Kiến thức cơ bản về chứng khoán mà nhà đầu tư mới cần biết

Chứng khoán là một trong các kênh đầu tư giúp tiền sinh lời. Tuy nhiên, nhà đầu tư mới bắt đầu thường chưa hiểu rõ cách thức hoạt động của thị trường và lý do tại sao giá cổ phiếu lại tăng hoặc giảm. Cùng Đầu Tư Từ Đâu tìm hiểu các kiến thức cơ bản về đầu tư chứng khoán để có một nền tảng tốt trước khi bắt đầu tham gia và kiếm tiền trên thị trường chứng khoán.

kiến thức cơ bản về đầu tư chứng khoán

Mục Lục

I. Các khái niệm quan trọng trên thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán là gì? Cách vận hành của thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán là nơi mà các công ty và nhà đầu tư giao dịch cổ phiếu và các tài sản tài chính khác. Các giao dịch này diễn ra thông qua các sàn giao dịch chứng khoán, nơi mà các tài sản được niêm yết và các giao dịch mua bán được thực hiện thông qua các trung gian môi giới.

Vai trò chính của thị trường chứng khoán là kết nối người mua và người bán để giao dịch cổ phiếu.

Có 3 hoạt động chính trên thị trường chứng khoán:

Mua cổ phiếu: Tất cả nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư tổ chức chuyên nghiệp đều có thể mua cổ phiếu của các công ty niêm yết.
Bán cổ phiếu: Mọi giao dịch mua bán cổ phiếu đều có người mua và người bán tham gia.
Phát hành cổ phiếu: Nếu một công ty muốn huy động tiền, công ty đó có thể đồng ý bán một phần quyền sở hữu của mình trên thị trường chứng khoán. Đây là hoạt động phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO).

Người mua muốn trả giá thấp nhất có thể để sở hữu cổ phiếu. Mức giá cao nhất mà bên mua chấp nhận trở thành sẽ được ưu tiên khớp lệnh đầu tiên. Người bán thì muốn bán với giá cao nhất. Mức giá thấp nhất mà bên bán chấp nhận bán sẽ được khớp lệnh đầu tiên.

Thị trường chứng khoán có thể phản ánh diễn biến của nền kinh tế: Giá cổ phiếu có thể phản ánh tình hình kinh doanh của công ty, tình hình chính trị, tình hình tài chính của quốc gia và sự thay đổi trong lãi suất, v.v.

Tuy nhiên, thị trường chứng khoán có thể gây ra rủi ro thua lỗ đối với nhà đầu tư nếu giá cổ phiếu bị giảm và họ bán ra với mức giá thấp hơn lúc mua vào.

Cổ phiếu là gì?

Cổ phiếu là một thành phần quan trọng trong nền kinh tế – cho phép các công ty huy động vốn cho các hoạt động kinh doanh bằng cách bán một phần sở hữu cho nhà đầu tư. Nhà đầu tư có thể mua hoặc bán cổ phiếu thông qua các sàn giao dịch chứng khoán. Ví dụ như Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE), Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX).

Ví dụ: Nếu một công ty có 100 cổ phiếu đang lưu hành và bạn nắm giữ 1 cổ phiếu, nghĩa là bạn sở hữu 1% cổ phần của công ty đó. Giá trị cổ phiếu của bạn sẽ đại diện cho phần trăm sở hữu (1%) trong tổng vốn hóa thị trường của công ty.

Đầu tư chứng khoán giúp bạn kiếm tiền như thế nào?

Có 2 nguồn thu nhập từ thị trường chứng khoán bao gồm nhận cổ tức và cổ phiếu tăng giá.

Nhận cổ tức

Cổ tức là phần lợi nhuận của công ty phân phát cho các cổ đông dưới dạng cổ phiếu, tiền mặt hoặc cả hai. Nhận cổ tức là một trong 2 cách kiếm lời chính trên thị trường chứng khoán bên cạnh việc tăng giá của cổ phiếu.

Cổ tức thường được trả hàng năm bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu. Tuy nhiên, các công ty không nhất thiết phải trả cổ tức. Tùy thuộc vào tình hình tài chính hoặc kế hoạch của công ty, họ có thể tái đầu tư lợi nhuận. Ví dụ: Tái đầu tư bằng cách thuê thêm nhân viên hoặc mở rộng sang các dòng sản phẩm mới. Cổ tức thường được trả bởi các công ty đã hoạt động ổn định, các công ty mới thành lập thường không chi trả cổ tức mà tái đầu tư lợi nhuận để phát triển nhanh hơn.

Cổ phiếu tăng giá dẫn đến số vốn đầu tư tăng lên

Cách thứ 2 giúp bạn có thể kiếm lời trên thị trường là mua cổ phiếu rồi chờ nó tăng giá, sau đó bán chốt lời.

