Gia đình là gì? và Tầm quan trọng của gia đình đối với mỗi con người – Vera Hà Anh – Tiến sỹ tâm lý, Trưởng bộ môn tâm lý tình yêu hôn nhân gia đình

Nhà là nơi để trở về, là nơi để chia sẻ, là nơi để đồng cảm. Khái niệm về gia đình tưởng chừng là gì thứ gì đó sâu xa nhưng thực chất rất gần gũi đối với đời sống của mỗi con người.

Ai ai cũng có một nơi tuyệt đẹp được cất giấu trong tim cùng những người mình thương yêu, nơi đó được gọi là gia đình. Nhưng mấy ai hiểu được khái niệm về gia đình cũng như tại sao gia đình đối với bản thân mỗi người quan trọng như vậy.

1. Những quan điểm về gia đình

Gia đình, dưới nhiều góc nhìn của xã hội sẽ có rất nhiều định nghĩa khác nhau. Dưới đây là một số khái niệm về gia đình theo những quan điểm khác nhau.

Dưới góc nhìn pháp luật, gia đình là một khái niệm được định nghĩa trong Luật Hôn nhân và Gia đình, năm 2010 như sau: “ Gia đình là tập hợp những người gắn bó với nhau qua hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng, làm phát sinh các nghĩa vụ và quyền giữa họ với nhau”. Như vậy theo định nghĩa ở điều luật này, những người trong gia đình có thể cùng hoặc không cùng huyết thống, tuy nhiên đều cần phải có sự ràng buộc nhau về nghĩa vụ và trách nhiệm. Định nghĩa này đúng với mọi gia đình Việt Nam hiện nay.

Dưới góc nhìn xã hội học, ta có thể xem “gia đình như một tế bào của xã hội, là một nhóm xã hội thu nhỏ có sự đan xen giữa các yếu tố sinh học, kinh tế, văn hóa, tâm lý,…”. Áp theo định nghĩa này, có thể xem gia đình như một chỉnh thể của một xã hội thu nhỏ, có sự phân cấp trên dưới, có thể chế gia quy và hướng đến đời sống tinh thần bền vững. Mọi người trong gia đình có sự liên quan mật thiết đến nhau về huyết thống, tài chính kinh tế, cách hành xử và tình thân…chính vì vậy mà người trong gia đình có thể gắn bó yêu thương lẫn nhau vô điều kiện.

Dưới góc nhìn nhân chủng học, “gia đình là một thiết chế xã hội liên kết con người lại với nhau nhằm thực hiện việc duy trì nòi giống và chăm sóc con cái. Đó là sự liên kết ít nhất là hai người dựa trên cơ sở huyết thống, hôn nhân hoặc nhận con nuôi. Những người này cũng phải sống cùng nhau (cùng chung sống có nghĩa là có thể xa cách về mặt địa lý nhưng vẫn chia sẻ cuộc sống chung). Gia đình là tổ chức kinh tế đầu tiên của nhân loại, nó liên kết các cá nhân cùng huyết thống trong việc tổ chức các hoạt động lao động sản xuất. Sự phân công lao động đầu tiên là sự phân công trong gia đình. Những người đàn ông đi săn bắt hái lượm, những người đàn bà ở nhà lo chuyện bếp núc và chăm sóc con cái”.

Các khái niệm trên có thể mang tính chất hàn lâm khoa học khó hiểu, nhưng thực chất đều chung quy lại để khẳng định một vấn đề, đó là Gia đình. Như vậy có thể hiểu nôm na gia đình là nơi có những người cùng hoặc không cùng huyết thống với ta, cùng ta sinh sống và phụ thuộc lẫn nhau, là chỗ dựa về cả tinh thần và thể chất của mỗi con người.

2. Tầm quan trọng của gia đình đối với mỗi con người

Chẳng ai có thể khẳng định người ấy có thể sống tốt, vui vẻ mà hạnh phúc mà không có gia đình, điều đó đủ cho ta thấy gia đình có vai trò quan trọng như thế nào đối với con người. Những ai không may mắn không được có một gia đình tử tế từ khi mới lọt lòng vẫn luôn đau đáu một nỗi đau tìm ra nguồn gốc người thân của mình, hoặc những ai khi mất đi những người mình yêu thương trong cuộc sống sau đó chẳng phải sẽ tìm một gia đình khác làm bến đỗ tinh thần cho mình đấy thôi. Theo chuyên gia tâm lý Vera Hà Anh có thể khái quát một số ảnh hưởng của gia đình đến con người như sau:

Gia đình là bến đỗ tinh thần cho mỗi tâm hồn con người, là nơi nuôi dưỡng tâm hồn con trẻ, là nơi làm êm dịu những vất vả mà cuộc sống hối hả gây ra cho người lớn, là nơi tiếng cười và những giọt nước mắt được phép cất lên mà chẳng phải e dè bất kỳ ai. Có thể thấy, gia đình là nơi thiêng liêng giúp tâm hồn con người bình yên và vui sướng, là vòng ôm ấm áp, là tình yêu chân thành, là nơi mà con người không cần tính toán thiệt hơn.

Gia đình là giá thể cho mọi “mầm sống”, đây là một cách ví von về vai trò giáo dục của gia đình. Thật vậy, gia đình là nguồn gốc, là cội rễ, là kho tàng bài học học sống để các thành viên trong gia đình học hỏi lẫn nhau, nuôi dưỡng nguồn tri thức nhân loại, từ những điều nhỏ nhặt như lời ăn tiếng nói, cách làm việc đến những đạo lý làm người. Nơi đây không chỉ là nơi để các thành viên nhỏ tuổi tích lũy vốn sống mà còn là nguồn tàư liệu tự nhiên, hoàn toàn miễn phí cho những thành viên mới gia nhập như nàng con dâu chẳng hạn.

Sẽ thật là may mắn khi bạn được trưởng thành từ một gia đình đầy đủ các yếu tố kể  trên, tuy nhiên, dù chẳng được may mắn như vậy, hãy vẫn cho mình cơ hội tìm một gia đình nhé, bởi khái niệm về gia đình