VÌ SAO MÌNH KHÔNG VIẾT TRUYỆN “12 CHÒM SAO”?

Trong vài năm gần đây có một thể loại truyện đặc biệt đã trở thành phong trào và được nhiều bạn trẻ ưa thích, đó là thể loại truyện “12 chòm sao”. Thể loại này có nội dung đa dạng với các sub-genre phong phú: từ trinh thám, viễn tưởng, đến lãng mạn, hài hước…với đặc điểm chủ đạo là nhân vật trong câu chuyện đó thường là một vài hoặc toàn bộ 12 chòm sao trong cung hoàng đạo. Các nhân vật được đặt tên và mang tính cách của chòm sao cung chủ, ví như Thiên Yết thì thường được miêu tả với mái tóc tím hoặc đen, gương mặt lạnh lùng và tính cách lãnh đạm. Ngược lại với Sư Tử (Một số tác giả sử dụng tên toàn cầu của các chòm sao như Leo; Scorpio…nữa), nhân vật này thường mang màu sắc là Vàng và có tính cách nóng nảy, sôi nổi…

Dạo một vòng qua những diễn đàn viết truyện, có thể dễ dàng nhận thấy thể loại truyện “12 chòm sao” đang là chủ đề hấp dẫn và thu hút nhiều độc giả nhất. Do vậy đã có rất nhiều tác giả trẻ dấn thân thử sức với thể loại này, và cũng có một vài người thành công với việc xuất bản những bộ truyện với dàn nhân vật chính chủ đạo là 12 cung hoàng đạo. Tuy nhiên, đối với mình mà nói thì thể loại 12 chòm sao này là một trong những thể loại mà một người viết không bao giờ nên đụng đến nhất – nếu như họ muốn phát triển kĩ năng và trình độ viết của mình.

NHÂN VẬT: YẾU TỐ QUAN TRỌNG HÌNH THÀNH MỘT CÂU CHUYỆN HOÀN CHỈNH

Như mình đã nói nhiều lần trước đó trong chuỗi bài quan điểm cá nhân, một câu chuyện hoàn chỉnh cần có các yếu tố thiết yếu và một trong những yếu tố quan trọng nhất chính là: Nhân vật. Không có nhân vật, nghĩa là không có câu chuyện nào cả. Những nhân vật xuất hiện trong truyện chính là cách mà tác giả thể hiện quan điểm và trải nghiệm của mình, thông qua suy nghĩ; hành động và tâm tư của họ. Như thế cũng đủ hiểu rằng nhân vật trong tác phẩm – dù chính hay phụ, cũng là toàn bộ con người và tri thức của người viết. Vậy nên, việc sáng tạo và thiết kế nhân vật chính là giai đoạn quan trọng vô cùng trong quá trình viết truyện. Một nhân vật có đủ chiều sâu sẽ khiến cả câu chuyện trở nên chân thật hơn, một nhân vật có sự phát triển mâu thuẫn lại càng giúp tác phẩm của bạn hấp dẫn hơn đối với độc giả. Vậy thì, với 12 chòm sao và những tính cách đã được “cố định” dưới quan điểm chiêm tinh phổ thông, nhân vật của bạn có gì đặc biệt? Trong khi nếu nhân vật không đặc biệt hoặc tạo ra được ấn tượng riêng, thì bạn là một tác giả quá thất bại trong việc xây dựng câu chuyện của mình rồi.

