Dị dạng sinh dục nữ – CHEK Genomics

Dị dạng sinh dục nữ là thuật ngữ chỉ bộ phận sinh dục của người phụ nữ có cấu trúc khác so với bình thường. Các bất thường này thường liên quan đến các âm hộ, âm đạo, tử cung, buồng trứng và vòi trứng. Dưới đây là các dạng bất thường của bộ phận sinh dục nữ, cùng CHEK Genomics tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Khái niệm dị tật bộ phận sinh dục

Bộ phận sinh dục nữ bao gồm các bộ phận: mu, âm hộ, âm đạo, màng trinh, môi lớn, môi nhỏ, tử cung, ống dẫn trứng, buồng trứng, âm đạo, cổ tử cung.

Dị dạng sinh dục nữ là tình trạng bất thường về cấu trúc bộ phận sinh dục nữ. Nguyên nhân gây nên dị dạng sinh dục ở bé gái liên quan đến quá trình biệt hóa, phân chia các bộ phận ngay khi còn là bào thai. 

Các dạng bất thường của bộ phận sinh dục nữ phổ biến trong quá trình hình thành là các dị dạng liên quan đến âm hộ, âm đạo, tử cung, buồng trứng và vòi trứng gây ảnh hưởng đến quá trình sinh sản của bé gái. 

Những rối loạn trong quá trình mang thai và các dị dạng về kiểu hình có thể phát hiện trong quá trình mang thai nhờ siêu âm. Với những bất thường của bộ phận sinh dục không quá nghiêm  trọng thì có thể can thiệp phẫu thuật để trẻ có thể cơ quan sinh dục vẫn đảm nhiệm được chức năng vốn có của nó.

Các loại dị dạng sinh dục nữ

Cơ quan sinh dục nữ bao gồm nhiều bộ phận được phân chia thành bộ phận sinh dục ngoài và bộ phận sinh dục trong. Những loại dị dạng sinh dục nữ thường gặp liên quan đến âm hộ, âm đạo, tử cung, buồng trứng và vòi trứng.

Liên quan đến âm hộ

Âm hộ là thuộc bộ phận sinh dục ngoài, vị trí ở ngay phía ngoài cùng, bao gồm môi lớn và môi bé, cửa vào âm hộ, âm hộ, lỗ niệu đạo, âm hộ còn được biết đến với cái tên cửa mình. Âm hộ là bộ phận nằm phía trước âm đạo.

Các dị dạng liên quan đến âm hộ bao gồm những bất thường về màng trinh và dính môi sinh dục. Cụ thể:

Bất thường liên quan tới màng trinh

Các bất thường liên quan đến màng trinh gồm việc không có màng trinh hoặc màng trinh không bị thủng. Màng trinh không bị thủng là dị dạng liên quan đến việc các chất trong âm đạo không thể thoát ra ngoài được, màng trinh khít hẹp lại, bất thường có thể phát hiện bằng mắt thường ngay khi trẻ mới sinh ra, giữa hai môi bé có các màng màu trắng phồng lên.

Màng trinh còn nguyên vẹn được chia làm 4 dạng là màng trinh hình tròn, hình khuyên, vách ngăn và hình lỗ( hoặc hình xốp). Màng trinh có chức năng ngăn ngừa bụi bẩn, phòng ngừa các bệnh phụ khoa, các lỗ của màng trinh để cho các chất bên trong âm đạo thoát ra ngoài hoặc khi người phụ nữ đến kỳ kinh nguyệt, máu kinh được lưu thông ra ngoài dễ dàng hơn.

Khi màng trinh bị bó chặt lại thì khi trẻ trưởng thành sẽ không thấy có máu kinh. Với dị dạng liên quan đến âm hộ mà nguyên nhân gây ra là màng trinh thì nên đến các cơ sở y tế kiểm tra. Với nguyên nhân màng trinh bị khít khiến cho máu kinh không lưu thông được, cách khắc phục đó chính là phẫu thuật tạo lỗ để các dịch tiết từ âm đạo có thể thoát ra dễ dàng tránh tình trạng ứ đọng gây ra viêm nhiễm.

