Kỹ thuật trồng và chăm sóc chanh dây đạt năng suất cao

Cây chanh leo sinh trưởng và phát triển nhanh, do đó bà con cần áp dụng đúng kỹ thuật cắt tỉa, tạo tán để tăng diện tích tán cây tiếp xúc với ánh sáng,  thân cây phát triển cân đối, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, thúc cây ra nhiều hoa, sai trĩu quả, năng suất cao.

Vị trí cắt tỉa cành cần tuân thủ nguyên tắc: cắt cách chỗ phân cành chính từ 10 – 15cm. Sử dụng kéo cắt cành hoặc dao cắt sắc bén. Cắt lần lượt từ trong tán ra bên ngoài, cắt cành lớn trước rồi đến cành bé. Sau khi cắt tỉa cần dọn dẹp sạch khu vườn, tránh để ủ mầm bệnh. 

Tiến hành tạo tán cho cây khoảng 1m: Bấm bớt lá ở gốc. Khi cây leo lên giàn từ 20 – 40cm thì để ra 5 – 6 cành cấp 1, cho tỏa đều sang các hướng trên giàn. Tiếp tục bấm ngọn để cành cho tán cấp 2. ở tán cấp 2, để tư 4 – 5 cành tỏa đều ra các hướng. Tiến hành vào thời gian đầu mới trồng cho đến khi cành của chanh leo đã phủ kín giàn. 

Khi cây kín giàn, tiếp tục tạo tầng bằng cách kéo nhanh xuống dưới. Tạo nhiều tầng cho cây nhằm mục đích tăng diện tích giàn, tăng năng suất đậu quả. 

Trong suốt quá trình trồng, chăm sóc, cho thu hoạch trái, bà con tiến hành tỉa bớt:

Các biệt pháp chăm sóc định kỳ khác

Trong kỹ thuật trồng chanh dây, công tác phòng bệnh rất quan trọng. Mầm bệnh cần được phát hiện và xử lý triệt để, nếu không sẽ lây lan nhanh, thiệt hại lớn.

Một số biện pháp phòng bệnh:

Các tác nhân gây bệnh ở cây chanh leo xuất phát từ: tuyến trùng, các loại nấm, vi khuẩn, virus. 

Bốn loại tuyến trùng gây bệnh hại ở chanh dây gồm: Pratylenchus sp., Scutellonema truncatum, Helicotylenchus sp….Tuyến trùng rất nhỏ không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Dưới kính hiển vi tuyến trùng có bề ngoài giống như con giun. Chúng thường tập trung làm tổ ở phần rễ, nhằm mục đích hút chất dinh dưỡng, tạo nên các nốt sần đặc trưng trên rễ, gây tắc nghẽn hệ thống mạch dẫn, khiến cây còi cọc, lá vàng, cây mọc bất thường, quả rụng non, thiếu chất, đôi khi héo rũ.

Ngoài việc canh tác cẩn thận đất trồng, khi cây bị bệnh, bà con sử dụng một số loại thuốc đặc trị tuyến trùng như TIÊU TUYẾN TRÙNG 18EC, Thuốc trừ bệnh và phòng trừ tuyến trùng Stop 5SL  … hoặc chế phẩm vi sinh: Chế Phẩm Sinh Học Tricho Plus, BIO-PRO NEMA – Kiểm soát tuyến trùng hại rễ cây trồng bằng vi sinh vật – Chứa hàng tỷ bào tử nấm kí sinh trên trứng tuyến trùng 

Triệu chứng: Quả phát triển không bình thường, dị dạng, trên vỏ xuất hiện những nốt u to nhỏ làm cho vỏ quả sần sùi, màu sắc không đồng nhất, cứng lại và ngừng phát triển. Các cây bị virus cứng trái còn xuất hiện triệu trứng lá quăn lại, nhăn nheo nhỏ hơn bình thường, chóp lá vàng, cuống lá lốm đốm, trong khi đó phần thân lại phình to ra

Tác nhân gây bệnh: Do virus Passion Fruit Woodiness (viết tắt là PWV) gây ra

Phương thức lây truyền:

Biện pháp quản lý và phòng trừ:

Biện pháp phòng trừ:

Biện pháp canh tác: Vệ sinh đồng ruộng, thu gom lá già, tàn dư cây trồng tiêu hủy. Bón phân cân đối để cây phát triển tốt kháng được bệnh, chọn giống chống chịu với sâu bệnh. Nhổ bỏ những cây đã bị bệnh.

