Warszawa – Wikipedia tiếng Việt

Warszawa ([varˈʂava] (trợ giúp·thông tin); phiên âm thường dùng là Vác-xa-va hoặc Vác-sa-va, một số sách báo tiếng Việt ghi là Vacsava;[a] tên đầy đủ: Thủ đô Warszawa, tên tiếng Anh: Warsaw[4], tiếng Ba Lan: Miasto Stołeczne Warszawa) là thủ đô và là thành phố lớn nhất của Ba Lan. Thành phố đô thị của nó nằm bên bờ sông Vistula, đông trung bộ Ba Lan với dân số ước tính là 1,78 triệu người và toàn vùng đô thị là hơn 3,1 triệu người.[5] khiến nó trở thành thành phố thủ đô đông dân thứ 8 trong Liên minh châu Âu. Giới hạn diện tích của thành phố là 516,9 kilômét vuông (199,6 dặm vuông Anh) trong khi vùng đô thị là 6.100,43 kilômét vuông (2.355,39 dặm vuông Anh).[6] Warszawa là thành phố toàn cầu loại Alpha[7], một điểm du lịch tầm quốc tế lớn, và là một trung tâm văn hóa, chính trị, kinh tế quan trọng. Phố cổ Warszawa đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.

Từng được ca tụng là ” Paris của phương Bắc “, Warszawa được cho là một trong những thành phố đẹp nhất quốc tế cho đến khi Chiến tranh quốc tế lần thứ hai xảy ra. [ 8 ] Bị Đức ném bom trong Chiến dịch Ba Lan năm 1939 với Cuộc vây hãm Warszawa mà sau đó đã được trao tặng huân chương quân sự chiến lược cao quý nhất Ba Lan cho chủ nghĩa anh hùng, Virtuti Militari. [ 9 ] [ 10 ] [ 11 ]

Trước khi trở thành thủ đô[sửa|sửa mã nguồn]

Có các ghi chép từ thế kỷ 9 về dân cư và hoạt động kinh tế tại khu vực mà ngày nay là Warszawa, nhưng mãi đến thế kỷ 13 thì Warszawa mới chính thức được thành lập bởi các công tước của Mazovia. Trong khi phát triển như một trung tâm hành chính và kinh tế, Warszawa ở địa vị phụ thuộc Płock trong Mazovia cho đến thế kỷ 15, và là không phải là đối thủ cạnh tranh vị trí thủ đô của cố đô Kraków. Tuy nhiên, thành phố đã đạt được tầm quan trọng ngày càng tăng do sức mạnh kinh tế của mình và vị trí trung tâm chiến lược quan trọng ở Ba Lan, củng cố khi Sejm Ba Lan (Viện quý tộc) tái định cư vĩnh viễn trong thế kỷ 16, và nó đã trở thành địa điểm của cuộc bầu cử của hoàng gia.

Là thành phố thủ đô của Ba Lan[sửa|sửa mã nguồn]

Cho đến năm 1596, khi Warszawa trở thành thủ đô trên trong thực tiễn của quốc gia khi vua Sigismund Vasa III, quyết định hành động vĩnh viễn nơi ở Lâu đài Hoàng gia ở Warszawa. Thành phố mở màn tăng trưởng nhanh gọn vượt ra ngoài những gì giờ đây là Phố Cổ và Phố Mới, một số ít thương nhân mở màn chuyển dời vào và thiết kế xây dựng thành tháp và hoàng cung xung quanh thị xã. Vào thế kỷ 17, Praga ( ở phía bên hữu ngạn của sông Vistula ) được xây dựng như một thị xã riêng không liên quan gì đến nhau ( đến thế kỷ 19 mới trở thành một phần của Warszawa ). Trong khi bị tàn phá bởi cuộc chiến tranh và thiên tai như nhiều thành phố khác ở châu Âu trong quy trình tiến độ này, Warszawa liên tục tăng trưởng và hiện đại hóa, với nhà ở baroque, gồm có Wilanów được kiến thiết xây dựng vào thế kỷ 17, và những vị vua Saxon khởi đầu những dự án Bất Động Sản quy hoạch đô thị quy mô lớn tiên phong trong đầu những năm 1700. Vị vua ở đầu cuối của độc lập Ba Lan, Stanisław August Poniatowski, đã liên tục hiện đại hóa thành phố theo những lý tưởng của trào lưu Khai sáng trong nửa sau của thế kỷ 18 .Vào cuối thế kỷ 18, Cộng hòa Ba Lan suy yếu đã bị phân loại, trải qua một khoảng chừng thời hạn ngoại giao cưỡng bức, hành vi quân sự chiến lược và cuộc nổi dậy, và Warszawa tiên phong rơi vào tay quản lý của Phổ, mất hầu hết tầm quan trọng của nó. Khi nhà vua Pháp Napoleon hành quân về phía đông với quân đội của mình, ông tái lập một vương quốc Ba Lan nhỏ được gọi là Lãnh địa Warszawa, sau khi thủ đô cùng tên của nó, nhưng nó đã được sống sót trong thời hạn ngắn và bị thôn tín bởi những đế chế Nga vào năm 1815, sau khi thất bại của Napoleon .

