Thành nhà Mạc Hải Phòng, đô thị ven biển đầu tiên của Việt Nam
Vương triều áo vải
Theo Toàn thư và Đại việt thông sử, Mạc Đăng Dung (1483 – 1541) người làng Cổ Trai, huyện Nghi Dương, phủ Kinh Môn, trấn Hải Dương (nay là làng Cổ Trai, xã Ngũ Đoan, huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng), là cháu 7 đời của Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi thời Trần. Sinh ra ở vùng biển, thủa thiếu thời, Mạc Đăng Dung làm nghề đánh cá, nhưng lại có trí dũng hơn người. Trong cuộc thi tuyển dũng sĩ đời vua Lê Uy Mục tại Giảng võ đường Thăng Long, ông đã trúng Đô lực sĩ xuất thân – Võ Trạng nguyên, được sung quân Túc vệ.
Trong quy trình tiến độ này, triều Lê suy yếu, những tướng chia bè đảng đánh lẫn nhau, bên ngoài nông dân nổi dậy khởi nghĩa, Mạc Đang Dung được giao trấn thủ Thành Phố Hải Dương. Vua Lê Chiêu Thống ở kinh thành Thăng Long bị quân khởi nghĩa của Nguyễn Kính làm mưa làm gió, uy hiếp. Mạc Đăng Dung mang quân về kinh thành cứu giá, một mình dẹp loạn …, được phong làm Bình chương quân quốc trọng sự thái phó Nhân quốc công …
Năm 1527, ông được triều Lê phong làm thái sư An Hưng Vương. Tháng 6 năm 1527, ông được Lê Cung Hoàng nhường ngôi vua, lập ra nhà Mạc với niên hiệu Minh Đức. Học theo nhà Trần, trị vì được hai năm, đến năm 1529, ông nhường ngôi cho con cả là Mạc Đăng Doanh – tức Mạc Thái Tông lui về làm Thái thượng hoàng, thiết kế xây dựng thành nhà Mạc tại vùng đất Hải Phòng ngày này .
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng về dâng hương tưởng niệm Vương triều nhà Mạc
Nhà sử học Phan Huy Chú ghi nhận, Mạc Đăng Doanh là ông vua tính khoan hậu, luôn giữ đúng pháp độ, cấm khắc nghiệt, hung tàn, ít việc tạp dịch, nhẹ thuế khóa. Trên những vùng đất nhà Mạc quản lý, do sản xuất nông nghiệp được triều đình chú trọng, nên mùa màng bội thu .
Được mùa, nhà no, người đủ, trong nước gọi là thời trị bình. Dương Văn An – vị thượng thư trong triều đại Mạc Phúc Nguyên viết về vùng đất Thuận Hóa, Quảng Nam dưới thời nhà Mạc quản lý : “ Tháng 4, tháng 5 lúa chín đầy đồng, gặt hái không kịp. Tháng 6, tháng 7 thả trâu ngoài đồng, cả tuần không cần chăn dắt ” .
Những phát hiện khảo cổ học gần đây đã cho thấy rõ sự tăng trưởng đó. Ví dụ như ở Thành Phố Hải Dương – vùng đất cơ bản của nhà Mạc, những cuộc khai thác đã tìm thấy nhiều đồ gốm thế kỷ XVI. Cuộc khai thác vùng biển Cù Lao Chàm ( Quảng Nam ) đã phát hiện con tàu cổ chở gốm sứ thời Mạc xuất khẩu ra quốc tế bị đắm .
Nghiên cứu những hiện vật phát hiện được ở hai khu vực đó đã cho thấy thế kỷ XVI của nhà Mạc là thời kỳ tăng trưởng rực rỡ tỏa nắng của gốm hoa lam Nước Ta, đồng thời phản ánh sự tăng trưởng trong giao thương mua bán kinh doanh của người Việt thời bấy giờ .
