Giới thiệu về ngành ISE

Từ viết tắt:
Industrial Engineering: IE
Industrial and Systems Engineering: ISE
1. Tại sao IE nhấn mạnh tính hệ thống?
Có một thực tế là ngành IE tại Mỹ trong những năm gần đây bắt đầu chuyển hướng sang tính hệ thống và dịch vụ, nhấn mạnh vào việc thiết kế các hệ thống (systems design). Vì hệ thống sản xuất hiện đại gồm nhiều yếu tố tương tác với nhau và làm việc cùng nhau. Kinh nghiệm cho thấy thay đổi một thành phần không hiểu quả cho toàn hệ thống. Do vậy, các kỹ sư IE được nhấn mạnh vào phân tích các hệ thống và thiết kế (systems analysis and design).
Tại Việt Nam, nền công nghiệp còn “sơ khai”. Rất cần một người Kỹ sư có thể nắm bắt cách thức vận hành của hệ thống để có thể “chữa” khi nó đổ bệnh.
2. Kỹ sư công nghiệp chỉ đơn thuần là “công nghiệp”?
Ở nơi nào có các hệ thống sản xuất (có dịch vụ, có sản xuất ra sản phẩm) thì nơi ấy các phương pháp luận của IE có đất dụng võ. Theo nghĩa đó, tính từ “industrial” nên được dịch ra là “industrious”, nói đến một quá trình được hình thành với sự khéo léo và cẩn trọng. Ở nhiều bộ môn (trên thế giới), IE còn được gọi là ISE. Bộ môn chúng ta được gọi theo cách này.
3. IE được xem là ngành Kỹ thuật như thế nào?
Người kỹ sư nói chung sẽ làm công việc phân tích và thiết kế các hệ thống. Kỹ sư điện sẽ làm việc với các hệ thống điện, KS cơ khí làm việc với các hệ thống Cơ khí..vv…Kỹ sư công nghiệp sẽ làm việc với các hệ thống sản xuất (production systems). Nói chung, phần kỹ thuật của IE là mảng ứng dụng khoa học và toán học để phát triển các loại sản phâm và dịch vụ nhằm mục đích phục vụ cho con người. IE đặt trọng tâm vào “cách thức” (way) mà các sản phẩm và dịch vụ được làm ra, áp dụng các cách giống nhau để tạo ra sản phẩm/dịch vụ với cùng mục đích. Đứng dưới góc độ này, người kỹ sư IE có thể không trực tiếp tạo ra sản phẩm mà đóng vai trò hỗ trợ hoặc một xác định cách thức mang tính kinh tế có thể có cho sản phẩm/dịch vụ.
4. Điều gì khiến IE khác với các ngành kỹ thuật khác?
Về cơ bản, IE không có một “bộ khung sườn” khoa học cơ bản như cơ học, hóa học đay điện tử. Hơn nữa, bởi vì một yếu tố chính yếu trong bất kỳ hệ thống sản xuất nào đó là con người, IE có yếu tố con người trong đó. Có thể nói, chính điều này tạo ra sự khác biệt căn bản. Tại đại học bang North Carolina, khía cạnh con người còn được gọi là ergonomics, mặc dù ở các nơi khác, nó được gọi là các yếu tố con người (human factors). Một sự khác biệt tinh tế khác giữa IE và các ngành kỹ thuật khác đó là IE nhấn mạnh vào toán rời rạc. IE xử lý các hệ thống mà các thông số của nó được đo đạc một cách rời rạc thay vì liên tục.
5. Khoa học nền tảng cho IE là gì?
Bởi vì IE làm việc với “cách thức” mà đối tượng nào đó được thực hiện, các công cụ của IE nhấn mạnh tới “các phương thức” để hiểu các hệ thống. Các ngành khoa học cơ sở ta đề cập đến đó là toán học, thống kê và khoa học máy tính. Đặc tính của hệ thống vì vậy sẽ sử dụng các phương thức và mô hình toán, thống kê, máy tính, dẫn tới việc xuất hiện các công cụ IE như tối ưu hóa, các quá trình ngẫu nhiên và mô phỏng. Các môn học của ngành IE sử dụng các nền khoa học và các công cụ IE như trên để giúp sinh viên hiểu được các yếu tố sản suất truyền thống như phân tích kinh tế, hoạch định sản xuất, thiết kế vị trí thiết bị, hệ thống nâng chuyển, các quá trình và hệ thống sản xuất, thiết kế công việc, hỗ trợ ra quyết định, dự báo trong công nghiệp, quản lý logistics, chuỗi cung ứng….
