Ô Nhiễm Môi Trường Nước Là Gì? Nguyên Nhân Và Giải Pháp

Ô nhiễm môi trường nước đang có xu hướng gia tăng và trở thành một trong những vấn đề đáng báo động ở Việt Nam và trên toàn thế giới. Nguồn nước sạch dùng trong sinh hoạt ngày càng cạn kiệt, con người phải sử dụng các nguồn nước thay thế từ nước mưa, nước ngầm và các nguồn cung cấp không đảm bảo. Trước sự cấp thiết đó, hãy cùng Vimi đưa ra những giải pháp hiệu quả để bảo vệ nguồn nước sạch qua bài viết dưới đây.

1. Ô nhiễm môi trường nước là gì? 

Ô nhiễm môi trường nước là gì? Ô nhiễm môi trường nước là chỉ hiện tượng nguồn nước tự nhiên có sự thay đổi theo chiều hướng xấu đi về mặt vật lý, hóa học hoặc sinh học, hay nói cách khác là nguồn nước bị nhiễm bẩn, thay đổi thành phần và suy giảm chất lượng. Trong nước xuất hiện các chất độc hại ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt, sức khỏe con người và hệ sinh vật.

Biểu hiện ô nhiễm môi trường nước dễ nhận thấy nhất là nước có màu lạ (nâu đỏ, vàng, đen,…), mùi lạ (nồng nặc mùi khó chịu, tanh hôi, thối,…) và xuất hiện váng, nổi bọt khí, rác thải trôi nổi, sinh vật trong nước bị chết.

Ô nhiễm nước xảy ra khi nước bề mặt nước chảy qua rác thải sinh hoạt, nước rác công nghiệp, các chất ô nhiễm trên mặt đất, rồi thấm xuống nguồn nước ngầm. Xét về tốc độ lan truyền và quy mô ảnh hưởng thì ô nhiễm nước là vấn đề đáng lo ngại ngang với ô nhiễm không khí.

2. Thực trạng ô nhiễm môi trường nước ở Việt Nam và trên thế giới

Thực trạng ô nhiễm môi trường nước ở Việt Nam

Hệ thống nước ở Việt Nam có tới hơn 2.360 con sông, suối dài hơn 10km và hàng nghìn hồ, ao. Nước là nguồn sống của các loài sinh vật, thực vật và hàng triệu con người, đồng thời cũng là nguồn cung cấp chủ yếu cho sản xuất & nông nghiệp. Tuy nhiên, những nguồn nước này đang bị suy thoái và phá hủy nghiêm trọng, nhiều đoạn sông, suối, hồ đã “chết” bởi khối lượng chất thải, rác thải, nước thải xả ra môi trường không được qua xử lý.

Thống kê và đánh giá của Bộ Y tế và Bộ Tài Nguyên môi trường ở Việt Nam trung bình mỗi năm có khoảng 9.000 người tử vong vì nguồn nước và điều kiện vệ sinh kém và gần 200.000 trường hợp mắc bệnh ung thư mới phát hiện, mà một trong những nguyên nhân chính là sử dụng nguồn nước ô nhiễm.

Tại tổ hợp khu công nghiệp Thanh Lương – Hồ Chí Minh ước tính mỗi ngày có khoảng 5.000m3 nước thải ô nhiễm từ các nhà máy bột giặt, giấy, nhuộm…. Tại các khu vực kênh quanh các quận 6,8,11 đang bị ô nhiễm nặng. Tại Hà Nội có hơn 1.000m3 rác thải và gần 400.000m3 nước thải thải ra môi trường mỗi ngày nhưng chỉ có khoảng 10% trong số đó được xử lý.

Lưu vực sông Nhuệ – sông Đáy, nhiều đoạn sông bị ô nhiễm tới mức báo động, vào mùa khô giá trị các thông số BOD5, TSS, COD,… tại các điểm đo vượt QCVN 08:2008 loại A1 nhiều lần. Sông Nhuệ bị ô nhiễm nặng bởi sau khi tiếp nhận nước từ sông Tô Lịch.