Đặc biệt, trong sản xuất, vai trò của người lao động rất được tôn trọng, nhiều đồ gốm, tượng đá đã được ghi rõ họ tên người sản xuất và người đặt hàng. Việc kinh doanh trong nước được tăng cường, trong những văn bia thời Mạc đã ghi rõ những hoạt động giải trí xây cầu, lập chợ của những chính quyền sở tại địa phương, đặc biệt quan trọng là vùng triền sông, ven biển. Các đô thị lớn như Thăng Long, Phố Hiến đi vào sự phồn vinh .
Đặc biệt, triều Mạc chỉ sống sót trong 65 năm, một quy trình tiến độ lịch sử vẻ vang ngắn trong hàng nghìn năm chính sách phong kiến nhưng với chủ trương : “ Dùng văn giáo mà rèn luyện nhân tài, sửa trường học để lan rộng ra nền giáo dục, ban học quy để cổ vũ lòng nhiệt huyết … ”. Triều Mạc đã tổ chức triển khai được tổng thể 22 khoa thi, lấy đỗ 485 tiến sỹ, trong đó có 13 trạng nguyên. Xuất thân khoa bảng dưới triều Mạc, có nhiều nhân vật nổi tiếng như Nguyễn Bỉnh Khiêm, Giáp Hải, Hà Nhậm Đại, Hoàng Sĩ Khải …
Một khu tưởng niệm xứng tầm
Với quan điểm văn minh, với cách nhìn mới nhằm mục đích làm rõ được những mặt văn minh và hạn chế của những triều đại phong kiến, một triều đại mang diện mạo của một thời thịnh trị. Tuy thời hạn trị vì ngắn ngủi, lại luôn luôn trong thực trạng không không thay đổi vì phải gắng sức chống thù trong, giặc ngoài ( Lúc này, một mặt nhà Mạc phải chống nhau với những thế lực thù địch của nhiều phe phái dưới danh nghĩa phù Lê, mà tiêu biểu vượt trội là lực lượng của Nguyễn Kim, sau là nhà Trịnh ở Thanh Hóa – cục diện đó đã đưa lịch sử vẻ vang dân tộc bản địa rơi vào cuộc nội chiến Nam – Bắc triều .
Vương triều Mạc sống sót trong thời hạn 65 năm trước khi bị lực lượng phong kiến nhà Trịnh với danh nghĩa phù Lê đánh bật ra khỏi Thăng Long năm 1592. Nhà Mạc đã trải qua 5 đời vua : Mạc Đăng Dung ( 1527 – 1529 ), Mạc Đăng Doanh ( 1530 – 1540 ), Mạc Phúc Hải ( 1541 – 1546 ), Mạc Phúc Nguyên ( 1547 – 1561 ) và Mạc Mậu Hợp ( 1562 – 1592 ) .
Với những cải cách và một chủ trương khôn khéo trong ngoại giao, Mạc Đăng Dung và triều đình nhà Mạc đã đưa quốc gia tránh được cuộc xâm lược của phong kiến phương Bắc, không thay đổi tình hình trong nước, thôi thúc nền kinh tế tài chính không thay đổi và tăng trưởng .
Để tưởng niệm vương triều nhà Mạc đã có những chuyển biến tích cực, ghi dấu sự tăng trưởng nhiều mặt và đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý giá cho lịch sử dân tộc trong những quy trình tiến độ tăng trưởng của quốc gia. Từ năm 2004, Từ đường họ Mạc tại thôn Cổ Trai, xã Ngũ Đoan, huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng đã được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử vẻ vang cấp Quốc gia .
Thực hiện quan điểm chỉ huy của Thủ tướng nhà nước được cho phép Bộ VH-TT và DL, TP Hải Phòng được phục dựng Dương Kinh – kinh đô thứ hai của Nhà Mạc. Năm 2009, Khu tưởng niệm Vương triều Nhà Mạc đã được Hải Phòng khai công. Đến nay, Khu tưởng niệm Vương triều nhà Mạc tại thôn Cổ Trai, xã Ngũ Đoan rộng hơn 10,5 ha đã triển khai xong tiến trình một. Các khu công trình nhà Thái Miếu – nơi đặt linh vị hoàng đế Mạc Đăng Dung cùng những khu công trình Chính điện, Hậu cung đã được phục dựng .