6. Tại sao thống kê lại quan trọng trong ngành IE?
Tất cả kỹ sư IE phải lấy ít nhất một môn học xác suất và một môn thống kê. (Tại trường ta, hai môn này gộp chung). Đây là môn tiên quyết của KSCL, Mô phỏng và các quá trình ngẫu nhiên (vận trù II). Hơn nữa, các môn học truyền thống đều cần các mô hình thống kê và thu thập dữ liệu để tìm hiểu các hệ thống.
Như vậy, tóm lại, Kỹ thuật công nghiệp hay Kỹ thuật hệ thống công nghiệp là gì?
IE liên quan đến thiết kế các hệ thống sản xuất và dịch vụ. KS IE phân tích và chỉ rõ ra các yếu tố tích hợp của con người, máy móc và các phương tiện khác nhằm tạo ra hệ thống hiệu quả và có năng suất cao.
7. Kinh nghiệm học tập tại trường đại học
Thái độ học tập Học vì điểm/học vì kiến thức: khối lượng học & tổ chức sao cho khoa học.
• Thái độ học là một phần quan trọng thể hiện mối quan tâm của sinh viên đối với ngành học và chọn lựa ngành nghề tương lai. Bạn không xác định cho mình một mục đích và thái độ nghiêm túc, bạn sẽ gặp nhiều gian nan để tồn tại tại trường cho dù bạn học ngành nào đi nữa chứ không riêng gì IE.
• Phải thừa nhận rằng, quan điểm học vì điểm đang chiếm ưu thế hơn so với quan điểm học vì kiến thức. Chính bạn phải tổ chức và sắp xếp sao cho có thể cân bằng và gặt hái thành quả như ý trong sức mình. Cụ thể, hai cách thức học này cũng sẽ vạch ra cho bạn nên cân đối khôi lượng đầu tư cho từng môn học và tổ chức thời gian học (cá nhân và nhóm).
• Không ai có thể giúp bạn nếu bạn không tự trưởng thành.
Phương pháp tổ chức học tập. Tố chất nào cần thiết để học tập cũng như làm việc nhóm: Team Leader <> Members; Problems <> Members
• Học nhóm là một vũ khí lợi hại khi bạn biết điều khiển nó, nếu không nó sẽ hại bạn.
• Thái độ nghiêm túc, tôn trọng và nhiệt tình là điều kiện cần.
• Bạn nên đưa ra những nội qui cho nhóm để nhóm có thể hoạt động hiệu quả.
• Nhóm trưởng có thể thay đổi luân phiên, nhưng cốt yếu là anh ta là người ở vị trí phải nghĩ cách nhóm hoạt động tốt theo như mục đích đề ra cho cả nhóm, anh không phải người ra lệnh hoặc hưởng thụ cảm giác ăn trên ngồi trốc.
• Các thành viên nếu không tham gia vào các hoạt động chung tất yếu sẽ làm hao mòn phẩm chất quí giá, đó là vinh dự được phục vụ cho nhóm. Đó là mối quan hệ vô hình 2 chiều, bạn cống hiến tốt, nhóm sẽ tốt. Khi nhóm tốt, bạn sẽ thừa hưởng được những lợi ích lớn lao từ nó mà nếu bạn làm đơn độc ít khi mà có được.
• Bạn không thể sống mãi hoài trong nhóm. Nhóm là nơi giúp bạn chia sẻ ý tưởng, tìm kiếm cảm hứng, niềm đam mê. Bạn cần một không gian tự học cho riêng mình để tự phát triển kỹ năng khác của bản thân.
• Nhóm không phải nơi để bòn rút ý tưởng hoặc sao chép vì mục đích vụ lợi nào khác. Có thể rằng, bạn sẽ biến mình thành một hình ảnh dưới mức tầm thường nếu bạn đeo đuổi nhiều toan tính có lợi trước mắt cho mình quá nhiều.
7. Việc làm của chúng ta
Có thể nói một câu nói chân tình rằng: Chỗ nào cần con người, chỗ đó cần chúng ta. Chúng ta chỉ thất nghiệp chỉ khi:
7.1-Chúng ta quá lười để làm một công việc đúng nghĩa
7.2- Hoặc Các hệ thống xung quanh chúng ta hoàn toàn do robot kiểm soát và vận hành.
Nghề nghiệp tương lai của KS IE đa dạng. Bạn có thể apply vào những vị trí mà bạn đã được đào tạo.
Có bạn sẽ nói: ngành IE không hấp dẫn nhà tuyển dụng. Các bạn sẽ khó kiếm việc làm. Không thấy nhà tuyển dụng nào đăng tuyển KS IE cả, nếu có thì là QLCN.