Hệ thống sông ở Đồng bằng sông Cửu Long có lượng nước thải nông nghiệp lớn nhất cả nước (70% lượng phân bón được hấp thụ bởi cây và đất, 30% đi vào môi trường nước). Vì vậy chất lượng nước của sông Tiền và sông Hậu đã có dấu hiệu ô nhiễm hữu cơ.

Thực trạng ô nhiễm môi trường nước trên thế giới

Châu Á là nơi có mật độ sông, hồ ô nhiễm nặng nề nhất trong các châu lục. Hàm lượng chì được tìm thấy trong các con sông ở đây cao hơn 20 lần so với hồ chứa tại các khu vực khác. Số lượng vi khuẩn được tìm thấy ở những con sông này gấp khoảng ba lần so với mức trung bình của thế giới.

Ở Ireland, nguyên nhân chính gây ra ô nhiễm nguồn nước là phân bón hóa học và nước thải. Khoảng 30% các con sông ở đất nước này đã bị ô nhiễm.

Tại Mỹ khoảng 40% các sông tại thành phố Hoa Kỳ đang gặp tình trạng ô nhiễm nguồn nước. 46% các hồ có môi trường nước không đạt tiêu chuẩn để duy trì sự sống cho các loài thủy sinh.

Không chỉ ở Mỹ, Bangladesh có khoảng 85% tổng diện tích là nguồn nước ngầm đã bị ô nhiễm. Điều này đồng nghĩa với việc hơn 1,2 triệu công dân của đất nước này đang phải đối mặt với tác hại của nguồn nước bị nhiễm Asen.

.

Tại Trung Quốc, hàng năm lượng chất thải và nước thải công nghiệp thải ra ở các thành phố và thị trấn tăng từ 23,9 tỷ m3 trong năm 1980 lên 73,1 tỷ m3 trong năm 2006. Một lượng chất thải khổng lồ chưa qua xử lí vẫn được xả thẳng vào các sông ngòi. Hậu quả là hầu hết nước ở các sông hồ tại đây ngày càng trở lên ô nhiễm.

.

3. Nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường nước là gì?

Do con người

Hàng ngày sẽ có một khối lượng chất thải khổng lồ trong quá trình sinh hoạt, vệ sinh của con người từ các hộ gia đình, cơ quan trường học, bệnh viện, khách sạn, thải ra môi trường mà không qua xử lý. Thành phần cơ bản của nước thải sinh hoạt là các chất hữu cơ dễ bị phân hủy sinh học, tùy theo mức sống và lối sống mà lượng nước thải cũng như tải lượng các chất có trong nước thải của mỗi người là khác nhau.

Do các điều kiện tự nhiên

Ô nhiễm nguồn nước bởi tự nhiên thường đến từ việc tuyết tan, mưa to, lũ lụt, gió bão, ngoài ra còn có thể đến từ các hoạt động sống của sinh vật. Khi cây cối và sinh vật chết đi, các xác chết sẽ bị vi sinh vật phân huỷ thành chất hữu cơ. Một phần chất hữu cơ sẽ ngấm vào lòng đất và nước ngầm, gây ô nhiễm nguồn nước ngầm. Lụt lội là một trong những nguyên nhân dễ thấy nhất, nó làm khuấy lên những cặn bẩn trong hệ thống cống rãnh, đồng thời mang theo nhiều chất thải độc hại trở lại môi trường sống.

Sản xuất nông nghiệp

Với một nước nông nghiệp như Việt Nam, đầu tiên dễ nhận thấy nhất là thức ăn thừa và chất thải của vật nuôi không qua xử lý, xả thẳng ra ngoài. Bên cạnh đó, trong quá trình sản xuất người dân sử dụng các hóa chất bảo vệ thực vật và thuốc trừ sâu vượt liều lượng cho phép khiến hóa chất tồn dư ngấm vào mạch nước ngầm. Vứt các vỏ chai lọ đựng hóa chất xuống bờ kênh, ruộng sau khi sử dụng cũng là yếu tố nguy cơ.

