Sản phẩm phái sinh là gì? Các sản phẩm phái sinh hiện nay

Bên cạnh thị trường chứng khoán cơ sở Việt Nam, thị trường chứng khoán phái sinh cũng đang thu hút được sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư trong vài năm trở lại đây.Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư vẫn chưa hiểu hết về thị trường phái sinh. Vậy sản phẩm phái sinh là gì và các sản phẩm phái sinh ở Việt Nam hiện nay. Hãy cùng FTV tham khảo bài viết ngay dưới đây nhé. 

Sản phẩm phái sinh là gì?

Sản phẩm phái sinh là gì

Chứng khoán phái sinh (CKPS) là một công cụ tài chính có giá trị phụ thuộc vào các loại tài sản cơ sở. Bản thân chứng khoán phái sinh sẽ không có giá trị nội tại. 

Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh hiện được chia thành hai dạng chính, đó là: Hàng hóa (như thực phẩm và nông sản) hoặc công cụ tài chính (lãi suất, trái phiếu, cổ phiếu).

Sản phẩm CKPS là sản phẩm giao dịch mà dựa vào đó để phòng ngừa rủi ro hoặc tìm kiếm thêm nhiều lợi nhuận dựa trên giá trị của các tài sản cơ sở. Dựa vào từng loại sản phẩm chứng khoán phái sinh mà nhà đầu tư sẽ đưa ra những quyết định, hoạt động giao dịch khác nhau để nhằm gia tăng hiệu quả đầu tư.

Những loại sản phẩm phái sinh phổ biến

Sản phẩm phái sinh khá đa dạng và phổ biến với nhiều người sử dụng. Hiện nay, các nước trên thế giới đều đã xây dựng một thị trường phái sinh tổng thể dựa trên bộ ba công cụ cơ sở mà ta có thể kể đến đó chính là: chứng khoán, hàng hóa và tiền tệ. Cũng chính vì vậy mà mỗi một lĩnh vực tài chính sẽ có một loại hàng hóa tương ứng khác nhau. Cụ thể:

Sản phẩm phái sinh tín dụng

Sản phẩm phái sinh tín dụng chính là sản phẩm bao gồm tất cả các hợp đồng về tín dụng. Những hợp đồng về tín dụng này có thể là loại hợp đồng bảo hiểm, hợp đồng hoán đổi các rủi ro tín dụng hoặc các hợp đồng đầu tư gắn liền với các rủi ro tín dụng. Ngoài ra còn có nhiều loại hợp đồng khác đã được pháp luật quy định cụ thể.

Sản phẩm phái sinh với lãi suất tiền tệ

Sản phẩm phái sinh lãi suất tiền tệ chính là sản phẩm mà bao gồm các loại hợp đồng về lãi suất. Những loại hợp đồng lãi suất này có thể là hợp đồng lãi suất với cùng một loại tiền, hợp đồng hoán đổi lãi suất đối với những giao dịch hai loại tiền hay hợp đồng hoán đổi tiền tệ và còn nhiều loại hợp đồng cụ thể khác. Bên cạnh đó thì cũng còn một số hợp đồng phái sinh lãi suất khác  đã được pháp luật thông qua, quy định cụ thể.

Sản phẩm phái sinh ngoại tệ

Sản phẩm phái sinh ngoại tệ chính là sản phẩm mà bao gồm tất cả các hoạt động giao dịch liên quan đến ngoại tệ. Những hoạt động giao dịch liên quan đến ngoại tệ này này có thể là giao dịch hoán đổi các ngoại tệ, giao dịch mua bán ngoại tệ hay nhiều loại giao dịch khác. Bên cạnh đó còn những giao dịch ngoại tệ khác được pháp luật thông qua theo quy định.

Sản phẩm phái sinh của giá cả hàng hóa

Sản phẩm phái sinh giá cả hàng hóa chính là sản phẩm bao gồm tất các hợp đồng liên quan đến giá cả hàng hóa. Những hoạt động giao dịch liên quan đến giá cả hàng hóa này có thể là hợp đồng tương lai giá cả của các sản phẩm hàng hóa hoặc giao dịch hoán đổi giá cả của các loại hàng hóa…Bên cạnh đó còn có nhiều loại hợp đồng phái sinh giá cả khác của hàng hóa đã được pháp luật thông qua. 

Trên thị trường hàng hóa phái sinh, các sản phẩm được quy định bao gồm 4 nhóm mặt hàng sau đây: 

– Nông sản: gồm các loại đậu tương, ngô, khô đậu tương, dầu đậu tương, dầu nành, dầu cọ, lúa mì. 

– Nguyên liệu công nghiệp: gồm cao su, bông, đường, cacao, café. 

– Kim loại: gồm bạc, bạch kim, quặng sắt, đồng. 

– Năng lượng: gồm dầu thô WTI, dầu lưu huỳnh, xăng pha chế, dầu thô Brent, khí tự nhiên. 

