Kỹ thuật trồng và cách chăm sóc cây bơ hiệu quả cho chất lượng quả cao

Bơ là cây trồng mang lại giá trị kinh tế cao nên ngày càng được nhiều nhà vườn lựa chọn làm cây chủ lực trong việc phát triển thu nhập cho gia đình. Thế nhưng, những khó khăn trong quá trình trồng và chăm sóc cây bơ là điều không thể tránh khỏi. Những chia sẻ về kỹ thuật trồng và cách chăm sóc cây bơ dưới đây sẽ giúp bà con nắm rõ hơn về quy trình canh tác, mang lại hiệu quả sản xuất đạt kinh tế cao và hạn chế nhiều rủi ro hơn.

Tổng quan về cây bơ

Cây bơ có nguồn gốc từ Mexico, được trồng khắp cả nước ta nhưng tập trung nhiều nhất là ở khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.

Cây bơ thích nghi với nhiều loại đất trồng khác nhau nhưng đất đỏ bazan vẫn là loại đất phù hợp nhất, đất có khả năng thoát nước tốt. Tùy vào giống bơ mà khoảng nhiệt độ thích hợp, thường sẽ từ 15 – 25ºC.

Độ pH từ 5 -7, lượng mưa thích hợp phải đạt từ 1.200 – 1.500mm. Nên thiết kế theo đường đồng mức tại những vùng đất quá dốc, tạo băng để hạn chế sự xói mòn.

Giống bơ là yếu tố quan trọng trong việc quyết định chất lượng, năng suất của cây bơ. Mỗi giống bơ khác nhau đều mang trong mình hương vị đặc trưng riêng. Một số giống bơ phổ biến ở nước ta: BOOTH7, CĐD-BO-41.02, CĐD-BO-41.04, CĐD-BO-41.01, EST4, HTS1, SHARWIL, 034,…

Có nhiều giống bơ nhưng chủ yếu vẫn có 3 chủng chính:

• Chủng Mexico (là chủng bơ có hàm lượng chất béo cao, khả năng chịu lạnh tốt. Thế nhưng quả nhỏ, hạt lớn, thịt quả khá ít)
• Chủng West Indian (có hàm lượng chất béo không cao, khả năng chịu lạnh kém nhưng quả to. Nếu trồng ở điều kiện thuận lợi thì sẽ mang lại chất lượng bơ rất tốt)
• Chủng Guatemala (hàm lượng chất béo, khả năng chịu lạnh không bằng chủng Mexico. Quả màu sẫm, vỏ quả sần sùi).

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây bơ

Nắm rõ những kỹ thuật trồng và chăm sóc cây bơ dưới đây sẽ giúp bà con thuận lợi trong việc trồng cây, mang lại giá trị kinh tế cao và hạn chế những rủi ro trong quá trình trồng và chăm sóc nhé!

Lựa chọn đất trồng và giống bơ phù hợp

Đất trồng: Cây bơ có khả năng thích nghi với nhiều đất trồng khác nhau nhưng đất đỏ bazan vẫn được xem là loại đất phù hợp nhất. Nơi trồng bơ phải là nơi có thể thoát nước nên thích hợp để trồng ở những vùng đất Tây Nguyên và những vùng Tây Nam Bộ. Độ pH từ 5 -7, lượng mưa thích hợp phải đạt từ 1.200 – 1.500mm và nhiệt độ thích hợp từ 15 – 25 0C.

Giống bơ: Bơ được trồng từ hạt thường xuất hiện tình trạng phân ly rất lớn trên nhiều tính trạng cũng như chất lượng của quả. Trồng cây cấy ghép sẽ có khả năng chống chịu được sâu bệnh tốt, sinh trưởng tốt và mang lại năng suất cao đạt hiệu quả chất lượng. Trong các giống bơ phổ biến hiện nay thì giống bơ booth 7 có nguồn gốc từ Mỹ được xem là giống cho chất lượng cao, năng suất tốt, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người trồng bơ. Bên cạnh đó, giống bơ hass cũng đang được Viện Eakmat thử nghiệm và nghiên cứu các đặc tính riêng.