Có rất nhiều yếu tố làm cổ phiếu tăng giá. Từ tin tức về lợi nhuận của công ty đến sự thay đổi trong cách các nhà đầu tư nhìn nhận về thị trường chung. Về cơ bản, các yếu tố có thể giúp cổ phiếu tăng giá bao gồm:

Hiệu quả kinh doanh của công ty cải thiện
Hiệu quả hoạt động của toàn ngành cải thiện
Tâm lý của nhà đầu tư hưng phấn và mua vào mạnh mẽ, đẩy giá cổ phiếu tăng lên
Các yếu tố kinh tế vĩ mô như lãi suất, triển vọng nền kinh tế, lạm phát, chính trị thuận lợi

Cách mua cổ phiếu online cho người mới

Mua cổ phiếu là một kiến thức cơ bản quan trọng giúp bạn hiện thực hóa việc sở hữu cổ phiếu. Để mua cổ phiếu online, bạn cần thực hiện 3 bước sau:

Bước 1: Mở tài khoản chứng khoán
Bước 2: Nộp tiền vào tài khoản
Bước 3: Đặt lệnh mua cổ phiếu

Xem chi tiết cách mua cổ phiếu tại bài viết: Cách mua cổ phiếu online cho người mới bắt đầu

II. Các phương pháp phân tích cổ phiếu phổ biến

Phân tích kỹ thuật cổ phiếu

Các nhà phân tích kỹ thuật nghĩ rằng cảm xúc của con người có xu hướng lặp đi lặp lại. Những cảm xúc này sẽ thể hiện rõ ràng trên biểu đồ giá của cổ phiếu. Học cách phân tích kỹ thuật là học cách hiểu rõ cảm xúc của nhà đầu tư và đưa ra các quyết định phù hợp.

Ba lý thuyết quan trọng nhất trong phân tích kỹ thuật là Hỗ trợ , Kháng cự và Biểu đồ nến

Hỗ trợ: Hỗ trợ là một mức giá mà khi giá cổ phiếu giảm và chạm vào đó có xu hướng bật tăng trở lại.
Kháng cự xảy ra khi, giá cổ phiếu tăng lên và chạm vào đó thì có xu hướng giảm trở lại.
Biểu đồ nến: Biểu đồ nến là một công cụ dữ liệu phổ biến nhất cho nhà đầu tư theo phân tích kỹ thuật. Nó giúp nhà đầu tư dễ dàng theo dõi diễn biến giá của cổ phiếu trong quá khứ.

phân tích biểu đồ nến cổ phiếu Biểu đồ nến của mã cổ phiếu FPT

Phân tích cơ bản cổ phiếu

Phân tích cơ bản là phương pháp ưa thích của nhà đầu tư dài hạn hoặc các quỹ đầu tư. Họ theo dõi tình hình kinh doanh của công ty để dự đoán liệu công ty có còn khả năng phát triển hơn nữa trong tương lai hay không. Warren Buffett là một nhà đầu tư nổi tiếng sử dụng phương pháp phân tích cơ bản.

Một nguồn thông tin rất quan trọng trong phân tích cơ bản là báo cáo tài chính. Báo cáo tài chính ghi lại tất cả các hoạt động kinh doanh của công ty như tình hình doanh thu, lợi nhuận, vốn, nợ…

Từ các dữ liệu này, nhà đầu tư theo phân tích cơ bản tiến hành định giá cổ phiếu để xác định giá trị thực của cổ phiếu. Sau đó so sánh với giá thị trường đang giao dịch và quyết định mua hay không mua.

phân tích cơ bản cổ phiếu Ví dụ: Thông tin tài chính của HPG. Nguồn Cafef.

III. Định giá cổ phiếu

Có nhiều phương pháp để định giá cổ phiếu, nhưng phương pháp chủ yếu được sử dụng là:

Phương pháp định giá dựa trên chỉ số tài chính: Phương pháp này định giá cổ phiếu dựa trên các chỉ số tài chính như P/E (tỷ lệ giá trị thị trường so với lợi nhuận), P/B (tỷ lệ giá trị thị trường so với giá trị sổ sách), ROE (tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu), v.v. Tùy thuộc vào ngành và doanh nghiệp mà cách sử dụng các chỉ số này là khác nhau.
Phương pháp định giá dựa trên dòng tiền: Phương pháp này định giá cổ phiếu dựa trên dòng tiền mà doanh nghiệp tạo ra. Các phương pháp định giá dựa trên dòng tiền bao gồm: DCF (discounted cash flow), FCF (free cash flow), v.v.
Phương pháp định giá dựa trên các yếu tố khác: Phương pháp này định giá cổ phiếu dựa trên các yếu tố khác như tiềm năng tăng trưởng, thị phần của doanh nghiệp, v.v.

Để định giá cổ phiếu một cách chính xác, bạn cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng về doanh nghiệp, ngành và kinh tế chung. Định giá cổ phiếu là một trong những yếu tố để tham khảo trong quá trình đưa ra quyết định đầu tư.

