Quận 5 – Wikipedia tiếng Việt

Quận 5 là một quận nội thành thuộc Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam.

Quận 5 cùng với Quận 6 còn được gọi chung là Chợ Lớn, một khu TT thương mại lớn nhất của người Hoa ở Nước Ta .
Vị trí Quận 5 trong nội thành
TP. Hồ Chí MinhQuận 5 nằm ở TT Thành phố Hồ Chí Minh, có vị trí địa lý :

Quận có diện tích 4,27 km², dân số năm 2019 là 159.073 người[3], mật độ dân số đạt 37.254 người/km².

Quận 5 có 14 phường : 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13 và 14 .
Địa giới hành chính Quận 5 trước và sau năm 1959 đều khác nhau trọn vẹn .

Thời phong kiến[sửa|sửa mã nguồn]

Lịch sử Quận 5 ngày này gắn liền với sự hình thành, tăng trưởng của khu vực Chợ Lớn và lịch sử dân tộc hơn 300 năm TP HCM – Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 1623, chúa Nguyễn Phúc Nguyên ( chúa Sãi ) cho xây dựng đồn thu thuế Brai Konor ( đồn Hồ Chí Minh ) tại Quận 5. Như vậy địa điểm TP HCM nghĩa hẹp là để chỉ Quận 5 [ 5 ] .
Năm 1820, vùng đất này thuộc huyện Tân Long, phủ Tân Bình, trấn Phiên An. Năm 1836 thuộc huyện Tân Long, tỉnh Gia Định. Sau thuộc thành phố Chợ Lớn, tỉnh Chợ Lớn. [ 6 ]

Thời Pháp thuộc[sửa|sửa mã nguồn]

Ngày 27 tháng 4 năm 1931, Tổng thống Pháp ký sắc lệnh hợp nhất thành phố Sài Gòn và thành phố Chợ Lớn thành một đơn vị hành chính mới gọi là Khu (một số tài liệu gọi là “Địa phương”) Sài Gòn – Chợ Lớn (Région Saigon – Cholon ou Région de Saigon – Cholon).

Ngày 31 tháng 8 năm 1933, Khu Hồ Chí Minh – Chợ Lớn xây dựng thêm quận 5. Quận 5 khi đó thuộc khu vực thành phố Chợ Lớn cũ trước năm 1931, ngày này thuộc địa giới Quận 6, Quận 8 và Quận 11 của Thành phố Hồ Chí Minh .Ngày 30 tháng 6 năm 1951, Thủ tướng chính quyền sở tại Quốc gia Nước Ta ký sắc lệnh số 311 – cab / SG đổi tên Khu Hồ Chí Minh – Chợ Lớn thành Đô thành TP HCM – Chợ Lớn. Lúc này, Quận 5 thuộc Đô thành Hồ Chí Minh – Chợ Lớn .

Thời Nước Ta Cộng hòa[sửa|sửa mã nguồn]

Theo sắc lệnh số 143 / NV ngày 22 tháng 10 năm 1956 của Tổng thống Nước Ta Cộng hòa Ngô Đình Diệm, Đô thành TP HCM – Chợ Lớn đổi tên thành Đô thành Hồ Chí Minh. Khi đó, Quận 5 lại thuộc Đô thành Hồ Chí Minh .Ngày 27 tháng 3 năm 1959, Tổng thống Nước Ta Cộng hòa phát hành Nghị định số 110 – NV về việc phân loại sáu quận đang có thành tám quận mới : Nhứt, Nhì, Ba, Tư, Năm, Sáu, Bảy và Tám ( trừ ba quận : Nhứt, Nhì, Ba giữ nguyên, những quận còn lại đều đổi tên và đổi khác địa giới hành chính ). Lúc này, Quận 5 ( Quận Năm ) trùng với địa giới Quận 7 và phần địa giới thuộc Quận 4 cũ, phía bắc Kênh Tàu Hủ. Năm 1959, Quận Năm có 06 phường : An Đông, Chợ Quán, Trung ương, Minh Mạng, Nguyễn Tri Phương, Phú Thọ .Năm 1962, Quận Năm giải thể phường Trung ương ; lập mới năm phường : Đồng Khánh, Hồng Bàng, Khổng Tử, Nguyễn Huỳnh Đức và Trang Tử. Như thế lúc này quận có 10 phường .Năm 1969, tách đất của ba quận : Ba, Năm và Sáu, để lập mới quận Mười với 04 phường ( Minh Mạng, Nguyễn Tri Phương, Phan Thanh Giản, Chí Hòa ) và quận Mười Một với 04 phường ( Phú Thọ, Bình Thới, Cầu Tre, Phú Thọ Hòa ). Như thế Quận Năm còn 07 phường .