Dưới sự quản lý của Nga[sửa|sửa mã nguồn]

Warszawa thực sự vẫn là một thành phố thủ đô dưới sự quản lý của Nga, khi Vương quốc Ba Lan được tái lập, mặc dầu thuộc quyền của Nga hoàng và không có nhiều độc lập chính trị. Warszawa lúc đó là phía tây của thành phố lớn của đế quốc Nga và do đó sự tăng trưởng kinh tế tài chính như một TT thương mại và công nghiệp. Trong khi cuộc nổi dậy lặp đi tái diễn và cố gắng nỗ lực để giành lại độc lập thất bại, Warszawa vẫn làm giàu với việc tạo ra nhiều tổ chức triển khai văn hóa truyền thống, giáo dục, nhiều người còn sống sót đến ngày này .Sự tăng trưởng của Warszawa bị kiềm chế bởi một tuyến đôi pháo đài trang nghiêm quân sự chiến lược, bảo vệ tiền đồn quan trọng kế hoạch của Nga, mà vào nửa cuối của thế kỷ 19 đã khiến Warszawa trở thành một trong những thành phố đông đúc nhất và tỷ lệ dân cư cao nhất vào thời đó. Để tương hỗ vệ sinh khiếm khuyết, những nhà chức trách mở màn cho kiến thiết xây dựng xí nghiệp sản xuất nước tiên phong Warszawa ( phong cách thiết kế bởi William Lindley ), và mạng lưới hệ thống sưởi ấm tiên phong và thiết lập nước ấm đã được lắp ráp .Vào thời gian chuyển giao thế kỷ, Warszawa đã được điện khí hóa, có được nhà máy điện tiên phong điện và xe điện mặt đất tiên phong, cũng như một mạng điện thoại cảm ứng. Khi mở màn cuộc cuộc chiến tranh quốc tế thứ nhất, Warszawa đã sinh động ; thành phố tân tiến có gần 1 triệu người, đầy rẫy những kiến trúc sang trọng và quý phái, belle-epoque thích nghi với tỷ lệ của nó .

Giữa thế chiến[sửa|sửa mã nguồn]

Khi Ba Lan giành được độc lập, Warszawa trở thành thủ đô của một vương quốc độc lập. Thành phố không riêng gì phải chịu đựng tổn thất nặng nề trong cuộc chiến tranh, mà còn sớm bị rình rập đe dọa bởi những lực lượng quân Liên Xô đang tiến tới, đội quân chỉ bị đẩy lùi tại biên giới trong những năm 1920 trong trận Warszawa. Trong khi không ổn định chính trị và đấu tranh xảy ra sau đó, Ba Lan đạt mức tăng trưởng kinh tế tài chính, sáng sủa và chăm sóc đúng quy hoạch và đô thị trong thời hạn đó, và Warszawa được hưởng lợi từ đó rất nhiều, đặc biệt quan trọng là dưới thời Tổng thống giữa hai đại chiến sau cuối của nó, Stefan Starzyński .Warszawa đã có được một trường bay tối tân ở Okęcie, tuyến đường sắt TT trải qua trạm liên kết toàn bộ những link đường tàu lớn mà trước đây đã trải qua hoặc chấm hết trong thành phố, và thậm chí còn cả một trạm phát sóng truyền hình thử nghiệm. Khu dân cư quy hoạch tân tiến và mê hoặc được tạo ra bên ngoài của tuyến pháo đài trang nghiêm lịch sử vẻ vang, đặc biệt quan trọng là về phía bắc trong Żoliborz và Bielany. Warszawa liên tục trộn những tòa nhà văn minh mới và cũ và nhiều điền vào khoảng chừng trống giữa hoặc thay thế sửa chữa những tòa nhà cũ khắp thành phố, cung ứng cho chiết trung nhìn Warszawa được biết đến với cả ngày này .Sự tăng trưởng của thời gian đó, trong khi sau đó bị tàn phá phần đông trong Chiến tranh quốc tế thứ hai, là những công cụ để định hình Warszawa như thời nay. Hầu hết đã được thiết kế xây dựng lại hoặc đúng nguyên văn hoặc trong một hình thức tựa như và khu vực, trong khi 1 số ít người sống sót .

Chiến tranh quốc tế thứ hai[sửa|sửa mã nguồn]

Phần lớn thời kỳ Chiến tranh quốc tế thứ hai, Warszawa bị chiếm đóng bởi Đức Quốc xã, nhưng không đầu hàng mà không có những cuộc chiến đấu lớn mà gây ảnh hưởng tác động thành phố – hơn 10 % những tòa nhà đã bị hủy hoại, trong khi nhiều người khác và hạ tầng bị hư hại. Các nhà chức trách Đức xem Warszawa hoàn toàn có thể bị hủy hoại và có những kế hoạch lớn của sau cuối trọn vẹn thiết kế xây dựng lại nó như một thành phố kế hoạch, với Đức Quốc xã và hình tượng sửa chữa thay thế toàn bộ những di sản Ba Lan. Điều này đã không trở thành hiện thực dưới mọi hình thức, nhưng lý giải trong khi người ta ít quan tâm giữ gìn thành phố, bị định kỳ đánh bom của lực lượng Liên Xô sau năm 1941 .