IV. Quản trị rủi ro khi đầu tư

Hoạt động đầu tư luôn chứa đựng rủi ro tiềm năng, nhất là trong đầu tư chứng khoán. Quản trị rủi ro là hoạt động quan trọng không kém so với việc tìm kiếm các cổ phiếu mang lại lợi nhuận. Dưới đây là một số cách để giảm thiểu rủi ro khi đầu tư chứng khoán:

Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Đây là chiến lược quản lý rủi ro phổ biến nhất trong đầu tư chứng khoán. Đa dạng hóa là đầu tư vào nhiều loại cổ phiếu và ngành công nghiệp khác nhau, giúp giảm thiểu rủi ro bằng cách phân bổ tiền vào nhiều nơi. Ví dụ, thay vì đầu tư toàn bộ số tiền vào cổ phiếu của một công ty, bạn nên phân bổ số tiền đó cho nhiều công ty khác nhau và các ngành công nghiệp khác nhau.
Luôn sử dụng lệnh chặn lỗ: Đây là một công cụ quản lý rủi ro rất quan trọng để giảm thiểu thiệt hại khi cổ phiếu giảm giá. Bằng cách luôn đặt lệnh cắt lỗ, bạn có thể tự động bán cổ phiếu khi giá giảm sâu hơn một mức giá nhất định. Điều này giúp bạn giữ được phần lớn vốn đầu tư và giảm thiểu thiệt hại khi giá cổ phiếu giảm.
Nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đầu tư: Trước khi đầu tư vào bất kỳ công ty nào, bạn nên nghiên cứu kỹ lưỡng về các yếu tố như tài chính, lợi nhuận, ngành công nghiệp, cạnh tranh và thị trường. Bằng cách làm như vậy, bạn có thể đánh giá được rủi ro và tiềm năng của một công ty trước khi đầu tư.

V. Theo dõi giá cổ phiếu và tìm thông tin doanh nghiệp

Theo dõi giá cổ phiếu thông qua bảng giá chứng khoán và tìm kiếm thông tin doanh nghiệp là hiểu biết cơ bản dành cho nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường.

Xem bảng giá chứng khoán

Các khu vực chính của bảng giá chứng khoán

Các thành phần quan trọng của một bảng giá bao gồm:

Mã Chứng khoán: bao gồm 3 chữ cái là ký hiệu chứng khoán của doanh nghiệp được niêm yết. Màu tím: là giá chạm trần; Màu xanh lá: giá tăng so với phiên hôm trước; Màu vàng: giá không thay đổi so với phiên hôm trước; Màu đỏ: giá giảm; Màu xanh nhạt: giá chạm sàn.
Bên mua: thể hiện 3 mức giá chờ mua cao nhất với từng mã chứng khoán.
Khớp lệnh: thể hiện mức giá khớp tương ứng với khối lượng khớp và % tăng giảm của cổ phiếu hiện tại.
Bên bán: thể hiện 3 mức giá chờ bán thấp nhất với từng mã chứng khoán
Tổng khối lượng: thể hiện tổng số lượng cổ phiếu được khớp tính đến thời điểm hiện tại của cổ phiếu đó.
Cao-Thấp-TB: thể hiện các mức giá cao nhất, thấp nhất và mức giá trung bình của cổ phiếu đó trong phiên giao dịch.
ĐTNN: thể hiện khối lượng mua bán của nhà đầu tư nước ngoài của cổ phiếu đó trong phiên giao dịch.

Tìm thông tin doanh nghiệp

Có 2 cách để bạn có thể xem thông tin của doanh nghiệp rất dễ dàng:

Cách 1: vào thẳng website của doanh nghiệp đó để tìm hiểu về các thông tin quan trọng như: bộ máy ban lãnh đạo của công ty gồm những ai?, sản phẩm kinh doanh của công ty là gì? Các báo cáo của công ty cho cổ đông: báo cáo tài chính, báo cáo thường niên…
Cách 2: vào các trang tổng hợp tin tức có uy tín như: vietstock, cafef…để đọc các thông tin liên quan đến doanh nghiệp và các báo cáo phân tích về doanh nghiệp được viết bởi các bên tư vấn

Thông tin cổ phiếu Hòa Phát

Kết luận

Đầu tư chứng khoán là một lĩnh vực rộng lớn và có rủi ro. Tuy nhiên, nếu bạn nắm được kiến thức cơ bản, bạn có thể đầu tư một cách khôn ngoan và an toàn hơn. Bài viết này đã trình bày những kiến thức cơ bản mà một nhà đầu tư mới cần biết, bao gồm phân các khái niệm quan trọng, phương pháp phân tích cổ phiếu, cách quản trị rủi ro và các kỹ năng quan trọng khác như xem bảng giá chứng khoán và tìm thông tin doanh nghiệp.

Nếu bạn muốn học thêm về đầu tư chứng khoán và phát triển kỹ năng đầu tư của mình, khóa học đầu tư chứng khoán của Đầu Tư Từ Đâu sẽ là sự lựa hữu ích cho bạn. Khóa học này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các khái niệm cơ bản, và các kỹ năng cần thiết để đưa ra các quyết định đầu tư thông minh. Với sự hướng dẫn từ khóa học của Đầu Tư Từ Đâu, bạn sẽ được chia sẻ các kỹ năng quan trọng nhất để thành công trên thị trường chứng khoán.

Đăng ký khóa học chứng khoán MIỄN PHÍ tại đây:

Liên hệ hotline hỗ trợ đăng ký khóa học, mở tài khoản, tư vấn đầu tư: 0981084636

Xem thêm: