại sản phẩm quốc nội của Namibia là 7,781 tỷ USD. Tốc độ tăng trưởng GDP của nước này đạt 3,3 %. Và GDP trung bình đầu người là 5.400 USD. Tỷ lệ lạm phát kinh tế được duy trì ở mức khá thấp là 2,7 % trong quy trình tiến độ 2001 đến 2006, tuy nhiên năm 2008, do tác động ảnh hưởng của tình hình kinh tế tài chính quốc tế, tỉ lệ lạm phát kinh tế của Namibia lên đến 10,3 % .Nông nghiệp lôi cuốn 47 % lao động và góp phần vào 10,4 % GDP. Các nông sản chính của Namibia là kê, đậu phộng, lúa miến, vật nuôi, nho, cá … Dịch Vụ Thương Mại lôi cuốn 33 % lao động và góp phần vào 53,4 % GDP .Về ngoại thương, năm 2008, Namibia xuất khẩu 2,98 tỷ USD ( theo giá FOB ) những loại hàng hoá. Các mẫu sản phẩm xuất khẩu hầu hết của nước này là : kim cương, đồng đỏ, vàng, kẽm, thiếc, uranium, cá, gia súc, lông cừu .. Các bạn hàng xuất khẩu chính của Namibia là Nam Phi và Mỹ .Kim ngạch nhập khẩu của Namibia năm 2008 đạt 3,56 tỷ USD. Nước này nhập khẩu phần lớn là : thực phẩm, mẫu sản phẩm xăng dầu, thiết bị máy móc, mẫu sản phẩm hoá học … Các đối tác chiến lược chính mà Namibia nhập khẩu hàng hoá là Nam Phi và Mỹ .

a) Những thế mạnh và tài nguyên: Khai thác mỏ, đánh cá, chăn nuôi gia súc, du lịch và 4 ngành kinh tế mũi nhọn của Namibia.

Namibia có tài nguyên vạn vật thiên nhiên quý và hiếm như kim cương ( đứng thứ 5 quốc tế ), uranium, đồng, kẽm. Ngành khai mỏ chiếm 40 % GDP ( gồm khai thác kim cương, manggan, đồng, sắt, uranium ). Thuỷ sản là ngành đứng thứ 2 sau khai khoáng, chiếm ¼ GDP. Đánh bắt cá tăng trưởng vào bậc nhất châu Phi. Hàng năm có khoảng chừng nửa triệu du lịch quốc tế sang Namibia .Namibia xuất hầu hết quặng mỏ ( chiếm 20 % GDP ) và là nước sản xuất lớn thứ 5 quốc tế về Uranium. Ngoài ra Namibia còn xuất khẩu thịt gia súc, cá ; Nhập lương thực và hàng chế biến. Các ngành kinh tế tài chính đa phần, đất đai vẫn do người da trắng ( chiếm 5 % dân số ) nắm giữ. Trong khi đó 60 – 65 % người da đen vẫn sống trong nghèo khó. nhà nước Namibia có dự tính cải cách ruộng đất và đang tìm con đường tương thích. Về những ngành kinh tế tài chính khách nhà nước Namibia không có dự tính quốc hữu hoá ngay để tránh trộn lẫn lớn và tận dụng năng lực quản trị của nhà tư sản .

b) Một vài số liệu về kinh tế:

– GDP : 6,7 tỉ USD ( 2007 )- Tăng trưởng GDP : 4,5 % ( 2007 )- GDP đầu người : 2.400 ( 2006 )- Nhập khẩu : 2,82 tỉ USD ( 2007 )- Xuất khẩu : 2,87 tỉ USD ( 2006 )

Chính sách đối ngoại[sửa|sửa mã nguồn]

Từ khi giành độc lập ( tháng 3 năm 1990 ) đến nay, Namibia thực thi đường lối đối ngoại không link, đa dạng hoá quan hệ quốc tế, liên tục duy trì quan hệ mọi mặt với Nam Phi. Coi trọng quan hệ với những nước châu Phi, đặc biệt quan trọng những nước miền Nam châu Phi ( SADC ), chú trọng quan hệ với Mỹ, phương Tây, tranh thủ Trung Quốc, Nhật Bản. Namibia thi hành chủ trương cân đối quan hệ với những nước lớn nhằm mục đích tranh thủ viện trợ, vốn, kỹ thuật .Namibia góp phần tích cực vào việc xây dựng Liên minh châu Phi ( AU ) vào quy trình tìm giải pháp cho những cuộc xung đột tại châu Phi. Namibia là thành viên của Liên Hiệp Quốc, Phong trào không link, AU, Cộng đồng phát triển miền Nam châu Phi ( SADC ), Khối Liên hiệp Anh và thành viên của những Tổ chức quốc tế IMF, WB v.v.Năm 2000, Namibia là một trong 35 nước được hưởng tặng thêm của Đạo luật thời cơ và tăng trưởng châu Phi ( AGOA ) của Mỹ. Quan hệ kinh tế tài chính giữa Namibia và Trung Quốc khá tăng trưởng, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 240 triệu USD ( tính đến hết tháng 11 năm 2006 ) tăng 103 % so với năm 2005. Tính đến cuối năm 2006, Trung Quốc góp vốn đầu tư vào Namibia đạt 33,5 triệu USD. Hiện Trung Quốc có khoảng chừng 1500 người đang thao tác tại Namibia .
Nhà thờ Luther tại SwakopmundCộng đồng Cơ đốc giáo chiếm từ 80 % đến 90 % dân số Namibia, trong đó 75 % là Fan Hâm mộ Kháng Cách và 50 % trong số đó thuộc Giáo hội Luther. Giáo hội Luther có số tín hữu lớn nhất, là di sản của sự truyền giáo bởi người Đức và Phần Lan trong thời kì thuộc địa. 10 % – 20 % dân cư Namibia giữ tín ngưỡng địa phương. [ 17 ]Theo thống kê có khoảng chừng 9000 người dân Namibia theo đạo Hồi [ 18 ] và cũng có một hội đồng Đạo Do Thái nhỏ khoảng chừng 100 người tại nước này. [ 19 ]
Học sinh trung học Namibia

Namibia có nền giáo dục miễn phí cho bậc phổ thông. Bậc tiểu học gồm lớp 1 đến lớp 7, bậc trung học gồm lớp 8 đến 12. Vào năm 1998, số học sinh tiểu học ở Namibia là 400.325 học sinh và số học sinh bậc trung học là 115.237. Tỉ lệ học sinh trên giáo viên năm 1999 là 32: 1 và trong năm đó 8% GDP được chi cho giáo dục.[20]

Phần lớn trường học tại Namibia là trường công lập, tuy nhiên mạng lưới hệ thống giáo dục ở đây có một số ít trường tư. Namibia có 4 trường huấn luyện và đào tạo giáo viên, 3 học viện chuyên nghành Nông nghiệp, 1 trường giảng dạy công an, và ba trường ĐH sau : Đại học Namibia, Đại học Quản lí Quốc tế và Đại học Khoa học và Công nghệ Namibia .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://evbn.org
Category: Địa Danh