Năm 1974, lập thêm phường Nguyễn Trãi tại Quận Năm, lúc này Quận có 08 phường. Cho đến ngày 29 tháng 4 năm 1975, Quận 5 (Quận Năm) gồm 08 phường: An Đông, Chợ Quán, Đồng Khánh, Hồng Bàng, Khổng Tử, Nguyễn Huỳnh Đức, Nguyễn Trãi, Trang Tử.

Từ năm 1975 đến nay[sửa|sửa mã nguồn]

Sau khi nhà nước Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Nước Ta tiếp quản Đô thành Hồ Chí Minh và những vùng lân cận vào ngày 30 tháng 4 năm 1975, ngày 3 tháng 5 năm 1975 thành phố TP HCM – Gia Định được xây dựng. Lúc này, Quận 5 ( Quận Năm ) thuộc Thành phố TP HCM – Gia Định cho đến tháng 7 năm 1976. Đồng thời, có những kiểm soát và điều chỉnh do phường hiện hữu có diện tích quy hoạnh quá nhỏ hoặc tương đối ít dân cư, trong đó sáp nhập P. Hồng Bàng vào P. Nguyễn Trãi và sáp nhập P. Khổng Tử vào P. Trang Tử. Như thế lúc này còn 06 phường .Ngày 20 tháng 5 năm 1976, tổ chức triển khai hành chánh thành phố Hồ Chí Minh – Gia Định được sắp xếp lần hai ( theo quyết định hành động số 301 / UB ngày 20 tháng 5 năm 1976 của Ủy ban nhân dân Cách mạng thành phố Hồ Chí Minh – Gia Định ). Theo đó, vẫn giữ nguyên Quận 5 cũ có từ trước đó. Lúc này, những phường cũ đều giải thể, lập những phường mới có diện tích quy hoạnh, dân số nhỏ hơn và mang tên số. Quận 5 gồm có 24 phường và đánh số từ 1 đến 24 .Ngày 2 tháng 7 năm 1976, Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá VI, kỳ họp thứ 1 chính thức đổi tên thành phố Hồ Chí Minh – Gia Định thành Thành phố Hồ Chí Minh. Quận 5 trở thành quận thường trực Thành phố Hồ Chí Minh .Ngày 26 tháng 4 năm 1986, theo Quyết định số 51 – HĐBT [ 7 ] của Hội đồng Bộ trưởng về việc giải thể 24 phường hiện hữu để thay thế sửa chữa bằng 15 phường mới và đánh số từ 1 đến 15 :

• Sáp nhập 2 phường: 19 và 20 thành phường 1.
• Giải thể 3 phường: 21, 22, 23 và 24 để thành lập 3 phường: 2, 3 và 4.
• Sáp nhập 2 phường: 17 và 18 thành phường 5.
• Giải thể 3 phường: 13 cũ, 14 cũ và 16 cũ để thành lập 2 phường: 6 và 7.
• Giải thể 3 phường: 11 cũ, 12 cũ và 15 cũ để thành lập 2 phường: 8 và 9.
• Giải thể 3 phường: 7 cũ, 8 cũ và 9 cũ để thành lập 2 phường: 10 và 11.
• Giải thể 7 phường: 1 cũ, 2 cũ, 3 cũ, 4 cũ, 5 cũ, 6 cũ và 10 cũ để thành lập 4 phường: 12, 13, 14 và 15.