Tính cách nhân vật không phải trò đùa, và cuộc sống của mỗi cá nhân cũng không nằm trong một khuôn khổ được định sẵn như các thông tinh về cung hoàng đạo đang được phổ biến đại trà. Nhân vật của bạn khao khát được “sống”, chứ không phải “tồn tại” mờ nhạt và làng nhàng dưới cá tính vớ vẩn nào đó trên những trang facebook về chiêm tinh hoàng đạo. Tính cách của một nhân vật được xây dựng dựa trên quá khứ của họ, môi trường mà họ đã lớn lên, những người hoặc sự kiện tác động đến họ và quan điểm riêng của mỗi nhân vật về từng vấn đề trong cuộc sống…tất cả những điều trên mới là nền tảng hình thành tính cách trong hiện tại (ở thời điểm mà bạn đặt nhân vật vào) chứ không phải được hình thành trên ngày sinh và cung hoàng đạo. Các tính cách nhân vật thường thấy trong các fanfic (?) 12 chòm sao là: Thiên Yết lạnh lùng xảo quyệt, Kim Ngưu cứng đầu trầm lắng, Song Tử (là song sinh hoặc không) hoạt bát quảng giao, Cự Giải hiền lành dịu dàng, Song Ngư ngây thơ mơ mộng…(mặc dù trong một số trường hợp tác giả viết yếu tay, các tính cách của nhân vật có thể nhảy loạn xạ hết cả lên). Mình tự hỏi: điều này có khiến câu chuyện của bạn hấp dẫn hơn không, khi mà tính cách của từng nhân vật trong cả trăm câu chuyện của trăm tác giả khác nhau đều na ná như thế? Và liệu với những tính cách “đặc thù” như thế thì bạn sẽ phát triển các tình tiết ẩn giấu trong câu chuyện như thế nào?

Con người là một sinh vật mâu thuẫn, chính vì mâu thuẫn mới có đấu tranh, vì đã đấu tranh nên mới dần định hình tính cách, và bởi tính cách đó mới tạo ra được ấn tượng riêng biệt. Bạn có bao giờ thắc mắc nhân vật của mình (hoặc trong một câu chuyện nào đó) tại sao lại có suy nghĩ, hành xử trong tình huống được đặt ra trong truyện hay chưa? Tại sao họ lại làm thế, do đâu mà họ lại hình thành suy nghĩ và quan điểm ở hiện tại, rồi dẫn đến hành động đó?
Giả như một nhân vật xuất hiện xuyên suốt trong câu chuyện Thánh Chiến của mình là Hải Nam, chàng trai phóng viên chiến trường này có một cá tính mạnh mẽ và liều lĩnh, cùng niềm tin và động lực kì lạ trong việc “moi móc” và công bố thông tin về cuộc chiến tranh chống lại các “Thực thể” hùng mạnh đến từ chiều không gian khác. Khi tạo ra nhân vật với cá tính như trên, mình đã phải tự đặt câu hỏi cho quá khứ của anh chàng rất nhiều. Và cuối cùng, chính quá khứ “gia đình bị sát hại bởi những “Thực thể”, bị chia rẽ với hai đứa em do những kẻ buôn người ác độc, và phải tự tay kết liễu em trai của mình vì áp lực chức quyền không cho phép anh ta phanh phui vụ việc và cứu sống nó, cuối cùng là việc chỉ còn một mình tồn tại trên đời, không anh em, không cha mẹ, cũng chẳng có người thân”…mà Hải Nam đã hình thành nên sự liều lĩnh và quyết tâm tìm hiểu, phanh phui mọi bí mật đang bị che dấu đó.

Bất cứ hành động nào của nhân vật cũng sẽ có lý do, và nguyên nhân sâu xa nhất nằm trong quá khứ sau lưng của họ. Nếu bạn cứ mãi dựa vào những tính cách rập khuôn từ các thông tin về 12 chòm sao, chắc chắn bạn sẽ không bao giờ có được sự tự hào khi cảm nhận được nhân vật của mình đang “sống”.

Bên cạnh đó, “Tên” là một thứ quan trọng. Hãy để ý lại ý nghĩa cái tên của mình và tự hỏi vì sao bố mẹ lại đặt cho bạn cái tên như thế. Dù vẫn chưa có sự chứng minh khoa học nào, nhưng thực sự một cái tên ý nghĩa sẽ có sự tương quan tới tính cách và quan điểm của người mang cái tên đó. Vậy thì, những cái tên giống hệt nhau như Thiên Yết, Cự Giải, Song Tử, Kim Ngưu…có khiến nhân vật của bạn đặc biệt hơn không? Có làm cho người đọc nhớ day dứt nhân vật của bạn bởi ý nghĩa và quá khứ ẩn sau cái tên ấy không? – yeah…chắc chắn là không rồi.