Khu tưởng niệm vương triều Nhà Mạc không chỉ là khu công trình văn hóa truyền thống tầm cỡ vương quốc nhằm mục đích giáo dục truyền thống lịch sử cho những thế hệ tương lai. Công trình còn lưu giữ những giá trị lịch sử dân tộc, văn hóa truyền thống dân tộc bản địa, hình tượng cho sức mạnh, sự thành công xuất sắc. Đó chính là Bảo Long Đao – võ khí của Thái tổ Mạc Đăng Dung hiện đang được lưu giữa tại nhà Thái Miếu .
Theo những nhà sử học đương đại, cả châu Á chỉ còn 2 binh khí được lưu thờ là vật thái bảo, gồm thanh Long đao của Tống Thái Tổ nhà Bắc Tống và thanh Bảo Long Đao của Mạc Thái Tổ, đang được lưu giữ ở đây. Bảo vật có trên 500 năm tuổi, là một trong hai thanh đao nặng nhất quốc tế với khối lượng 25 kg ( khối lượng lúc bấy giờ ) và ước tính khi chưa bị han gỉ hoàn toàn có thể nặng tới hơn 30 kg, nặng hơn cả Đại Long đao mà Quan Văn Trường từng tung hoành giữa vạn quân như chốn không người .
Thanh bảo đao 500 tuổi – Binh khí độc lạ thời nhà Mạc
Khi Mạc Thái Tổ băng hà, Đại Long Đao được đem về thờ ở lăng miếu làng Cổ Trai. Năm 1592, nhà Mạc thất thủ ở Thăng Long, Mạc Đăng Thận ( cháu 4 đời của Mạc Đăng Dung ), là người coi giữ lăng miếu, đã giả làm nhà buôn, mang theo long đao của Tiên đế xuống thuyền rời Đồ Sơn, xuôi đến vùng đất Kiên Lao, Xuân Trường, Tỉnh Nam Định định cư. Nghe lời Quốc công Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, ông cùng gia quyến đổi sang họ Phạm để tránh bị nhà Trịnh truy sát diệt vong .
Tương truyền, Đại Long Đao là vật biểu trương cho sức mạnh và sự thành công, nếu được tận mắt chứng kiến, chạm vào thì người đó sẽ có được sự “hưng phát về quyền lực”, sức mạnh về lý trí và sự thành công. Triều vua Minh Mệnh (1821), Phan Bá Vành khởi binh, chống lại triều đình, muốn dùng long đao của Mạc Thái Tổ làm linh khí trên chiến địa.
Họ Phạm ở làng Ngọc Tỉnh, Kiên Lao – Tỉnh Nam Định đã kịp thời chôn giấu, không để mất long đao của Tiên đế. Nhiều năm trôi qua, dấu tích nơi chôn giấu không còn, long đao bị thất lạc. Năm 1938, họ Phạm làng Ngọc Tỉnh triển khai trùng tu từ đường, đào hồ bán nguyệt, đã tìm thấy đại long đao dưới lòng đất sau hơn 90 năm thất lạc. Lúc này, đại long đao đã bị gỉ sét ăn mòn. Năm 2010, nhà Thái Miếu tại Khu tưởng niệm vương triều nhà Mạc khánh thành, thanh Bảo Long Đao được chi họ Phạm gốc Mạc ở làng Ngọc Tỉnh nghinh rước bảo vật về Thái miếu .
Với việc phục dựng Khu tưởng niệm vương triều nhà Mạc, quá khứ oai hùng của một triều đại đã nằm dưới lòng đất hơn 400 năm, kể từ khi bị chúa Trịnh Tùng tàn phá, giờ đã được tái hiện phần nào nhằm mục đích ghi lại dấu ấn sự tăng trưởng nhiều mặt một triểu đại đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho lịch sử vẻ vang …
Linh Nhâm
Source: https://evbn.org
Category: Địa Danh
![Toni Kroos là ai? [ sự thật về tiểu sử đầy đủ Toni Kroos ]](https://evbn.org/wp-content/uploads/New-Project-6635-1671934592.jpg)