Cách trồng bơ

Mật độ và cách trồng: Bơ trồng thuần thì khoảng cách trồng bơ là 9m x 6m hoặc 8m x 7m, còn nếu trồng xen che bóng hay chắn gió cho cây cà phê thì 9m x 9m hoặc 9m x 12m là khoảng cách phù hợp. Khoảng cách hố đào là Hố đào 60 x 60 x 60cm, phân chuồng đã ủ hoai mục bón dưới mỗi hố từ 15 – 20 kg, thêm 0,5 kg lân Ninh Bình và rải 0,3 -0,5kg vôi.

Dùng dao rạch vòng trong bỏ túi nilong ra, cắt phần rễ mọc hơi dài khỏi bầu đất. Sau đó rạch một đường dọc từ đáy lên khoảng 10cm. Đặt bầu cây thấp hơn mặt đất 5cm, ngọn quay về hướng gió, lấp đất ½ bầu cây. Kết hợp rút túi nilong và nén đất vào xung quanh bầu. Những cây bơ mới trồng cần phải được che nắng và cắm cọc xung quanh cây để hạn chế côn trùng phá hoại cây non, nên trồng xen kẽ các nhóm hoa A, B lẫn nhau.

Phân bón: Lượng phân bón nhiều hay ít tùy thuộc vào độ tuổi của cây, cây non thì nên bón 4 – 5 lần, thời điểm cây bắt đầu cho thu hoạch quả thì cần dùng lượng phân bón đầy đủ và ổn định bởi thời điểm này nhu cầu cần kali của cây cao hơn. Cây bơ trái mùa giai đoạn sinh trưởng và phát triển rất khác so với cây cà phê nên chúng cần có chế độ dinh dưỡng cân đối hợp lý ở từng giai đoạn. Bổ sung thêm phân bón hữu cơ, vôi, phân bón cho lá Antonic, Alpha Super,…

Quy trình bón phân cho cây bơ

Giai đoạn 1: Trồng mới

Mật độ trồng và cách chuẩn bị đất trồng khác nhau tùy vào địa hình và điều kiện tự nhiên của vùng trồng:

Trồng thuần: đối với đất đỏ bazan khoảng cách trồng 6 x 8m, với những loại đất khác thì có thể là 4 x 6 m, 6 x 6m…m, với mật độ từ 200 – 400 cây/ ha.

Trồng xen: Có thể trồng xen trong vườn ca cao, cà phê, chè,…tái canh, trồng mới và vườn kinh doanh, khoảng cách trồng 9 x 9m, 9 x 12 m,…xen ở ngã tư giữa 4 cây và ven lô. Mật độ khoảng 100 cây/ ha.

Quy cách hố trồng: Có thể đào với khoảng cách 50 x 50 x 50cm hoặc 60 x 60 x 60cm…

Bà con nên bón lót 2 – 3 kg phân hữu cơ Organic 1 hoặc Nutrifert 4-3-3 sau khi làm bồn xong. Tưới nước giữ ẩm, đảo đều với đất sau 20 – 30 ngày mới xuống giống sẽ giúp cây phát triển tốt và có khả năng đề kháng sâu bệnh hại về sau.

Giai đoạn 2: Kiến thiết cơ bản

Tùy vào sức khỏe và độ tuổi cây trồng mà căn lượng phân bón phù hợp từ 6 – 8 lần trong năm. Nên bón phân vào thời điểm cơi đọt đã già và chuẩn bị đón cơi đọt mới.
Năm đầu tiên: Sử dụng sản phẩm phân bón hữu cơ Organic 1 hoặc Nutrifert 4-3-3 sau khi trồng khoảng 20 – 30 ngày bắt đầu bón thúc cho cây. Hàm lượng sử dụng thường từ 4 – 6 kg/ cây cho 6 – 8 lần bón, bón cách gốc 20 – 30cm tưới dẫm nước.

Năm thứ 2: Bón như năm đầu nhưng tăng thêm lượng phân từ 2 – 3 kg tùy theo mức độ phát triển của cây.

