Thuật ngữ an ninh phi truyền thống là gì? Những ý nghĩa đặc biệt

An ninh phi truyền thống đã trở thành một thuật ngữ phổ biến trong nhiều cuộc họp của đất nước. Cụ thể là các hội nghị, các diễn đàn khu vực, quốc tế và hợp tác song phương, đa phương giữa các quốc gia. Cũng như các tổ chức, các chủ thể khác trong quan hệ quốc tế đương đại ngày nay. Vậy thuật ngữ an ninh phi truyền thống là gì? Các vấn đề an ninh phi truyền thống ra sao? Các vấn đề pháp lý về an ninh phi truyền thống như thế nào? Cùng tìm hiểu ngay sau đây.

Thuật ngữ an ninh phi truyền thống là gì?

Khái niệm

An ninh phi truyền thống được xem là một cụm từ mới. Nó bắt đầu xuất hiện vào những năm 80 của thế kỷ XX và sử dụng nhiều trong thập niên đầu thế kỷ XXI.

An ninh quốc gia nếu hiểu theo một nghĩa đơn giản nhất. Nghĩa là khả năng giữ vững sự an toàn đất nước trước các mối đe dọa ở bên ngoài và bên trong. Về nội dung cơ bản của an ninh quốc gia chính là bảo vệ lợi ích quốc gia. Cũng như loại bỏ các mối đe dọa tới lợi ích an ninh quốc gia đó. An ninh quốc gia sẽ bao hàm cả 2 đó là an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống.

Thời điểm xuất hiện

Thuật ngữ này bắt đầu được đề cập vào những năm 80 của thế kỷ XX. Chúng được sử dụng nhiều trong thập niên đầu thế kỷ XXI. An ninh phi truyền thống dường như đã trở thành một thuật ngữ phổ biến trong các hội nghị, diễn đàn khu vực, quốc tế, hợp tác song phương, đa phương giữa các quốc gia. Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều cách hiểu, quan niệm về an ninh phi truyền thống trên thế giới. Giới nghiên cứu trong nước và quốc tế hiện nay chưa thống nhất được một khái niệm hoàn chỉnh xung quanh thuật ngữ này. Tùy thuộc vào cách nhìn nhận, góc độ, lĩnh vực tiếp cận, hoàn cảnh cụ thể mà từng nhà nghiên cứu đưa quan niệm khác nhau về an ninh phi truyền thống.

Cách hiểu khác nhau về thuật ngữ này

Trên thế giới hiện nay có rất nhiều cách hiểu và có nhiều quan niệm khác nhau về an ninh phi truyền thống. Các nhà nghiên cứu trong nước và quốc tế hiện nay chưa thể thống nhất được một khái niệm hoàn chỉnh xung quanh thuật ngữ này, nhưng có thể hiểu một cách khái quát:

An ninh phi truyền thống là an ninh mang tính chất phi quân sự. Và các vấn đề an ninh phi truyền thống là tất cả những mối đe dọa đến chủ quyền quốc gia và sự tồn tại của con người cũng như sự phát triển nói chung ngoài xung đột quân sự, chính trị và ngoại giao.Chúng bao gồm nhiều lĩnh vực như an ninh kinh tế, môi trường sinh thái, khủng bố xuyên quốc gia, buôn lậu vũ khí, xung đột sắc tộc và tôn giáo, dịch bệnh, tội phạm xuyên quốc gia, buôn lậu ma túy, di cư trái phép, cướp biển và rửa tiền…

Các vấn đề an ninh phi truyền thống hiện nay

Nhìn chung ngày nay. Có thể chia các vấn đề về thuật ngữ an ninh phi truyền thống hiện nay gồm:

