Thanh niên là gì? Quyền và nghĩa vụ của thanh niên đối với đất nước, xã hội

Thanh niên là một nhóm người trong xã hội, luôn xung kích, sáng tạo, đi đầu trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vậy cụ thể thanh niên là gì? Quyền và nghĩa vụ của thanh niên đối với đất nước, xã hội? Hãy cùng Luật Minh Khuê tìm hiểu trong bài viết lần này nhé.

1. Thanh niên là gì?

Theo quy định tại Điều 1 Luật Thanh niên năm 2020 thì: “Thanh niên là công dân Việt Nam từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi”. Như vậy, Luật Thanh niên đã tạo hành lang pháp lý để xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật đối với thanh niên nhằm phát huy vai trò xung kích, tình nguyện, sức sáng tạo và tiềm năng to lớn của thanh niên, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

2. Quyền và nghĩa vụ của thanh niên đối với đất nước, xã hội

Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, xung kích, sáng tạo, đi đầu trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; có vai trò quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Thanh niên có quyền và nghĩa vụ của công dân theo quy định của Hiến pháp và pháp luật hiện hành.

3. Những nguyên tắc bảo đảm thực hiện quyền, nghĩa vụ của thanh niên và chính sách của Nhà nước đối với thanh niên

Ta có Điều 5 Luật Thanh niên năm 2020 cũng đã quy định 07 nguyên tắc đảm bảo thực hiện quyền, nghĩa vụ của thanh niên và chính sách của Nhà nước đối với thanh niên, đó là:

• Không phân biệt dân tộc, giới tính, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo, trình độ văn hóa, nghề nghiệp trong thực hiện quyền, nghĩa vụ của thanh niên.
• Nhà nước, tổ chức, cơ sở giáo dục, gia đình và cá nhân có trách nhiệm tạo điều kiện để thanh niên thực hiện quyền, nghĩa vụ theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. 

• Chính sách của Nhà nước đối với thanh niên phải bảo đảm mục tiêu phát triển thanh niên; tạo điều kiện cho thanh niên thực hiện, quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm và phát huy năng lực; được xây dựng hoặc lồng ghép trong các chính sách của ngành, lĩnh vực, địa phương.
• Việc xây dựng và thực hiện chính sách của Nhà nước đối với thanh niên phải bảo đảm sự tham gia của thanh niên; tôn trọng, lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của thanh niên.
• Hỗ trợ, tạo điều kiện cho thanh niên Việt Nam ở nước ngoài tham gia các hoạt động hướng về Tổ quốc và giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
• Xử lý kịp thời, nghiêm minh cơ quan, tổ chức, cá nhân không thực hiện hoặc thực hiện không đúng trách nhiệm theo quy định của Luật Thanh niên.

4. Trách nhiệm của thanh niên

4.1. Trách nhiệm đối với Tổ quốc

– Phát huy truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc; xung kích, sáng tạo, đi đầu trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

– Sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ độc lập, giữ vững chủ quyền, an ninh quốc gia, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ; đảm nhận công việc khó khăn, gian khổ, cấp bách khi Tổ quốc yêu cầu. 

– Đấu tranh với các âm mưu, hoạt động gây phương hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc.

4.2. Trách nhiệm đối với Nhà nước và xã hội

– Gương mẫu chấp hành chính sách, pháp luật và thực hiện nghĩa vụ công dân.

– Tham gia giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, quốc phòng, an ninh quốc gia. 

– Chủ động đề xuất ý tưởng, sáng kiến trong quá trình xây dựng chính sách, pháp luật; tham gia quản lý nhà nước và xã hội.

– Tích cực tham gia tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện Hiến pháp và pháp luật. 

– Xây dựng các mô hình sản xuất, kinh doanh tạo việc làm; tham gia bảo vệ môi trường và các hoạt động vì lợi ích của cộng đồng, xã hội.

– Tích cực tham gia hoạt động chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em.

4.3. Trách nhiệm đối với gia đình

– Chăm lo hạnh phúc gia đình; giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam ngày nay.

– Kính trọng, hiếu thảo đối với ông bà, cha mẹ và tôn trọng các thành viên khác trong gia đình; chăm sóc, giáo dục con em trong gia đình. 

– Tích cực phòng, chống bạo lực gia đình, xóa bỏ phong tục, tập quán lạc hậu về hôn nhân và gia đình.