Đó là một thời kỳ đặc biệt bi kịch cho dân Do Thái ở Warszawa, vốn đã là một bộ phận lớn và quan trọng của cộng đồng dân cư nói chung trong phần lớn lịch sử Warszawa. Các lực lượng Đức Quốc xã đã lệnh cho người Do Thái chỉ giới hạn ở Warsaw Ghetto, vươn ra phần lớn quận Wola, và tiếp tục với kế hoạch của họ để tiêu diệt họ. Điều này cuối cùng dẫn đến sự cuộc nổi dậy Warsaw Ghetto năm 1943.

Trong quá trình ở đầu cuối của cuộc chiến tranh, kịch tính và bi thảm cuộc nổi dậy Warszawa đã diễn ra vào năm 1944 trong toàn cảnh của sự thất bại của Đức và quân Liên Xô tiến vào Warszawa. Điều này sau cuối đã dẫn đến sự hủy hoại của hầu hết những tòa nhà còn lại ở Warszawa và liên tục giảm đáng kinh ngạc của mạng sống, trong khi không đạt được tiềm năng của giải phóng Warszawa khỏi những lực lượng Đức trước khi quân Liên Xô sẽ tiến vào. Hồng quân Liên Xô sau đó chiếm được thành phố đã tê liệt và bị san bằng thắt chặt số phận của Ba Lan là một vương quốc vệ tinh cộng sản của Liên Xô .

Điều quan trọng cần lưu ý là cuộc nổi dậy Warsaw Ghetto năm 1943 và nổi dậy Warszawa năm 1944 là sự kiện lịch sử hoàn toàn riêng biệt.

Sau Thế chiến II – kiến thiết xây dựng lại thành phố[sửa|sửa mã nguồn]

Cung điện Văn hóa và Khoa học Stalin đã trở thành một hình tượng tháp của thời Waras hậu chiến Ngày nay, Cung điện được bao quanh bởi những tòa nhà cao tầng liền kề tân tiếnNăm 1945, Warszawa gần như bị tàn phá trọn vẹn. Người ta ước tính rằng hơn 80 % của thành phố như bị hủy hoại, gồm có gần như hàng loạt TT thành phố và những tòa nhà lịch sử dân tộc nhất và quan trọng. Trong số gần 1,4 triệu người, một nửa đã chết trong cuộc chiến tranh ( gồm có cả gần như đại đa số dân Do Thái ), những người khác bị buộc phải rời bỏ hoặc bỏ chạy một cách tự nguyện, và chỉ có khoảng chừng 10 % dân số khởi đầu sống ở những tàn tích của thành phố .Do vậy, việc kiến thiết xây dựng lại thành phố là một trách nhiệm vô cùng to lớn, nhưng người ta không chần chừ vì trong thực tiễn là nó đã được triển khai. Một ủy ban đặc biệt quan trọng gồm kiến ​ ​ trúc sư và nhà quy hoạch đô thị được nỗ lực triển khai. Mô hình thành phố của họ hình thành phố đã định hình thành phố như ngày này. Một mặt, người ta tỉ mỉ Phục hồi lại những tòa nhà lịch sử dân tộc truyền kiếp nhất và quan trọng nhất sử dụng tài liệu còn sống sót, mà còn hình ảnh cũ và thậm chí còn cả tranh. Mặt khác, ý thức hệ cộng sản chạy rất nhiều so với những nhân vật thời tiền chiến Warszawa, và nguyên do trong thực tiễn và thời cơ quy hoạch đô thị quyết định hành động lập kế hoạch trên quy mô lớn hơn, dự trù một lan rộng ra, nhiều thành phố có tỷ lệ thấp hơn .

• Belweder ở Công viên Łazienki
• Cung điện Łazienki
• Tượng đài nhạc sĩ Chopin
• Tượng của Adam Mickiewicz
• Lâu đài Ujazdowski

Năm 2003, có 268.307 công ty được thành lập ở Warszawa. Thành phố tạo ra 15% thu nhập của Ba Lan. GDP (PPP) đầu người năm 2005 là 28.000 USD. Tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất Ba Lan, không vượt quá 6%.

Warsszawa có 3 trường bay trường bay Warsaw Chopin, trường bay Warsaw – Modlin Mazovia, trường bay Warsaw Babice, tàu điện ngầm .

1. ^ Bảng vần âm tiếng Ba Lan không sử dụng chữ V mà dùng chữ W cho âm / v / ( ” vờ ” ), khác với hầu hết bảng vần âm Latin khác có chữ W thường mang âm / w / ( ” uờ ” ) .

Source: https://evbn.org
Category: Địa Danh