• Mối đe dọa của các chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa dân tộc, tôn giáo cực đoan.
• Mối đe dọa từ việc phổ biến vũ khí giết người hàng loạt, chạy đua vũ trang.
• Mối đe dọa từ sự bao vây, cấm vận, sức ép kinh tế, chính trị bên ngoài.
• Mối đe dọa của các tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm có tổ chức (buôn lậu ma túy, buôn bán phụ nữ, trẻ em, cướp biển, tội phạm công nghệ cao,..)
• Mối đe dọa suy thoái về môi trường, thảm họa thiên tai.
• Mối đe dọa của bệnh dịch quy mô lớn trên thế giới (SARS, AIDS,..).
• Mối đe dọa bắt nguồn từ việc đói nghèo, thất nghiệp, dòng người tỵ nạn,…

Như vậy những quốc gia dù lớn hay nhỏ. Chúng đều có thể bị đe dọa bởi các mối đe dọa an ninh phi truyền thống.

Quan niệm thuật ngữ an ninh phi truyền thống tại Việt Nam

Ở Việt Nam, thuật ngữ an ninh phi truyền thống cũng bắt đầu được sử dụng rộng rãi. Đồng thời đây cũng là chủ đề rất hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu nói chung. Cũng như về khoa học chính trị, an ninh, quốc phòng.

Một số quan niệm về an ninh phi truyền thống. Của các giả Việt Nam cũng được hình thành:

Quan điểm theo tác giả Tạ Minh Tuấn

Ông nói rằng an ninh phi truyền thống bao gồm các vấn đề như:

• Chủ nghĩa khủng bố quốc tế
• Buôn bán ma túy và tội phạm xuyên quốc gia
• HIV/AIDS
• Dịch bệnh
• Nhập cư bất hợp pháp
• Đói nghèo, chệch hướng phát triển
• Xuống cấp môi trường
• Thảm họa thiên nhiên
• An ninh thông tin
• Phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt (WMD)
• …

Quan điểm theo tác giả Lê Văn Cương

Tác giả Lê Văn Cương lại tiếp cận các vấn đề an ninh phi truyền thống từ các yếu tố mang tính chất phi quân sự. Cụ thể:

• Chủ nghĩa dân tộc cực đoan
• Chủ nghĩa khủng bố
• An ninh tài chính, tiền tệ
• An ninh năng lượng
• An ninh khoa học – kỹ thuật
• Hiệu ứng nhà kính với sự nóng lên của Trái đất và mất cân bằng sinh thái (an ninh môi trường sinh thái)
• Buôn lậu ma túy
• Dịch bệnh truyền nhiễm (đối với người, gia súc và cây trồng)
• Tội phạm có tổ chức
• Tội phạm xuyên quốc gia
• Rửa tiền
• Tấn công mạng
• Di dân bất hợp pháp
• Bùng nổ dân số
• Cạn kiệt nguồn nước
• Cướp biển
• Kinh tế ngầm
• …

Quan điểm về thuật ngữ an ninh phi truyền thống được đưa ra tại Đại hội Đảng

Tại Đại hội XI của Đảng (tháng 4/2011). Tại đây đã chính thức sử dụng khái niệm an ninh phi truyền thống với các vấn đề được chỉ ra, như: chống khủng bố, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, hạn chế bùng nổ dân số, phòng ngừa và hạn chế dịch bệnh hiểm nghèo.

Vào Đại hội XII (tháng 01/2016) đã đặt an ninh phi truyền thống bên cạnh an ninh truyền thống. Tại đây chỉ ra một số vấn đề toàn cầu như an ninh tài chính, an ninh năng lượng, an ninh nguồn nước, an ninh lương thực, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, an ninh mạng, xung đột sắc tộc, tôn giáo, khủng bố. Đồng thời có lưu ý đến “các hình thái chiến tranh kiểu mới” với hàm ý khả năng chuyển hóa giữa an ninh phi truyền thống và an ninh truyền thống.

Vừa rồi chúng ta đã đề cập đến vấn đề thuật ngữ an ninh phi truyền thống. Đừng quên chia sẻ đến nhiều bạn đọc để được lan tỏa rộng rãi hơn. Cảm ơn quý bạn đọc đã theo dõi.