Đối với mình mà nói, cái tên rất quan trọng. Với nhân vật của mình cũng vậy, những cái tên đặc biệt dành cho những nhân vật đặc biệt sẽ tạo thành điểm nhấn thực sự tác động đến người đọc, khiến độc giả ghi nhớ nhân vật của bạn ngay cả khi nhìn hay nghe thấy cách bâng quơ cái tên tương tự. Một trong những cái tên ý nghĩa nhất mà mình cảm thấy rất hạnh phúc khi đặt cho nhân vật của mình là Như Nguyệt – cũng là một nhân vật trong truyện Thánh Chiến mà mình đang viết. Cô bé này trước đó được gọi là Đèo bởi thân hình ốm nhom của nó, sống trong thời điểm năm 1950 và chạy nạn từ Bắc vào Nam, Đèo quen biết với một cậu trai người Pháp ở Sài Gòn và vướng vào sự kiện quân đoàn bí mật thảm sát cả gia đình người Pháp này. Trong quá trình trốn chạy cùng với chị gái, Đèo bất lực nhìn đám binh lính cưỡng bức và đánh đập chị ruột của mình đến chết, dưới ánh trăng rằm rọi xuống như một nhân chứng lãnh đạm, vô cảm. Sau hàng loạt những sự kiện đau khổ khi bị giam giữ và trở thành vật thí nghiệm cho một tổ chức bí mật, cuối cùng Đèo cũng trốn thoát cũng trong một đêm trăng rằm và lúc được những người dân kháng chiến cứu trong tình trạng dở sống dở chết, Đèo đã tự đặt cho mình một cái tên mới khi được hỏi tên: Nguyệt.

Vậy đó, một cái tên có thể nói lên toàn bộ quá khứ và nỗi đau (hoặc sự hạnh phúc) của nhân vật. Sao bạn không thử kiểm tra lại xem: với một cái tên gắn kết quá khứ ấn tượng của nhân vật và một cái tên vô thưởng vô phạt như tên của 12 chòm sao, thì bên nào sẽ khiến câu chuyện của bạn tạo dấu ấn sâu đậm hơn trong lòng độc giả?

CHIÊM TINH HỌC VÀ NHỮNG ĐIỀU CƠ BẢN

Mặc dù chưa được khoa học công nhận như phong thủy nhưng chiêm tinh học cũng đã có vị trí nhất định trong xã hội hiện tại. Chiêm tinh học phương Tây được xây dựng dựa trên các cung hoạt động của mặt trời và mối tương quan với số mệnh/tính cách của con người. Ngoài các cung chủ đạo như Thiên Yết, Ma Kết…thì chiêm tinh học còn yêu cầu các thông tin về cung mọc, venus, moon…và các thông tin chi tiết khác liên quan đến ngày – giờ sinh của cá thể đó nữa. Vì vậy, việc viết ra một nhân vật với tính cách dựa trên thông tin cơ bản của cung hoàng đạo là một sự thiếu sót. Bởi lẽ ngay cả khi dùng chiêm tinh học để xác định cá tính và vận mệnh của một con người vẫn có những sai số nhất định.

Vậy là, ngay cả xét trên các phương diện chiêm tinh học đi chăng nữa thì những nhân vật của bạn cũng không thể hiện được hoàn toàn bản tính vốn có của họ. Nếu bạn muốn viết về thể loại này, mình cho rằng ít nhất bạn cũng phải có sự tìm hiểu hoặc dự trù sẵn một nền tảng căn bản nhất về chiêm tinh học hoặc ít nhất là các kiến thức về cung hoàng đạo. Tuy nhiên sau khi tìm đọc qua các truyện 12 chòm sao thì mình cho rằng hầu hết các tác giả đều không quan tâm gì tới điều trên, mà chỉ chăm chăm sử dụng các thông tin vô thưởng vô phạt chẳng biết có đúng thật hay không trên những trang fanpage về 12 cung hoàng đạo mà thôi.