Biện pháp hóa học: Bà con có thể sử dụng các loại thuốc chứa hoạt chất Copper Oxychloride như VICILIN 32WP, New Kasuran 16.6WP, Curenox OC85WP 

Nguyên nhân và triệu chứng:

Bệnh héo rũ gây ra bởi vi khuẩn Pseudomonas syringae, vi khuẩn này có mối liên hệ đến mầm bệnh của đốm dầu. Triệu chứng của 2 bệnh này tương tự nhau, và cách thức phòng trị cũng giống nhau.

Biện pháp phòng trừ: 

Biện pháp phòng trừ giống như bệnh đốm dầu Pseudomonas passiflorae.

Hình ảnh: Bệnh héo rũ do vi khuẩn

Triệu chứng bệnh

Biện pháp quản lý và phòng trừ bệnh

Triệu chứng bệnh: Có triệu chứng tương tự như bệnh đốm dầu, thường xuất hiện cùng hoặc sau khi cây bị đốm dầu. Khi cây bị nhiễm bệnh thì toàn bộ cây sẽ rũ xuống đất và chết, mặc dù lá vẫn còn tươi xanh. Đối với cây chanh leo đã trưởng thành, lá cây ở phần thân se bị ngã xuống, thiếu súc sống, từ từ phần héo sẽ lan rộng và gây chết ở cây. Ngoài ra, khi bị nhiễm bệnh, phần bên trong của thân cây bị sũng nước, sau đó chuyển màu nâu, làm cho cây không phát triển được.

Biện pháp quản lý và phòng trừ bệnh: Tương tự như bệnh đốm dầu

Bệnh đốm nâu do nấm Alternaria passiflorae

Tác nhân gây bệnh: Do nấm Alternaria passiflorae gây ra.

Triệu chứng bệnh: Bệnh thường xuất hiện vào mùa xuân và đầu mùa hè. Khi cây gặp những cơn mưa đầu mùa và ra lá non.

Bệnh đốm xám do nấm Septoria passiflorae

Bệnh đốm xám do nấm trên cây chanh dây

Triệu chứng bệnh: Bệnh thường xuất hiện vào mùa hè và mùa thu. Khi thời tiết mưa nhiều. Bệnh có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất, thậm chí chết cây, và lan rộng nhanh chóng nếu không kịp thời xử lý

• Trên lá: Ban đầu là những đốm nhỏ màu nâu sáng sau đó lan rộng ra dẫn đến rụng lá
• Trên thân: Vết bệnh xuất hiện như trên lá, sau lan rộng thì lõm sâu vào thân, gây chết rũ phần bên trên
• Trên quả: Cũng từ những đốm nhỏ như trên lá và thân, sau lan rộng thành những đốm tròn, phần ở giữa khô, sáng màu

Tác nhân gây bệnh: Do nấm Septoria passiflorae gây ra

Biện pháp phòng trừ

• Thường xuyên cắt tỉa cành, tạo độ thông thoáng cho cây. Nhanh chóng loại bỏ các phần có dấu hiệu bệnh, tập trung tiêu hủy sạch sẽ
• Sử dụng các thuốc hóa học có chứa hoạt chất Azoxystrobin + Difenoconazole (Amistar top 325SC); Mancozeb + Metalaxyl – M (Ridomil Gold 68WP); Carbendazim (Carbenvil 50SC); Cuprous Oxide (Norshield 86.2WP) phun đều 2 mặt lá, phần thân và quả. Phun định kỳ hoặc phun khi cây bắt đầu có dấu hiệu bệnh

