Văn bản nhật dụng là gì? Hình thức và Ví dụ về văn bản nhật dụng

Văn bản nhật dụng là gì?

• Văn bản nhật dụng là loại văn bản đề cập, bàn luận, thuyết minh, tường thuật, miêu tả, đánh giá,… về những vấn để, những hiện tượng gần gũi, bức xúc với cuộc sống con người và cộng đồng.

• Văn bản nhật dụng không phải là khái niệm thể loại văn học, cũng không chỉ kiểu văn bản. Nó chỉ để cập tới chức năng, đề tài và tính cập nhật của văn bản nhật dụng (Nghĩa là văn bản nhật dụng có thể sự dụng mọi thể loại, mọi kiểu văn bản)

• Tính cập nhật của văn bản: kịp thời đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của cuộc sống hằng ngày, cuộc sống hiện đại thể hiện rõ ở chức năng, để tài (đề tại có tính chất cập nhật). Văn bản nhật dụng tạo điều kiện tích cực để thực hiện nguyên tắc giúp học sinh hòa nhập với xã hội.

• Văn bản nhật dụng có thế mạnh riêng giúp học sinh thâm nhập cuộc sống thực tế.

• Tính văn chương của văn bản nhật dụng: không phải là yêu cầu cao, nhưng là yêu cầu quan trọng mới chuyển tải một cách cao nhất – sâu sắc – thấm thía tới người đọc về tính chất thời sự nóng hổi của vấn để văn bản đề cập

Đặc điểm của văn bản nhật dụng

Nội dung:

– Đề tài của văn bản có tính cập nhật, gắn với cuộc sống bức thiết hằng ngày, gắn với những vấn để cơ bản của cộng đồng. Cái thường nhật gắn với những vấn để lâu dài của sự phát triển lịch sử xã hội.

– Tất cả các vấn để luôn được các phương tiện thông tin đại chúng nhắc đến, được xã hội và địa phương quan tâm.

– Nội dung của văn bản nhật dụng còn là nội dung chủ yếu của nhiều nghị quyết, chỉ thị của đảng và nhà nước, của nhiều thông báo, công bố của các tổ chức quốc tế.

Hình thức:

– Phương thức biểu đạt của văn bản nhật dụng khá phong phú, đa dạng (kết hợp nhiều phương thức biểu đạt trong một văn bản).

– Giống như tác phẩm văn chương, văn bản nhật dụng thường không chỉ dùng 1 phương thức biểu đạt mà kết hớp nhiều phương thức biểu đạt để tăng tính thuyết.

Ph­ương pháp học văn bản nhật dụng 

+ L­ưu ý nội dung các chú thích của văn bản nhật dụng .

+ Liên hệ các vấn đề trong văn bản nhật dụng .

+ Có ý kiến , quan điểm riêng tr­ước vấn đề đó .

+ Vận dụng tổng hợp kiến thức các môn học khác để làm sáng tỏ các vấn đề đ­ợc đặt ra trong văn bản nhật dụng .

+ Căn cứ vào đặc điểm và ph­ương thức biểu hiện để phân tích một văn bản nhật dụng .

7

Cổng trường mở ra

Lí Lan

Tùy bút

Tự sự, biểu cảm

Vai trò của nhà trường, của giáo dục trong cuộc sống con người

Khắc họa rõ nét tâm lý nhân vật

Mẹ tôi

Ét- môn-đô A-mi-xi

Tùy bút

Tự sự, biểu cảm

Thể hiện vai trò của người phụ nữ và tình cảm gia đình

Qua lời kể của người bố với con, đã khắc họa rõ nét vai trò của người phụ nữ trong gia đình

Cuộc chia tay của những con búp bê

Khánh Hoài

Truyện ngắn

Tự sự, miêu tả, biểu cảm

Thông qua cuộc chia tay giữa 2 em bé trong truyện mang đến thông điệp rằng: tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá, hãy trân trọng và bảo vệ nó

Lựa chọn ngôi kể thứ nhất giàu cảm xúc

Ca Huế trên sông Hương

Hà Ánh Minh

Bút ký

Thuyết minh, miêu tả

Cố đô Huế không chỉ nổi tiếng với danh lam thắng cảnh mà còn được biết đến với làn điệu dân ca, nhã nhạc cung đình

Miêu tả chân thực, đầy tinh tế

8

Thông tin về ngày trái đất năm 2000

Sở khoa học – Công nghệ Hà Nội

Thông báo

Nghị luận

Chỉ ra tác hại của bao nilon đối với môi trường sống của chúng ta. Kêu gọi mọi người giảm bớt chất thải ra môi trường vì cuộc sống của chúng ta

Đưa ra các số liệu chi tiết, lập luận chặt chẽ có tính thuyết phục cao

Ôn dịch thuốc lá

Nguyễn Khắc Viện

Xã luận

Thuy���t minh, nghị luận, biểu cảm

Nghiện thuốc lá được ví như ôn dịch, thậm chí còn nguy hiểm hơn ôn dịch. Nó tàn phá sức khỏe con người, gây ra nhiều bệnh tật, gây tác hại về nhiều mặt đối với đời sống.

So sánh

Số liệu cụ thể, lập luận chặt chẽ, thuyết phục

Bài toán dân số

Thái Lan

Nghị luận

Nghị luận, tự sự, thuyết minh

Đất đai không sinh thêm nhưng dân số ngày càng gia tăng theo cấp số nhân đặt ra nhiều vấn đề cho xã hội, nhất là đối với các nước kém phát triển.

Số liệu cụ thể, lập luận chặt chẽ

9

Phong cách Hồ Chí Minh

Lê Anh Trà

Nghị luận

Nghị luận, thuyết minh, biểu cảm

Vẻ đẹp phong cách của Hồ Chí Minh là sự giản dị, có sự kết hợp giữa truyền thống và tinh hoa văn hóa nhân loại

Chọn lọc chi tiết tiêu biểu,, hình ảnh đẹp, diễn đạt mạch lạc

Đấu tranh cho một thế giới hòa bình

Mác két

Nghị luận

Nghị luận, biểu cảm

Chiến tranh hạt nhân đe dọa đến toàn thế giới, đem lại hậu quả mà hàng trăm năm sau con người cũng không thể khắc phục được. Vì vậy, cần đấu tranh cho hòa bình, xóa bỏ chiến tranh hạt nhân để bảo vệ cuộc sống tốt đẹp của con người

Lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục

Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em

Hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em

Tuyên bố

Nghị luận, thuyết minh

Bảo vệ trẻ em là vấn đề cấp bách, mang tính toàn cầu. Bảo vệ trẻ em là bảo vệ tương lai của toàn nhân loại

Lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục

Một số văn bản khác:

Lớp

Tên văn bản

Nội dung

Chủ đề

Phương thức biểu đạt

6

Cầu Long Biên – chứng nhân lịch sử

Nơi chứng kiến những sự kiện lịch sử hào hùng, bi tráng của Hà Nội .

Giới thiệu và bảo vệ di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh.

Tự sự, miêu tả, biểu cảm

Động Phong Nha

Là kì quan thế giới , thu hút khách du lịch, tự hào và bảo vệ danh thắng này.

Giới thiệu danh lam thắng cảnh. 

TM + MT

Bức thư của thủ lĩnh da đỏ

Con ng­ười phải sống hoà hợp với thiên nhiên, lo bảo vệ môi­ trường

Quan hệ giữa thiên nhiên và con ngư­ời.

Nghị luận, biểu cảm