Ngày 9 tháng 12 năm 2020, Ủy ban thường vụ Quốc hội phát hành Nghị quyết 1111 / NQ-UBTVQH14 ( nghị quyết có hiệu lực hiện hành từ ngày 1 tháng 1 năm 2021 ) [ 8 ]. Theo đó, sáp nhập P. 15 vào P. 12 .Quận 5 có 14 phường như lúc bấy giờ .

tin tức thêm về những phường[sửa|sửa mã nguồn]

• Phường Chợ Quán cũ: các phường 1, 2, 3 và 4 hiện nay
• Phường Nguyễn Huỳnh Đức cũ: các phường 5 và 6 hiện nay
• Phường Đồng Khánh cũ: Phường 7 hiện nay
• Phường An Đông cũ: các phường 8 và 9 hiện nay
• Phường Nguyễn Trãi cũ: các phường 10 và 11 hiện nay
• Phường Hồng Bàng cũ: Phường 12 hiện nay
• Phường Khổng Tử cũ: Phường 13 hiện nay
• Phường Trang Tử cũ: Phường 14 hiện nay

Quận 5 là nơi tọa lạc của những bệnh viện lớn và nổi tiếng như Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y Dược, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, và rất nhiều bệnh viện lớn nhỏ khác :
Quận 5 là nơi tọa lạc của những trường trung học nổi tiếng như Trường Phổ thông Năng khiếu, trung học phổ thông chuyên Lê Hồng Phong, cũng như những trường ĐH lớn .

Các trường Đại học:

Văn hóa – du lịch[sửa|sửa mã nguồn]

• Ăn Quận Năm, nằm Quận Ba, chơi ra Quận Nhất (dị bản: xa hoa Quận Nhất)
• Ăn Quận Năm, nằm Quận Ba, múa (hát) ca Quận Một, trấn lột Quận Tư.[9]
• Giao thừa ra Quận Nhất, Nguyên Tiêu về Quận Năm.
• Quận Năm lộng lẫy dáng hào hoa[10].

[11]Di tích lịch sử vẻ vang và kiến trúc thẩm mỹ và nghệ thuật[sửa|sửa mã nguồn]

Di tích cấp vương quốc :

• Khu trại giam bệnh viện Chợ Quán (nơi đồng chí Trần Phú hy sinh)
• Nhà số 5 đường Châu Văn Liêm (nơi đồng chí Nguyễn Tất Thành ở trước khi ra đi tìm đường cứu nước)
• Hội quán Nghĩa Nhuận.
• Hội quán Tuệ Thành (Chùa Bà).
• Hội quán Nghĩa An (Miếu Quan Đế hay Chùa Ông).
• Hội quán Lệ Châu (Nhà thờ tổ thợ bạc).
• Hội quán Quỳnh Phủ.
• Hội quán Hà Chương.
• Hội quán Ôn Lăng.
• Đình Minh Hương Gia Thạnh.
• Miếu Nhị Phủ (Chùa Ông Bổn).

Di tích cấp Thành phố :

• Chùa Thiên Tôn.
• Đình Tân Kiểng.
• Hội quán Phước An.
• Từ đường họ Lý.
• Từ đường Phước Kiến.

Một số địa điểm nổi tiếng thu hút du khách trong và ngoài nước:

Đại lộ Võ Văn Kiệt, đoạn đi qua Quận 5
Dự án ” Bảo tồn và tái tạo thành phố cổ Chợ Lớn ” rộng 68 hecta, trải dài trên Quận 5 và Quận 6 đang được luận bàn và lấy quan điểm nhân dân. [ 18 ]

Tên đường của quận 5 trước năm 1975[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://evbn.org
Category: Địa Danh