Soạn bài: Những ngôi sao xa xôi - Ngữ văn 9 Tập 2

Xin chào các em! Hôm nay, Soạn Văn sẽ hướng dẫn các em soạn bài: Những ngôi sao xa xôi của nhà văn Lê Minh Khuê. Các em có thể tham khảo để chuẩn bị cho bài giảng trên lớp của thầy cô thật tốt nhé!

I. Tác giả, tác phẩm

1. Tác giả (các em tham khảo phần giới thiệu tác giả Lê Minh Khuê trong SGK Ngữ văn 9 Tập 2).

2. Tác phẩm

* Xuất xứ: Truyện Những ngôi sao xa xôi là một trong số những tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê được viết vào năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc đang diễn ra ác liệt.

* Tóm tắt:

Truyện kể về cuộc sống của 3 nữ thanh niên xung phong thuộc tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn bao gồm Phương Định, Nho và chị Thao. Họ sống trong một cái hang, nhiệm vụ của họ là quan sát khi địch ném bom, đo khối lượng đất đá cần phải san lấp, đánh dấu vị trí các quả bom chưa nổ và phá bom. Đây là những công việc hết sức nguy hiểm, luôn phải đối mặt với cái chết. Mặc dù vậy, cuộc sống của họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút thanh thản, mơ mộng và đặc biệt là gắn bó, yêu thương nhau trong tình đồng đội. Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Định va Thao lo lắng săn sóc cho Nho. Một cơn mưa đá chợt đến và chợt đi đã đọng lại trong lòng Phương Định bao hoài niệm và khao khát.

* Bố cục: Văn bản có thể được chia làm 3 phần:

Phần 1: từ đầu => “ngôi sao trên mũ”: Phương Định kể về cuộc sống của bản thân và tổ trinh sát mặt đường của cô.
Phần 2: tiếp => “chị Thao bảo”: Nho bị thương, hai chị em lo lắng, săn sóc.
Phần 3: còn lại: Sự lạc quan, niềm vui trước cơn mưa đá đột ngột.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

* Tóm tắt truyện: ở mục trên.

* Truyện được trần thuật ở ngôi thứ nhất từ nhân vật Phương Định – nhân vật chính của truyện.

* Việc chọn vai kể như thế có tác dụng tạo điểm nhìn phù hợp, dễ dàng tái hiện hiện thực khốc liệt của chiến tranh, của tâm hồn con người.

Câu 2:

* Truyện kể về 3 cô gái thanh niên xung phong ở một tổ trinh sát phá bom trên cao điểm. Những nét chung của họ đã gắn bó thành một khối thống nhất là: đều trẻ tuổi, nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, sẵn sàng lên đường chiến đấu cho dù phải thường xuyên đối mặt với cái chết. Họ cùng chung nhiệm vụ trinh sát mặt đường, có tinh thần trách nhiệm cao, có tình đồng đội gắn bó, chiến đấu dũng cảm, sống giản dị, lạc quan, hồn nhiên.

* Những nét riêng ở mỗi người:

Phương Định là một cô gái Hà Nội, nhạy cảm và rất hồn nhiên, thích mơ mộng, hay sống với những kỉ niệm của tuổi thiếu nữ vô tư về gia đình và thành phố.
Nho là một cô gái với vẻ ngoài xinh xắn, hồn nhiên kiểu trẻ thơ, nhưng trong chiến đấu, cô rất nhanh gọn, dù bị thương cũng không rên la, không muốn đồng đội lo lắng cho mình.
Chị Thao là tổ trưởng, người từng trải, mơ ước có phần thiết thực hơn, cương quyết, táo bạo, bình tĩnh trong công việc, mặc dù hát tệ nhưng chị lại rất thích chép lời bài hát.

Câu 3:

Tác giả đã thể hiện chân thực, sinh động, tự nhiên tâm lí của những cô gái thanh niên xung phong tuổi đời còn rất trẻ. Tâm lí của nhân vật Phương Định:

Nhân vật tự quan sát và đánh giá mình ở đầu truyện: nhạy cảm, thường quan tâm đến hình thức (tự đánh giá mình là cô gái khá), biết rằng mình có nhiều người để ý, thấy tự hào nhưng không vồn vã mà tỏ ra kín đáo, kiêu kì.
Trong một lần phá bom ở phần cuối truyện: dũng cảm, có trách nhiệm, có tinh thần đồng đội, cô coi cái chết chỉ là mờ nhạt trước mối quan tâm lớn là bom nổ.
Cảm xúc trước trận mưa đá ở cuối truyện: cho thấy Phương Định là một cô gái rất hồn nhiên, vui thích cuống cuồng như trẻ con, nhớ về những kỉ niệm, về thành phố, về mẹ, về những ngôi sao to trên bầu trời thành phố.

Câu 4:

Ngôn ngữ của truyện rất giản dị, vừa mang tính khẩu ngữ lại vừa đậm chất trữ tình trẻ trung, có phần nữ tính, ngôi kể trần thuật phù hợp với nhân vật kể chuyện. Câu văn của bài có nhiều câu ngắn, nhịp điệu dồn dập tạo không khí khẩn trương, phù hợp với không khí ở chiến trường.

Câu 5:

Qua truyện ngắn này, em thấy tuổi trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ là những con người rất dũng cảm, ham học hỏi, họ sẵn sàng làm bất cứ công việc gì vì tương lai của đất nước. Họ không ngại những gian nan, nguy hiểm, luôn hướng đến lí tưởng chung là giành lại tự do, độc lập cho đất nước, cho dân tộc. Nhưng bên cạnh đó, sự hồn nhiên của tuổi trẻ vẫn không thể nào thiếu trong những con người này.