Sản xuất công nghiệp

Nước và rác thải từ hoạt động sản xuất công nghiệp phần lớn đều được xả trực tiếp ra ao hồ, sông suối mà chưa qua xử lý. Nước thải của các xí nghiệp chế biến thực phẩm thường chứa lượng lớn các chất hữu cơ; nước thải của các xí nghiệp thải ra, ngoài các chất hữu cơ còn có các kim loại nặng, sulfua,…Đây được coi là nguyên nhân tác động nhiều nhất tới nguồn nước..

Từ rác thải y tế

Ở Việt Nam, theo thống kê hiện nay cho thấy đa số các bệnh viện và cơ sở y tế trên cả nước đều chưa có được hệ thống xử lý nguồn nước thải đạt yêu cầu. Với lượng bệnh nhân rất lớn được tiếp nhận tại các bệnh viện cùng các biện pháp xử lý khám chữa bệnh và dịch vụ y tế. Nếu các cơ sở này không có phương hướng xử lý rác thải, dụng cụ, thiết bị y tế đúng cách thì quả là mối nguy với môi trường.

Do quá trình đô thị hóa

Tốc độ công nghiệp hoá và đô thị hoá phát triển nhanh chóng và sự gia tăng dân số ngày càng nhiều gây áp lực nặng nề lên tài nguyên nước trong vùng lãnh thổ. Môi trường nước ở nhiều đô thị, khu công nghiệp và làng nghề ngày càng bị ô nhiễm bởi nước thải, khí thải và chất thải rắn. Ở các thành phố lớn, đông dân đồng nghĩ với lượng chất thải sinh hoạt quá lớn cũng là một nguyên nhân quan trọng đang gây ô nhiễm môi trường nước.

4. Hậu quả của việc gây ô nhiễm môi trường nước

Hậu quả của ô nhiễm môi trường nước đối với con người

Trong cơ thể chúng ta có 70% là nước để duy trì trạng thái cân bằng trong cơ thể. Với việc khai thác nguồn tài nguyên quá mức của con người, nguồn nước sạch không chỉ trở nên khan hiếm mà còn bị ô nhiễm trầm trọng.

Các vi khuẩn có hại trong nước bị ô nhiễm có từ chất thải sinh hoạt của con người, động vật có thể gây ra các bệnh tả, thương hàn. Trong một vài nghiên cứu cho thấy, khi sử dụng nước nhiễm Asen để ăn uống lâu ngày sẽ ảnh hưởng tới da, nặng hơn là ung thư da. Người nhiễm chì lâu ngày có thể mắc bệnh thận, thần kinh, nhiễm Amoni, Natrit, Natrat gây bệnh da xanh, thiếu máu. Nếu nhiễm lưu huỳnh lâu ngày, có thể mắc bệnh về đường tiêu hoá. Chẳng may nhiễm phải Natri có nguy cơ gây ra bệnh tim mạch và cao huyết áp.

Những nguồn nước chưa qua xử lý thường sẽ có các chất như Asen, Flo và phèn chua. Nên cẩn thận nhất là đối với trẻ em nếu bị thâm nhập và tích tụ quá lâu trong cơ thể sẽ gây ra các biến chứng khó lường. Theo một số thông tin cho rằng những trẻ em sống ở gần nguồn nước nhiễm Flo sẽ có IQ thấp hơn so với trẻ em ở vùng khác.

Hậu quả của ô nhiễm môi trường nước đối với sinh vật, thực vật

Nước không chỉ là một trong những thành tố góp phần tạo ra sự sống còn của con người, nó còn nắm quyền quyết định tất cả sự sống trên trái đất. Bao gồm từ các loài thực vật, động vật, sinh vật, đến cả các yếu tố địa lý và môi trường. Chính vì thế, khi nguồn nước bị ô nhiễm thì các sinh vật sống trên trái đất đều sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp.

