Hinamatsuri là gì? Cách kỷ niệm Lễ hội búp bê ở Nhật Bản

Bạn có thể kể tên bao nhiêu lễ hội hàng năm của Nhật Bản? Trong khi người Nhật ăn mừng các sự kiện trên toàn thế giới như Giáng sinh và Năm mới giống như các quốc gia khác, họ cũng có một số ngày lễ quốc gia độc đáo chỉ có thể trải nghiệm ở Nhật Bản. Hinamatsuri là một trong những lễ hội này. Lễ hội búp bê được tổ chức trên toàn quốc vào ngày 3 tháng 3 hàng năm. Nếu bạn sống ở Nhật Bản, hoặc đã đi du lịch ở Nhật Bản trong thời gian diễn ra lễ hội vài năm trước đây, có lẽ đây không phải là lần đầu tiên bạn nghe về lễ hội.

Vậy, Hinamatsuri là gì? Người Nhật thường ăn mừng nó như thế nào và tại sao? Sau đây OHAYO sẽ trả lời những câu hỏi này và cung cấp cho bạn danh sách những điểm tốt nhất để trải nghiệm lễ hội Hinamatsuri ở Nhật Bản!

1. Hinamatsuri là gì?

Như đã nói ở trên, Hinamatsuri là một lễ hội thường niên ở Nhật Bản diễn ra vào ngày 3 tháng 3. Nó còn được gọi là “Girl’s Day” hoặc “Lễ hội búp bê”. Lễ hội được tổ chức để cầu nguyện cho sự phát triển khỏe mạnh, thịnh vượng và hạnh phúc của các em gái, đặc biệt là các em nhỏ từ 10 tuổi trở xuống. Quay trở lại Ngày trẻ em, được tổ chức vào ngày 5 tháng 5, chỉ dành cho các bé trai và Hinamatsuri là ngày dành cho các bé gái.

Các gia đình có con gái nhỏ sẽ trưng bày một bộ búp bê xinh đẹp truyền thống của Nhật Bản được gọi là Hina-ningyo (búp bê Hina) tại nhà. Những con búp bê hina được cho là có tác dụng xua đuổi cái ác và sự khốn khổ và chúng đại diện cho hoàng gia Nhật Bản, bao gồm cả hoàng đế và hoàng hậu thường được trưng bày ở trên cùng của lễ đài được gọi là Hina-dan. Một hina-dan thường bao gồm ba đến bảy bậc. Người ta tin rằng chúng xua đuổi vận rủi và thay vào đó thu hút vận may cho các cô gái. Hầu hết mọi người sẽ chỉ có hai con búp bê đại diện cho hoàng đế và hoàng hậu, nhưng có nhiều loại búp bê hina hơn. Ở trên cùng của hina-dan, bạn sẽ luôn tìm thấy cặp dairibina (búp bê hoàng gia) chính. Hina-dan sẽ được thiết lập từ ngày đầu tiên của mùa xuân cho đến giữa tháng 3, tối thiểu là một tuần trước Hinamatsuri.

2. Lược sử về Hinamatsuri

Có một vài giả thuyết về nguồn gốc của Hinamatsuri, nhưng rất có thể nó bắt đầu từ Trung Quốc cổ đại vào khoảng thế kỷ thứ 3. Sau đó nó được du nhập vào Nhật Bản, và cuối cùng đã trở thành một phần của truyền thống trong thời kỳ Heian, tức là khoảng 1.000 năm trước. Vào những ngày đó, tỷ lệ tử vong của trẻ nhỏ cao hơn đáng kể so với ngày nay do các bệnh truyền nhiễm và thiếu hệ thống y tế đầy đủ. Mọi người bắt đầu tạo ra những con búp bê nhỏ bằng giấy và thả chúng xuống sông, hy vọng rằng chúng sẽ mang đi những điều xui xẻo từ con cái của họ. Vào thời Edo (1603-1868), phong tục hiện tại là trưng bày búp bê Hina ở nhà cuối cùng đã trở nên phổ biến đối với người dân Nhật Bản.