Bệnh thối hạch do nấm Sclerotinia sclerotiorum

Bệnh thối hạch trên cây chanh dây

Biểu hiện bệnh: Xuất hiện các hạch nấm màu đen, dễ bong tróc, khô cứng dẫn đến gãy các chồi non phía trên. Khi tấn công quả, bệnh thường xuất hiện các vết màu nâu nhạt, sau đó lan rộng bao phủ toàn bộ quả. Một thời gian sau xuất hiện các đốm đen, quả sẽ bị rụng hàng loạt. Bệnh thường lây lan từ mùa này sang mùa khác, do bào tử nấm còn tồn dư trên các bộ phận của cây. Khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ phát triển trở lại (thường trong mùa mưa, khi độ ẩm cao, nhiệt độ 15-20 độ C)

Tác nhân gây bệnh: Do nấm Sclerotinia sclerotiorum gây ra

Biện pháp phòng trừ:

• Vệ sinh vườn tược, cắt bỏ các phần cây nghi nhiễm bệnh, tập trung tiêu hủy sạch sẽ.
• Vặt bỏ các lá già, lá gốc, tạo độ thông thoáng cần thiết, tránh để nước đọng ở gốc.
• Trồng cây với mật độ hợp lý, tránh trồng dày, nên cân đối và ưu tiên sử dụng các loại phân hữu cơ nguồn gốc sinh học.
• Sử dụng các loại thuốc chứa hoạt chất Iprodione, hoặc chế phẩm sinh học chứa nấm đối kháng Trichoderma spp.

Bệnh héo rũ do nấm

Biểu hiện bệnh: Phần gốc sát mặt đất, cổ rễ xuất hiện các vết bệnh màu nâu đen vòng quanh thân, cản trở nước và các chất dinh dưỡng truyền từ rễ lên nuôi cây, cây ban đầu sẽ vàng lá, còi cọc, rồi chuyển dần sang héo rũ và chết.

Tác nhân gây bệnh: Do sự phối hợp của các chủng nấm Fusarium avenaceum, Giberella, baccata, Gibberella saubinetii

Biện pháp phòng trừ:

• Bệnh thường xuất hiện vào mùa mưa, khi độ ẩm tăng cao. Do đó trong quá trình canh tác cần phải tạo độ thông thoáng cho cây, đặc biệt ở phần gốc. Nên vặt bỏ các lá gốc. Làm cỏ sạch sẽ quanh gốc và vun gốc trong mùa mưa, tránh nước đọng ở phần gốc cây. Ngoài ra hạn chế các tổn thương do nông cụ gây ra.
• Bệnh tốt nhất nên phòng, chữa trị rất tốn kém và khó dứt điểm. Có thể sử dụng các loại chế phẩm sinh học chứa nấm đối kháng trichoderma pha loãng tưới vào gốc, dùng dụng cụ sục hoặc trộn vào đất, kết hợp với các đợt bón phân hữu cơ, phân chuồng

Bệnh thối rễ do nấm

Triệu chứng bệnh:

• Bệnh do nhiều loại nấm tấn công đồng thời, ban đầu cây sẽ bị héo lá, lá chuyển dần sang màu xanh nhạt, rồi màu đồng, sau đó khô vào rụng, chồi non thường bị héo rũ, sau đó chuyển qua thối ngọn. Trên quả xuất hiện những vết bệnh lớn, màu xám. Lá và quả xanh của cây rất dễ rụng
• Phần rễ và gốc rễ chuyển sang đậm màu, sau thành màu đen, cản trở việc truyền nước và chất dinh dưỡng.
• Bênh xuất hiện quanh năm, nhưng có dấu hiệu rõ rệt nhất vào những tháng mùa mưa, khi độ ẩm tăng cao tạo điêu kiện thuận lợi cho nấm bùng phát.

Tác nhân gây bệnh do các chủng nấm Phytophthora cinnamomi, Phytophthora megasperma, Fusarium kết hợp với nhau

Biện pháp phòng trừ:

• Điều chỉnh chế độ tưới nước cho phù hợp, không nên để phần gốc quá ẩm ướt, đọng nước
• Sử dụng các chế phẩm sinh học chứa nấm đối kháng Trichoderma phun, tưới, sục hoặc trộn với phân hữu cơ vi sinh, phân chuồng lúc bón cho cây
• Phun xịt bằng các loại thuốc trị nấm gốc đồng, thuốc có hoạt chất Fosetum aluminium