So với các loại sản phẩm khác thì hàng hóa phái sinh mang lại nhiều lợi thế hơn cả cho nhà đầu tư hiện nay. Tại Việt Nam, nếu như thị trường cơ sở cổ phiếu là nơi thu hút nhiều nhà đầu tư lớn như doanh nghiệp, tổ chức chuyên nghiệp, thì thị trường phái sinh hàng hóa lại dành cho rất nhiều đối tượng khác nhau. Dù là nhà đầu tư mới, ít vốn hay ít kinh nghiệm đều có thể tiến hành giao dịch mua bán kiếm lời.  

Những sản phẩm chứng khoán phái sinh hiện nay

Những loại sản phẩm phái sinh phổ biến

Hợp đồng kỳ hạn

Hợp đồng kỳ hạn là việc xác định thỏa thuận giữa 2 bên về việc mua hay bán một tài sản bất kỳ vào một thời điểm định trước trong tương lai. Mức giá sẽ được xác định trước tại ngày ký kết và tiến hành thực hiện giao dịch. Trong hợp đồng kỳ hạn thì ngày ký kết và ngày giao hàng hoàn toàn tách biệt với nhau. Ngoài ra nó còn được sử dụng để phòng ngừa rủi ro như mất giá tiền tệ hay những biến động giá hàng hóa.

Hợp đồng tương lai

Hợp đồng tương lai là một loại hợp đồng có kỳ hạn đã được chuẩn hóa giữa hai bên. Hợp đồng này nhằm mục đích trao đổi một tài sản cụ thể tại một thời điểm xác định trong tương lai với mức giá đã được thỏa thuận từ trước. Tài sản trong hợp đồng tương lai có thể là chứng khoán, tiền tệ hay một công cụ tài chính.

Hợp đồng quyền chọn

Đây là một dạng hợp đồng của chứng khoán phái sinh cho phép người nắm giữ có quyền mua hoặc bán một khối lượng hàng hóa cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định từ trước vào một thời điểm cụ thể trong tương lai. Hàng hóa cơ sở có thể là chỉ số cổ phiếu, cổ phiếu, trái phiếu, chỉ số trái phiếu hoặc tiền.

Hợp đồng hoán đổi

Hợp đồng hoán đổi là thỏa thuận được ký giữa hai bên trao đổi định kỳ những dòng tiền xác định trong tương lai, lấy một công cụ hoặc một mức giá để làm cơ sở. Hợp đồng hoán đổi dùng trong trường hợp phòng ngừa các loại rủi ro về tài chính, giúp nhà đầu tư nhận được nhiều ưu đãi khi giao dịch.

Xem thêm: Đáo hạn phái sinh là gì?

Sản phẩm chứng khoán phái sinh phổ biến tại Việt Nam hiện nay

Sản phẩm chứng khoán phái sinh (CKPS) đầu tiên

Hợp đồng tương lai chỉ số VN30

• Hợp đồng tương lai chỉ số VN30

– Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 là một sản phẩm chứng khoán phái sinh đầu tiên được triển khai bắt đầu ra mắt tại thị trường chứng khoán Việt Nam. 

– Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 là việc thỏa thuận mua bán chỉ số VN30 theo một mức giá đã được định sẵn với ngày đáo hạn trong tương lai. Vào ngày thực hiện đáo hạn, nếu như chỉ số VN30 cao hơn với hợp đồng giao dịch thì nhà đầu tư sẽ có lãi.

– Công cụ này có lợi thế đòn bẩy và tính thanh khoản cao trên thị trường giao dịch. Từ đó sẽ giúp nhà đầu tư thu về những khoản lợi nhuận lớn với khoản tiền ký quỹ có giá trị nhỏ. Ngoài ra, loại hợp đồng này nhà đầu tư còn có thể bán hợp đồng trong trường hợp thị trường giảm điểm giúp giảm thiểu rủi ro.

– Điều kiện để giao dịch đó là nhà đầu tư cần thực hiện ký quỹ với số tiền bằng 10% giá trị hợp đồng. Mặt khác, nhằm hạn chế việc thua lỗ, hợp đồng tương lai cũng cần được xác định và thực hiện thanh toán hàng ngày bởi trung tâm lưu ký.

• Hợp đồng tương lai trên trái phiếu của chính phủ

– Hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ sắp được ra mắt trên thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam. Đây là loại hợp đồng tương lai trên trái phiếu chính phủ với mức kỳ hạn 5 năm.

– Phương thức thanh toán của loại hợp đồng tương lai này là thanh toán chuyển giao vật chất.

– Loại hợp đồng này ra đời nhằm mục đích đa dạng hóa sản phẩm cho nhà đầu tư. Ngoài ra, còn giúp cho thị trường chứng khoán phát triển hơn rất nhiều về tốc độ lẫn quy mô.