Giai đoạn 3: Kinh doanh

Năm thứ 3 trở đi: Năm thứ 3 cây bắt đầu ra quả bói nếu là bơ ghép, vì thế nên để lại số lượng quả tùy theo sức của cây, thường là 1 – 3 quả/ cành. Tiến hành bón 3 đợt phần khi quả được 1 tháng đến khi thu hoạch. Bón phục hồi cây sau khi thu hoạch dọn dẹp, tỉa cành:

• Lần 1: Sử dụng sản phẩm NPK Humax rong biển đầu vụ sau khi thu hoạch, tỉa cành, để tạo bộ lá khỏe mạnh vè xum xuê trong thời gian ngắn, bà con nên tưới nước sau khi bón phân.
• Lần 2: Trước khi cây ra hoa 25 – 30 ngày sử dụng sản phẩm phân bón hoà tan Solufert, kích thích ra hoa  từ 0,1 – 0,3kg/ gốc để thúc ra hoa hoặc pha 1kg/100 lít nước để tưới.
• Với những loại bơ phải rụng lá mới ra hoa thì vẫn nên xử lý theo phương pháp truyền thống.
• Lần 3: Sử dụng sản phẩm NPK Humax rong biển cuối vụ khi cây bắt đầu hình thành trái nhỏ (đường kính trái khoảng 2cm).
  Không nên sử dụng các loại phân bón gốc và thuốc BVTV trong thời gian cây trổ hoa để tránh tình trạng sốc ảnh hưởng đến cây trồng.
• Lần 4: Quá trình nuôi trái sẻ sử dụng sản phẩm NPK Humax rong biển đầu vụ với lượng bón 0,5 – 1kg.cây/lần. Bà con có thể chia làm nhiều lần bón sau khi bón lần 3 là 30 – 40 ngày bởi thời gian nuôi trái cây bơ khá dài.

Nêu chia nhỏ số lần bón như giai đoạn kiến thiết cơ bản nếu chủ động nguồn nước nhưng vẫn tập trung phân bón cho 4 lần chính như trên để giúp cây trồng hấp thụ dinh dưỡng tốt nhất.

Tùy vào năng suất cũng như điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu từng vùng mà và con cần cân đối lượng phân bón phù hợp. Lượng phân bón sẽ tăng dần 10 – 15 % ở các năm tiếp theo. Quy trình cân đối cho cây kinh doanh cho năng suất 100 – 120kg/ cây.

Chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh

Một số biểu hiện thiếu dinh dưỡng ở cây bơ

Thiếu đạm:

Thiếu lân:

Thiêu Kali:

Thiếu lưu huỳnh:

Thiếu Ca:

Thiếu sắt:

Thiếu Mn:

Thiếu Mg:

Thiếu Bo:

Thiếu Kẽm (Zn):

Tỉa cành tạo tán

Thực hiện 2 -3 lần/năm giai đoạn KTCB hoặc 1 lần sau thu hoạch, chú ý tỉa chồi của gốc ghép, tỉa trống gốc nâng dần độ cao, tỉa những cành sâu bệnh sát đất, tạo tán tròn đều thông thoáng đôi khi lệch về hướng gió lớn.

Phòng trừ sâu, bệnh

Sâu: Một số sâu bệnh thường gặp ở cây bơ là bọ trĩ hại lá, mọt đục thân và cành khung, rệp sáp hút nhựa, trên quả có nhện đỏ. Đây là một số loại sau hại phòng ngừa không mấy khó khăn, nhưng cần phải phát hiện và diệt trừ sớm.

Bệnh: Nguy hiểm nhất khi trồng bơ là bệnh thối rễ do nấm Phytophtora gây ra. Bơ trồng trên đất nặng khó thoát nước, nhất là đất có độ pH cao. Nếu không có phương pháp phòng trị bệnh này sẽ gây ra thiệt hại lớn, làm chết cả cây và từng mảng vườn.

Để phòng bệnh thối rễ do Phytophtora,  nên sử dụng biện pháp dưới đây:

• Chọn giống phù hợp, tìm các gốc ghép chống chịu tốt.
• Dùng các hoá chất diệt nấm để làm cho nấm phát triển chậm lại.
• Chọn đất trồng có khả năng thoát nước nhanh,  độ pH = 6 hoặc thấp hơn.
• Sử dụng giống chống chịu tốt.
• Không tưới nước thẳng vào gốc cây, sử dụng nước sạch khi tưới.
• Trồng cây trên những ụ đất cao hơn bề mặt 30 cm.
• Phát hiện trên thân cây gần mặt đất những vết nấm thì cạo sạch, sử dụng thuốc chống nấm hoặc quét vôi trộn phèn xanh.
• Để trị triệt để bạn tìm tìm các gốc ghép chống bệnh.

Trên đây là những chia sẻ về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây bơ. Hi vọng, bài viết đã giúp bà con có thêm nhiều thông tin hữu ích để thực hiện quá trình trồng bơ hiệu quả, năng suất.