Thực vật khó phát triển, còi cọc, yếu bệnh và thậm chí là không phát triển được.

Các loài động vật sử dụng trực tiếp nguồn nước ở sông, hồ dễ bị nhiễm độc, đặc biệt là các sinh vật sống dưới nước sẽ phải chịu các tác động nguy hiểm nhất.

Các hóa chất, vi khuẩn tồn tại ở trong nước khiến cho các sinh vật, thực vật chết dần, hậu quả dẫn đến mất cân bằng hệ sinh thái.

Hậu quả của ô nhiễm môi trường nước đối với xã hội

Ô nhiễm nguồn nước trước hết sẽ gây tổn thất lớn tới nền kinh tế vì nó có thể tốn kém chi phí để xử lý, ngăn ngừa và khắc phục ô nhiễm.

Lấy ví dụ như : Cách đây vài năm ở nước Nhật, các nhà chức trách của Nhật Bản thông báo rằng họ sắp hết không gian để ngăn chặn nguồn cung cấp nước bị ô nhiễm do thảm họa nhà máy điện Fukushima. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chính phủ có khả năng phải trả ít nhất là 660 tỷ đô la để làm sạch hoàn toàn bụi phóng xạ từ sự cố đó.

5. Giải pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường nước

Đối với mỗi cá nhân

• Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục để nâng cao ý thức, trách nhiệm cho mỗi cá nhân trong việc bảo vệ môi trường nước nói riêng;
• Khuyến khích người dân tại nông thôn xây dựng hầm cầu tự hoại, hầm biogas cải tiến để xử lý nước thải, tránh xả trực tiếp chất thải trong chăn nuôi ra môi trường.
• Hạn chế tối đa việc sử dụng các hóa chất bảo vệ thực vật, phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ;
• Vứt rác đúng nơi quy định, không xả rác xuống ao, hồ, sông, suối, phân loại rác trước khi đem bỏ;
• Tiết kiệm nước trong gia đình để tránh lãng phí nguồn nước;
• Nghiêm khắc xử phạt, răn đe các trường hợp cố tình vi phạm làm ô nhiễm môi trường chung.

Đối với nhà nước

• Nhà nước cần tiếp tục tăng cường đầu tư xây dựng các cơ sở hạ tầng cấp thoát nước;
• Thu gom và xử lý nước thải sinh hoạt theo đúng quy trình từ hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp;
• Tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các cơ sở, các trường hợp vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường;
• Thường xuyên tuyên truyền, vận động người dân tham gia giữ gìn vệ sinh môi trường nói chung và vệ sinh môi trường nước nói riêng;
• Tăng cường khơi thông cống rãnh thoát nước, xử lý ô nhiễm môi trường tại các sông, hồ để cải thiện nguồn nước ô nhiễm.

Trên đây là khái niệm về “Ô nhiễm môi trường nước” và những vấn đề xung quanh nó, Blog Vimi hy vọng bạn đọc thông qua bài viết này có thể hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc bảo vệ nguồn nước, từ đó có ý thức tích cực trong mọi hành động liên quan tới môi trường sống xung quanh.  Hãy cùng chung tay bảo vệ nguồn nước, vì một cuộc sống xanh-sạch-đẹp!

Vimi là đơn vị chuyên cung cấp các sản phẩm van công nghiệp (van bướm, van cổng, van giảm áp…), các sản phẩm thiết bị đo (đồng hồ áp suất, đồng hồ nhiệt độ…), phụ kiện inox (mặt bích inox, tê inox, lơ thu inox…), chúng tôi không chỉ chia sẻ các kiến thức chủ đạo về sản phẩm và dịch vụ mà bên cạnh đó cũng có cả các kiến thức mở rộng, quý bạn đọc có thể tìm hiểu thêm tại Blog Vimi.

Đánh giá điều này post