Văn học dân gian là gì? Khái quát văn học dân gian Việt Nam

Vậy hiện tại văn học dân gian còn đọng lại gì trong trí nhớ của các bạn đọc. Hãy cùng tìm hiểu và gợi lại những vấn đề về văn học dân gian – nét đẹp của nghệ thuật văn học qua bài viết dưới đây. 

Tìm hiểu về văn học dân gian 

1. Văn học dân gian là gì?

Văn học dân gian là văn học nói hoặc hát, những thể loại văn học dân gian có nét đặc trưng riêng khác với thể loại văn học viết mặc dù có nhiều tác phẩm văn học truyền miệng đã được viết lại. Không có định nghĩa tiêu chuẩn cho văn học dân gian vì các nhà văn học dân gian có các mô tả khác nhau cho văn học dân gian và văn học truyền miệng. 

Là một trong những kho tàn văn học của Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung, vì thế văn học dân gian rất đa dạng và phong phú các tác phẩm thường được đúc kết từ kinh nghiệm sống hằng ngày và quá trình sinh hoạt của nhiều tầng lớp nhân dân. 

Là nguồn sáng tạo tập thể và được truyền miệng nhằm phục vụ đời sống tinh thần của nhân dân văn học dân gian không chỉ thể hiện được tinh thần lao động, đời sống của người dân mà còn là nguồn sữa trong lành nuôi dưỡng bao thế hệ là bài học sâu sắc cho mỗi con người. 

2. Đôi nét về đặc trưng và thể loại trong văn học dân gian 

Về đặc trưng: Nét đặc trưng cơ bản của văn học dân gian được thể hiện qua 2 tính đó là tính truyền miệng và tính tập thể cụ thể như sau: 

– Tính truyền miệng: truyền miệng là phương thức sáng tác cũng như lưu truyền của văn học dân gian. Từ xa xưa khi dân tộc chưa có chữ viết việc truyền tai nhau những câu chuyện, những bài hát, câu đối,…đã trở thành liều thuốc giúp xua tan mệt nhọc, bộn bề trong công việc. Khi có chữ viết ra đời văn học viết ngày càng nhiều hơn nhưng việc mang những ngôn từ truyền miệng đặc trưng và cách truyền cảm xúc riêng biệt  của văn học dân gian vẫn khó có thể thay đổi. 

– Tính tập thể: Văn học dân gian là sáng tác của nhân dân nhưng không phải ai cũng là tác giả của thể loại văn học này. Bắt đầu từ một người sau đó câu chuyện được truyền đi từ người này đến người khác sau đó dần hoàn thiện về nội dung cũng như nghệ thuật. Đó là phương thức sáng tác mang tính tập thể của văn học dân gian. 

Về thể loại: văn học dân gian bao gồm nhiều thể loại và mỗi loại mang một nét đẹp riêng trong văn hóa cũng như cách mà thể loại đó truyền đạt cho mỗi người chúng ta. Một số thể loại văn học dân gian có thể kể đến như truyền thuyết, truyện cổ tích, thần thoại, sử thi, truyện ngụ ngôn, truyện cười, ca dao, tục ngữ, câu đố, vè, chèo. Tất cả làm cho văn học dân gian trở nên đa dạng và tạo nên sự phong phú thêm cho nền văn học của quốc gia. 

Giá trị của văn học dân gian với đời sống 

1. Văn học dân gian là kho tàng tri thức để bạn có thể khám phá 

Với sự đa dạng của mình ở mọi mặt đời sống từ tự nhiên, lao động đến con người văn học dân gian cung cấp cho chúng ta một nguồn tri thức vô cùng to lớn. 

Đặc biệt hơn việc đem những bài học, những kinh nghiệm quý giá của mình từ thực tế vào các tác phẩm bằng ngôn ngữ nghệ thuật của ông cha ta lại làm cho việc tiếp thu, phổ biến dễ dàng hơn. 

2. Văn học dân gian chứa đựng những ý nghĩa giáo dục sâu sắc 

Tình yêu thương con người, tinh thần đấu tranh, khao khát bảo vệ quê hương, niềm tin và chính nghĩa luôn chiến thắng,…là những bài học bồi dưỡng con người hướng tới chân – thiện – mỹ, giúp chúng ta có thêm tinh thần, trách nhiệm hơn với quê hương, biết trân trọng và bồi dưỡng các đức tính tốt đẹp trong mỗi người. 

3. Văn học dân gian có giá trị thẩm mỹ to lớn tạo nên bản sắc riêng cho nền văn hóa dân tộc 

Văn học dân gian đến với chúng ta từ một viên ngọc thô qua thời gian đã được mài dũa thành viên ngọc hoàn hảo. Nét đẹp đó có trong nhiều tác phẩm mà chúng ta được học và đã trở thành những tác phẩm mẫu mực. Nét đẹp đó được lưu truyền và gìn giữ từ lúc chúng ta là những đứa trẻ đến lúc già đi, từ thế hệ này đến thế hệ khác. Mong rằng văn học dân gian sẽ tiếp tục có thể tồn tại và đi tiếp đến mai sau. 

Phần kết 

Những tác phẩm văn học, những bài hát ru,…gắn liền với gia đình Việt. Những bài ca, những nghi lễ, truyền thuyết gắn liền với tín ngưỡng, tôn giáo, lễ hội đang ngày càng mai một theo thời gian. Sự phát triển của công nghệ khiến cho cuộc sống của mỗi người trở nên vội vã hơn và văn học dân gian liệu có đến được với thế hệ sau này nữa? Hãy cố gắng gìn giữ những nét đẹp nghệ thuật những ý nghĩa và những gì văn học dân gian đem đến. Mong rằng văn học dân gian sẽ không bị lãng quên.

Nếu bạn đang muốn tìm lại những kí ức về tuổi thơ, những câu truyện cổ tích ngắn, thần thoại, truyện ngụ ngôn,…về văn học dân gian Việt Nam và nước ngoài mà không biết nên chọn ra sao. Reader.com.vn sẽ là nơi có thể giúp bạn – là trang web phi thương mại chỉ chia sẻ các bài viết review sách, với sứ mệnh lan toả văn hoá đọc và kết nối tri thức dành cho cộng đồng yêu sách, Reader chắc chắn sẽ giúp bạn tìm được một tác phẩm văn học dân gian ưng ý để bạn có thể tìm hiểu về thể loại văn học thú vị này hay có thể  kể chuyện cho con, cháu mình nghe trong tương lai!