4.4. Trách nhiệm đối với bản thân

Thanh niên Việt Nam phải rèn luyện lối sống văn hóa, ứng xử văn minh. Rèn luyện đạo đức, nhân cách, lối sống văn hóa, ứng xử văn minh; có trách nhiệm công dân, ý thức chấp hành pháp luật; phòng, chống tiêu cực, tệ nạn xã hội, hành vi trái pháp luật và đạo đức xã hội. Theo đó ta có các nguyên tắc ứng xử của thanh niên khi tham gia mạng xã hội như sau:

+ Hãy làm chủ thời gian tham gia mạng xã hội để không ảnh hưởng đến công việc, gia đình và cuộc sống;

+ Hãy chọn lọc thông tin để xem và chia sẻ trên mạng xã hội. Không đăng tải, lan truyền, cổ xúy, vận động cho các thông tin trái thuần phong mỹ tục, thông tin sai lệch với chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước;

+ Nên lan tỏa những thông tin, hình ảnh tốt đẹp, hoạt động tình nguyện vì cộng đồng, phê phán những cái xấu, biểu hiện lệch lạc…; Thể hiện sự tôn trọng cộng đồng trong giao tiếp, ứng xử trên môi trường mạng;

+ Không nên lập nhóm, lập hội để nói xấu, công kích lẫn nhau;

+ Không đăng tải, chia sẻ thông tin có thể gây xúc phạm, làm mất uy tín, danh dự cá nhân của người khác hoặc làm ảnh hưởng quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Không khai thác trái phép dữ liệu của người khác cho mục đích thương mại, hoặc các mục đích khác.

+ Không đưa thông tin bịa đặt, gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội, gây kích động bạo lực, phân biệt dân tộc, vùng miền, giới tính, tôn giáo, hình ảnh trái thuần phong mỹ tục Việt Nam, thông tin vi phạm pháp luật;

Bên cạnh đó thanh niên còn cần phải tích cực học tập, nâng cao trình độ, kiến thức, kỹ năng; tiếp cận, nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ vào thực tiễn. Chủ động tìm hiểu về thị trường lao động; lựa chọn nghề nghiệp, việc làm phù hợp; rèn luyện ý thức trách nhiệm, kỷ luật lao động và tác phong chuyên nghiệp; sáng tạo, cải tiến kỹ thuật nâng cao năng suất lao động. Rèn luyện, bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe, phát triển thể chất và tinh thần; trang bị kiến thức, kỹ năng sống, kỹ năng chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục, phòng, chống bệnh tật; không lạm dụng rượu, bia; hạn chế sử dụng thuốc lá; không sử dụng ma túy, chất gây nghiện và chất kích thích khác mà pháp luật cấm; phòng, chống tác hại từ không gian mạng. Đồng thời tích cực tham gia các hoạt động, phong trào văn hóa, thể dục, thể thao lành mạnh; bảo vệ, giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.

5. Những kết quả đạt được sau khi thi hành Luật Thanh niên năm 2020

Sau khi Luật Thanh niên năm 2020 được ban hành và có hiệu lực từ ngày 01/01/2021, đã đem đến những kết quả đáng khích lệ trên nhiều lĩnh vực như sau:

– Trong học tập của thanh niên: Tạo điều kiện cho thanh niên tiếp cận với cơ hội học tập (doanh số cho vay đạt trên 50 nghìn tỷ đồng, dư nợ hơn 30 nghìn tỷ đồng. Chương trình đã cho vay trên 3,2 triệu lượt học sinh, sinh viên đến nay còn gần 1,8 triệu học sinh, sinh viên đang vay vốn);

– Trong lao động, tạo việc làm cho thanh niên: Việc dạy nghề, phổ cập nghề cho thanh niên được chú trọng triển khai thực hiện, tỷ lệ qua đào tạo nghề cho thanh niên đạt khoảng 40%; cơ chế, chính sách đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho thanh niên từng bước được hoàn thiện;

– Trong an ninh, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc: Thanh niên thực hiện tốt quyền, nghĩa vụ của mình trong bảo vệ Tổ quốc và giữ gìn an ninh trật tự xã hội, tích cực, hăng hái, tự nguyện lên đường làm nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc;

– Trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật, vui chơi, giải trí: Thanh niên đã tích cực tham gia các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, vui chơi, giải trí lành mạnh; thường xuyên rèn luyện đạo đức, tác phong, hành vi ứng xử văn hóa, thực hiện nếp sống văn minh; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, bảo vệ di sản văn hóa, tích cực tham gia xây dựng đời sống văn hóa cộng đồng.

– Trong quản lý nhà nước và xã hội: Nhà nước đã tạo điều kiện cho thanh niên thực hiện quyền của mình thông qua việc bầu cử đại biểu Quốc hội, bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp theo quy định của pháp luật và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở.

Trên đây là toàn văn bài viết của Luật Minh Khuê về t

hanh niên là gì? Quyền và nghĩa vụ của thanh niên đối với đất nước, xã hội? Hi vọng chúng tôi đã cung cấp cho các bạn những thông tin hữu ích. Luật Minh Khuê xin trân trọng cảm ơn.