Hãy thực tế:
• Như chúng tôi đã nói, nền công nghiệp và dịch vụ chúng ta còn ở giai đoạn “mới”. Nghĩa là đầu mình chân tay chưa cứng cáp và mới tập tễnh. Chưa thể chạy. Và điều quan trọng thực tế là, họ có thể chưa biết họ cần gì và cần làm thế nào để họ tốt hơn? (Mở ngoặc chỗ này, bạn có thể mắc sai lầm nhiều lần và sẽ trở nên tốt hơn. Tuy nhiên, một doanh nghiệp không thể sản xuất lỗ vài đợt hàng rồi hy vọng sẽ có lợi nhuận cao vào đợt tới).
• Để chạy được, cần chút thời gian để lớn lên và tích lũy.
• Ngành chúng ta cung cấp cho các bạn công cụ và cơ hội để giúp cho hệ thống lớn hơn ngoài kia cứng cáp hơn và trưởng thành hơn. Theo một cách hiểu khác, nó là một mối quan hệ hai mặt có lợi cho tầm vĩ mô lớn hơn một nhóm học.
• Chúng ta sẽ nói về điều chúng ta làm được. Các bạn cũng nói về điều bạn có thể cống hiến được. Mỗi người sẽ nói và làm những điều mình có thể tham gia được. Xã hội sẽ tất biết.
• Câu hỏi thường hay đặt ra của một số bạn đang học là: bạn lỡ chọn hoặc không biết học ngành này ra làm gì, thậm chí do “trường thi đưa đẩy”. Bạn không phải là sinh viên duy nhất (thuộc ngành IE) đặt câu hỏi này. Hãy thử hỏi nhiều bạn khác tốt nghiệp ở ngành khác như Công nghệ Hoá, Cơ Khí, Quản lý công nghiệp hay Xây dựng thử xem. Họ cũng sẽ có những lo lắng như bạn. Một khả năng tồi tệ nhất khi bạn tốt nghiệp ra trường là không có một công ty nào tuyển dụng bạn và bạn sẽ phải chết vì lo lắng và buồn khổ. Chúng tôi cho rằng bạn sẽ gặp điều tồi tệ hơn nhiều so với khả năng tồi tệ nhất ở trên, đó là bạn sẽ quanh quẩn (đến ám ảnh) trong đầu về mối lo nghề nghiệp mà bạn hãy còn rất xa để đối mặt. Các môn học, các kỳ thi và các mối quan hệ cá nhân sẽ hạ gục bạn trước khi bạn có nhiều thời gian để than vãn về sự chọn lựa ngành nghề của bạn.
KS IE có thể công tác vị trí:
• Kỹ sư dự án: lập, điều độ, kiểm soát kế hoạch dự án
• Kỹ sư công nghệ (process engineer), kỹ sư nhà máy (factory engineer) tên gọi khác của KS IE. Các công việc có thể tham gia tuỳ theo phòng ban, các công ty đa quốc gia đều có phòng IE với nhiệm vụ tham gia vào thiết kế hoặc tái thiết kế, quản lý và tác nghiệp hoặc cải tiến hệ thống sản xuất & dịch vụ.
• Quản đốc nhà máy/ giám sát sản xuất: điều hành & tổ chức sản xuất đáp ứng mục tiêu sản xuất nhà máy
• Kỹ sư chất lượng: tham gia thiết kế hệ thống chất lượng (eg, ISO) và kiểm tra chất lượng sản phẩm (eg. Làm QC)
• Tham gia thiết kế và vận hành hệ thống tiên tiến như ERP, Lean.
• Các vị trí liên quan đến quản lý, điều hành, hoạch định và điều độ, bảo trì và bảo dưỡng, quản lý vật tư tồn kho, thực hiện các dự án nội bộ hỗ trợ quản lý cấp cao trong việc ra quyết định hệ thống sản xuất/dịch vụ….
• Các bộ phận logistics/quản lý chuỗi cung ứng (Supply chain management)
• Các cơ quan chính phủ về kế hoạch đầu tư/xây dựng/công chánh/thể thao/chính sách công/nông nghiệp và công nghiệp/giáo dục và đào tạo
• Các cơ quan y tế: tham gia vào các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe (health care management)
Kỹ năng của bạn hay kiến thức chuyên môn quan trọng hơn?
Món nào cũng quan trọng và hỗ trợ lẫn nhau. Tiếng Anh tốt không chỉ giúp bạn học tốt và tăng tốc khi tiếp thu kiến thức chuyên môn mà còn giúp cho bạn tìm việc hấp dẫn.
• Kỹ năng: giao tiếp, máy tính, tiếng anh
• Chuyên môn: kiến thức chuyên ngành để giải quyết vấn đề thực tế