– Khi tiến hành đầu tư hợp đồng tương lai trên trái phiếu chính phủ, nhà đầu tư sẽ phải thực hiện 3 loại ký quỹ: ký quỹ biến đổi, ký quỹ ban đầu và ký quỹ đảm bảo thực hiện trong hợp đồng tương lai.

Những sản phẩm chứng khoán phái sinh (CKPS) sắp triển khai

• Hợp đồng tương lai của chỉ số HNX30

Bên cạnh chỉ số VN30, chỉ số HNX30 cũng là một chỉ số giá cơ sở cho loại hợp đồng tương lai. 

Hợp đồng tương lai chỉ số HNX30 cũng sắp được triển khai trên thị trường.

– Đây là chỉ số giá được tính theo phương pháp giá trị vốn hóa thị trường của 30 công ty đang niêm yết tại sàn Hà Nội.

– Việc triển khai hợp đồng tương lai chỉ số HNX30 sẽ giúp nhà đầu tư hạn chế rủi ro so với hợp đồng tương lai trên cổ phiếu riêng lẻ.

• Chứng quyền có đảm bảo

Đây là loại công cụ cho phép người sở hữu có quyền thực hiện giao dịch mua hay bán một loại tài sản cơ sở bất kỳ theo một mức giá đã xác định trước hoặc vào đúng ngày đáo hạn.

– Chứng quyền khi được triển khai trên thị trường chứng khoán phái sinh tại Việt Nam sẽ có tài sản cơ sở là cổ phiếu thuộc VN30 hoặc thuộc HNX30 đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn.

– Với loại công cụ chứng quyền có đảm bảo , nhà đầu tư không cần thực hiện ký quỹ và giao dịch, thanh toán một cách dễ dàng.Ngoài ra, chứng quyền có đảm bảo chỉ có mức lỗ tối đa là khoản chi phí của chứng quyền. Từ đó giúp nhà đầu tư không gặp quá nhiều rủi ro khi thực hiện giao dịch.

Những lợi ích và rủi ro của sản phẩm phái sinh mang lại? 

Những lợi ích và rủi ro của sản phẩm phái sinh mang lại

Các sản phẩm phái sinh là một cách thuận tiện để đạt được các mục tiêu tài chính dễ dàng. 

Ví dụ, một công ty muốn phòng ngừa rủi ro đối với việc tiếp xúc đến hàng hóa của mình thì có thể thực hiện giao dịch mua hoặc bán các dẫn xuất năng lượng như dầu thô tương lai. Tương tự, một công ty cũng có thể phòng ngừa rủi ro về tiền tệ của mình bằng cách thực hiện mua các hợp đồng kỳ hạn tiền tệ. 

Các sản phẩm phái sinh cũng có thể giúp các nhà đầu tư tận dụng tối đa vị thế của họ. Chẳng hạn như bằng cách thực hiện giao dịch mua cổ phiếu thông qua quyền chọn cổ phiếu thay vì cổ phiếu. Những hạn chế chính của các công cụ phái sinh bao gồm rủi ro vốn có đòn bẩy hay rủi ro đối tác. Trong thực tế, mạng lưới hợp đồng phái sinh phức tạp có thể dẫn đến những rủi ro hệ thống. 

Trên đây là những thông tin chia sẻ của FTV về sản phẩm phái sinh, hy vọng bài viết trên của chúng tôi sẽ giúp các nhà đầu tư sẽ hiểu rõ hơn về những vấn đề cần lưu ý khi giao dịch trên thị trường chứng khoán phái sinh. 

FTV chuyên tư vấn đầu tư chứng khoán & hàng hóa phái sinh hàng đầu tại Việt Nam.

Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay đang được đánh giá là kênh đầu tư hấp dẫn với nhiều yếu tố. Nếu nhà đầu tư đang muốn thử sức với đầu tư chứng khoán nhưng chưa có nhiều kinh nghiệm thì có thể liên hệ đến FTV chúng tôi. Tại FTV, các nhà đầu tư sẽ nhận được những phương pháp phòng ngừa rủi ro và đầu tư đem về lợi nhuận cao nhất đến từ các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực tài chính.

Đến với FTV, nhà đầu tư sẽ luôn được các chuyên gia cập nhật những thông tin mới nhất về tình hình biến động trên thị trường bằng các số liệu thống kê cụ thể hay bảng phân tích thị trường chính xác. Đồng thời, NĐT cũng sẽ được cung cấp miễn phí nhiều loại tài liệu tham khảo như thống kê thị trường, biểu đồ cũng như những cách thức giao dịch của từng loại mặt hàng hóa.

Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào về Sản phẩm phái sinh là gì? hay cần hỗ trợ trong quá trình thực hiện giao dịch, bạn có thể liên hệ ngay với chúng tôi Công Ty Cổ phần Đầu tư và Công nghệ FTV với số HOTLINE 0983 668 883 để được các chuyên gia trợ giúp tư vấn nhanh chóng nhất nhé !