Bên cạnh đó, như mình đã nói về tính cách của một người thường được hình thành trên quá khứ, sự kiện – người tác động đến quan điểm và chủ kiến cá nhân nữa, vì thế mình cho rằng dù các bạn có dùng chiêm tinh học dựa vào đó mà hình thành tính cách của nhân vật cũng là một sai lầm lớn.

ĐỪNG ĐÓNG ĐINH ẤN TƯỢNG

Điều mà mình cho rằng nếu viết thể loại 12 chòm sao quá nhiều, các bạn sẽ vô hình trung “đóng đinh ấn tượng” nhân vật của mình thông qua tính cách của những chòm sao này. Well, nó vẫn là một quan điểm chưa có cơ sở nhưng xét về nhiều mặt thì điều này rất có khả năng sẽ xảy ra. Đó là khi mà bạn đã xây dựng một số lượng lớn nhân vật dựa trên nền tảng cụ thể thì có tỷ lệ khá cao rằng bạn sẽ xây dựng các nhân vật kế tiếp cũng trên cùng một nền tảng đó. Mà như mình đã phân tích ở trên, tính cách và ấn tượng của một người không hề có quy chuẩn nào, bạn chỉ có thể nêu ra những điểm rất chung giữa nhiều nhân vật với nhau nhưng không lẽ bạn lại muốn nhân vật của mình chỉ tồn tại những điểm chung như thế thôi sao?

Nhân vật ấn tượng là một ưu điểm nổi bật khiến truyện của bạn trở nên in đậm trong tâm trí người đọc. Một nhân vật ấn tượng được thể hiện qua hành động, lời nói, quan điểm và tính cách của họ. Và như mình đã nói n lần phía trên, viết truyện 12 chòm sao không phải là cách hay để có thể hiểu về nhân vật của bạn và khiến họ trở nên ấn tượng trong mắt độc giả đâu!

SÁNG TẠO THẾ GIỚI VÀ NHÂN VẬT CỦA RIÊNG MÌNH

Sáng tạo là một nhân tố quan trọng đối với một tác giả, về cả cốt truyện hay bối cảnh và nhân vật trong truyện nói chung. Mình cho rằng việc tự sáng tạo và nhào nặn ra một nhân vật hoàn chỉnh chỉ thuộc về riêng bạn quan trọng hơn là xây dựng họ dựa trên thông tin về các chòm sao. Và nếu bạn để ý thì hãy nhìn lại xem, liệu dàn nhân vật của bạn có thực sự là sáng tạo gốc từ bạn hay chỉ là những bản sao na ná nhau của các bài post về tính cách 12 cung hoàng đạo trên cái fanpage nào đó?

Dĩ nhiên nếu quá yêu thích thể loại này, bạn vẫn có thể viết về nó và mình cho rằng việc đặt tên nhân vật “original” hơn có lẽ sẽ thay đổi ít nhiều đặc trưng nhân vật thay vì cứ phang thẳng tên thằng này là Ma Kết, thằng kia là Kim Ngưu…Mỗi người đều có sự lựa chọn riêng và sự lựa chọn của mình là né xa thể loại này càng lâu càng tốt mà thôi.

Trên đây là những quan điểm cá nhân của mình về lý do vì sao mình cho rằng viết thể loại truyện 12 chòm sao thực sự không có tốt cho quá trình rèn luyện kĩ năng viết của bạn chút nào, nhất là về khoảng sáng tạo và xây dựng nhân vật. Tuy nhiên nếu tác giả viết 12 chòm sao có thể đào sâu hơn về nội tâm và xây dựng tính cách – quan điểm nhân vật để dung hòa được các vấn đề trên thì dĩ nhiên, mình thừa nhận chất lượng câu chuyện đó. Thế nhưng nếu trong trường hợp như trên thì có lẽ tác giả lại đang quay về cách xây dựng nhân vật truyền thống rồi chứ không còn “thuần” trên nền tảng 12 chòm sao nữa ấy nhỉ ?