3. Búp bê Hina

Búp bê Hina là những vật trang trọng, được truyền từ đời này sang đời khác qua nhiều thế hệ. Chúng được trưng bày trong căn phòng đẹp nhất của gia đình một vài ngày trong kỳ lễ hội và sau đó được cất giữ cẩn thận trong hộp cho đến kỳ lễ hội của năm sau. Trong những gia đình khá giả, cha mẹ cũng thường mua tặng cho con gái mới sinh của họ một bộ búp bê để chuẩn bị cho ngày HinaMatsuri

Một bộ búp bê Hina đầy đủ có ít nhất 15 búp bê trong trang phục truyền thống làm bằng vải tơ tằm và được trang trí trên một kệ (Hina-ningyo) bảy tầng trải bằng thảm đỏ, dưới có sọc cầu vòng và để ở nơi trang trọng trong nhà.

Tầng cao nhất trên cùng là vua và hoàng hậu (được gọi là Dairibina 内裏様). Vua được đặt bên trái và hoàng hậu được đặt bên phải. Sau lưng là một bức bình phong làm giấy vàng, hai bên có hai cây đèn đứng in hoa văn. Trước mặt vua và hoàng hậu là hai bình hoa được cắm hai nhánh hoa đào và hai bệ đựng mochi – một loại bánh dày nhân ngọt truyền thống của Nhật làm từ bột gạo.

Tầng thứ hai gồm ba con búp bê, là 3 cung nữ hầu rượu sake cho vua và hoàng hậu. Hai người hai bên ở tư thế đứng, người ở giữa thì ngồi. Ở giữa 3 người này là 2 takatsuki, loại bàn đứng được đặt Mochi hình tròn, 2 tầng trắng và hồng.

Tầng thứ ba gồm 5 búp bê. Đây là 5 nhạc công nam, 3 người chơi trống, 1 người thổi sáo, và 1 người cầm quạt.

Tầng thứ tư là 2 búp bê đại thần, bên trái là đại tướng quân.

Tầng thứ năm gồm 3 búp bê là hộ vệ cho vua và hoàng hậu. Hai bên được trang trí bằng một chậu hoa đào và một chậu quất.

Tầng thứ sáu và tầng dưới cùng dùng để trang trí nhiều vật dụng khác nhau như một loạt các đồ nội thất nhỏ, công cụ, toa xe

Tuy nhiên không phải gia đình nào cũng có thể sắm sửa, trưng bày được cả bảy tầng đúng như nghi thức mà thường đơn giản hóa đi, chỉ bày những tầng cơ bản nhất ở trên cùng.Những tập tục trong ngày lễ

Vào ngày lễ các bé gái sẽ được cha mẹ tổ chức buổi tiệc dành riêng cho mình. Đây là dịp các bé gái có thể mời bạn bè đến nhà cùng thưởng thức những món ăn và bánh kẹo đặc trưng của lễ hội này, như là bánh gạo hishimochi, xôi đỗ sekihan, uống rượu ngọt shirosake được làm từ gạo lên men, các loại kẹo màu, các loại thạch… được dâng cho các búp bê. Các món ăn, bánh, kẹo đều có màu sắc phong phú, xanh, hồng, trắng được chế biến từ các loại lá cây rất tốt cho sức khỏe nhằm xua đuổi đi những ốm đau, bệnh tật.

Làm gì vào ngày lễ Hinamatsuri

Người Nhật còn ăn chirashizushi, một món cơm sushi với nhiều loại nguyên liệu tươi ngon nữa, trong đó phải có món cá sống đặc trưng. Họ ăn canh nghêu, vì tin rằng hai mảnh vỏ nghêu ghép với nhau là biểu tượng của cuộc sống hạnh phúc và thuận hòa.

Trong lễ hội này người Nhật thường chưng hoa đào nên Hina Matsuri còn có tên là Momo-no-sekku nghĩa là Lễ hội hoa đào. Hoa đào loài hoa tượng trưng cho cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, là biểu tượng không thể thiếu trong ngày lễ này.

Ngày nay, mỗi năm đến dịp Hina matsuri, các gia đình Nhật vẫn giữ truyền thống trang trí búp bê. Những con búp bê gia truyền được người Nhật trân trọng và các cô dâu khi về nhà chồng cũng được cho mang theo như một bảo vật hộ mệnh của gia đình.

Nguồn: OHAYO tổng hợp