Quốc gia là gì?

Quốc gia là cụm từ mà chúng ta đã nghe đi nghe lại từ lúc lọt lòng cho tới khi rời xa cõi đời. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ được ý nghĩa của cụm từ này theo quy định của pháp luật cũng như tầm quan trọng của nó.

Trong bài viết hôm nay chúng tôi sẽ cung cấp tới quý bạn đọc một số nội dung nhằm trả lời cho câu hỏi: Quốc gia là gì?

Khái niệm quốc gia?

Quốc gia là một khái niệm không gian, văn minh, xã hội và chính trị; trừ tượng về tinh thần, tình cảm và pháp lý; để chỉ về một lãnh thổ có chủ quyền, một chính quyền và những con người của các dân tộc có trên lãnh thổ đó; họ gắn bó với nhau bằng luật pháp, quyền lợi, văn hóa, tôn giáo, ngôn ngữ, chữ viết qua quá trình lịch sử lập quốc và những con người chấp nhận nền văn hóa cũng như lịch sử lập quốc đó cùng chịu sự chi phối của chính quyền  và họ cùng nhau chia sẻ quá khứ cũng như hiện tại và cùng nhau xây dựng một tương lai chung trên vùng lãnh thổ có chủ quyền đó.

– Quốc gia cũng thường dùng để chỉ một nước hay một đất nước, tuy thường được dùng để thay thế cho nhau nhưng chúng mang những mang sắc thái khác nhau.

– Quốc gia là chủ thể chính yếu nhất của luật pháp quốc tế. Tính đến hiện tại có khoảng 195 quốc gia trên Thế giới. Địa nghĩa quốc gia thường được thảo luận dưới tieu đề “tư cách quốc gia” hay “sự hình thành quốc gia”.

– Thông thường các giáo trình khi đề cập đến định nghĩa quốc gia thường bắt đầu bằng Công ước về quyền và nghĩa vụ của quốc gia năm 1933 (Công ước Montevideo). Công ước này không phải là một Điều ước đa phương phổ quát mà chỉ là một Điều ước gồm thành viên là 16 quốc gia ở khu vực châu Mỹ. Cụ thể, Điều 1 – Công ước này quy định:

Một quốc gia với tư cách là chủ thể của luật pháp quốc tế nên có tiêu chí sau:

– Dân cư thường trú.

– Lãnh thổ xác định.

– Chính quyền.

– Khả năng tham gia vào quan hệ với các quốc gia khác.

Ngoài việc làm rõ quốc gia là gì? Chúng tôi tiếp tục chia sẻ cho Quý độc giả thông tin về chủ quyền quốc gia, quyền và nghĩa vụ quốc tế cơ bản của quốc gia trong các phần tiếp theo của bài viết.

Vấn đề chủ quyền của quốc gia

>>>>>> Tham khảo: Chủ quyền quốc gia là gì?

– Việc thừa nhận một thực thể có tư cách quốc gia trong quan hệ quốc tế thường dựa vào các điểm được nêu ở phần trên nhưng một quốc gia đang tồn tại trong thực tế có xác định sẽ thiết lập quan hệ với thục thể có đầy đủ tiêu chí của quốc gia.

– Một thực thể có đủ các yếu tố cấu thành quốc gia nhưng không thể buộc các quốc gia khác công nhận  quốc gia khác công nhận tư cách quốc gia của thực thể này trong một quan hệ song phương. Việc công nhận và thiết lập quan hệ hợp tác giữa các quốc gia với nhau hoàn toàn tùy thuộc vào ý chí và mong muốn chủ quan của các quốc gia trên cơ sở chủ quyền quốc gia.

– Khác với chủ thể phái sinh, quốc gia là chủ thể có thuộc tính pháp lý – chính trị đặc thù là chủ quyền, với thuật ngữ phổ cập là chủ quyền quốc gia. Thuyết này xuất hiện vào  khoảng thế kỳ XV – XVI ở châu Âu với tính cách là trào lưu chống lại quyền lực vô hạn của Đức Giáo Hoàng và Hoàng đế La Mã. Các luật gia quốc tế danh tiếng như Grotius, Bodin, Achiavel … là những người đầu tiên khởi xướng Thuyết chủ quyền tuyệt đối.

– Về phương diện đối nội, chủ quyền đối nội, chủ quyền quốc gia chỉ bị giới hạn bởi pháp luật thiên nhiên. Về phương diện đối ngoại, chủ quyền quốc gia  chỉ bị hạn chế bởi hoàn cảnh, không có một quyền lực nào trên chủ quyền quốc gia. Muốn bành trướng quyền lợi quốc gia thì tất cả các phương kế, các chính sách đều cần được sử dụng, kể cả các thủ đoạn xảo quyệt, gian trá, trái với đạo lý con người và các quy ước xã hội.

– Quan điểm về chủ quyền quốc gia có tính chất tuyệt đối là đi ngược lại các nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế hiện đại mà về bản chất và thực tiễn là sự phủ nhận chủ quyền của các quốc gia khác cũng như đi ngược lại lợi ích của sự phát triển cộng đồng.

– Hiện nay, chủ quyền quốc gia được hiểu là quyền tối cáo của quốc gia trong phạm vi lành thổ của mình và quyền độc lập của quốc gia trong quan hệ quốc tế. Trong phạm vi lãnh thổ của mình, quốc gia có quyền lực chính trị tuyệt đối cao. Quyền lực chinh trị tối cao này thể hiện qua các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp của quốc gia mà quan trọng hơn cả là quyền quyết định mọi vấn đề chính trị – kinh tế – xã hội – đời sống tinh thần và đời sống vật chất của quốc gia.

Quyền và nghĩa vụ quốc tế cơ bản của quốc gia

Thứ nhất: Quyền cơ bản của quốc gia

– Quyền bình đẳng về chủ quyền và quyền lợi.

– Quyền được tự vệ cá nhân hoặc tự vệ tập thể.

– Quyền được tổn hại trong hòa bình và độc lập.

– Quyền bất khả xâm phạm về lãnh thổ.

– Quyền được tham gia vào việc xây dựng các quy phạm pháp luật quốc tế.

– Quyền được trở thành viên của tổ chức quốc tế phổ biến.

Thứ hai: Nghĩa vụ cơ bản của quốc gia

– Tôn trọng chủ quyền của các quốc gia.

– Tôn trọng sự bất khả xâm phạm lãnh thổ của các quốc gia khác.

– Không áp dụng vũ lực và đe dọa bằng vũ lực.

– Không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau.

– Hợp tác hữu nghị với các quốc gia khác nhằm duy trì hòa bình và an ninh quốc tế.

– Tông trọng nguyên tắc bình đẳng trong quan hệ quốc tế.

– Giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng các phương pháp hòa bình.

– Tôn trọng những quy phạm Jus cogens và những cam kết quốc tế.

Như vậy, Quốc gia là gì? Đã được chúng tôi phân tích cụ thể trong bài viết phía trên. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đã trình bày một số nội dung liên quan tới vị trí của quốc gia trong các quan hệ quốc tế.