Không có màng trinh cũng là một trong những dị dạng sinh dục nữ, ở một số nơi ở Việt Nam vẫn còn những hủ tục phong kiến, không có màng trinh người phụ nữ sẽ phải chịu những điều tiếng không nên có. Ngoài ra, người không có màng trinh cũng có các nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa.

Khi không có màng trinh thì người phụ nữ hay bé gái cần phải vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục, chú ý các tác nhân xung quanh có thể ảnh hưởng đến quá trình vệ sinh bộ phận sinh dục,…. tránh ảnh hưởng đến quá trình sinh sản.

Dính môi sinh dục

Dính môi sinh dục là tình trạng hai môi bé dính vào nhau, tùy vào mức độ dính của các môi sinh dục mà ảnh hưởng đến các vấn đề như quan hệ và sinh sản. Dị dạng môi sinh dục có thể can thiệp nhờ phẫu thuật.

Liên quan đến âm đạo

Âm đạo là một phần của bộ phận sinh dục trong, có hình trụ tròn, độ dài từ 7cm đến 15cm, nối giữa âm hộ với cổ tử cung. Các dị tật của bộ phận sinh dục nữ liên quan đến âm đạo bao gồm: teo âm đạo bẩm sinh, không có âm đạo, âm đạo kép hoặc có vách ngăn, có 2 âm đạo,…

• Teo âm đạo: là hiện tượng âm đạo có kích thước nhỏ hơn so với bình thường, âm đạo nhỏ và bị bít kín là nguyên nhân gây nên to và chướng bụng dưới gây ra hiện tượng đau bụng( máu kinh và các chất dịch âm đạo không thể đào thảo và còn sót lại nhiều trong âm đạo do kích thước không đáp ứng đủ nhu cầu của cơ thể). Đối với loại dị dạng teo âm đạo thì biện pháp hiệu quả nhất đó chính là phẫu thuật mở âm đạo.

• Không có âm đạo: là hiện tượng các bộ phận khác bình thường nhưng không có âm đạo dẫn đến việc máu kinh bị ứ đọng lại trong bụng, lâu dần gây lên hiện tượng dày sừng. 

• Âm đạo kép hay âm đạo có vách ngăn: Trường hợp này có 2 loại đó là vách ngăn ngang âm đạo và dọc âm đạo. Vách ngăn ngang âm đạo tức là trong âm đạo có vách ngăn chắn ngang âm đạo, vị trí có thể ở 1/3 trên hoặc 1/3 giữa. Chỉ phát hiện khi quan hệ dương vật – âm đạo. Vách ngăn dọc âm đạo có thể tồn tại hoàn toàn suốt dọc âm đạo hoặc chỉ một phần, cách phát hiện chủ yếu là bị đau khi quan hệ hoặc không quan hệ được. Cả 2 trường hợp này đều ảnh hưởng tới việc ính con, vì vậy khi phát hiện bất thường cần đi kiểm tra càng sớm càng tốt, để bác sĩ phẫu thuật tạo hình bình thường lại.

Liên quan đến tử cung

Một vài dị dạng sinh dục nữ liên quan tới tử cung như: không có tử cung, tử cung đôi, tử cung có vách ngan, tử cung một sừng, tử cung nhi tính. Trong đó:

• Không có tử cung: Biểu hiện là các bạn gái không có kinh nguyệt và không thể mang thai được.
• Tử cung đôi: Tức là sẽ có 2 tử cung nằm trong tiểu khung, có thể chung một âm đạo hoặc mỗi tử cung một âm đạo riêng. Bạn gái vẫn có thể mang thai nếu chức năng của một trong hai tử cung bình thường, tuy nhiên điều này hiếm khi xảy ra.
• Tử cung có vách ngăn: Đây là loại dị dạng tử cung có tỉ lệ khoảng 40%[1], cách phát hiện là siêu âm, chụp X-quang, soi ổ bụng. Dị dạng sinh dục nữ này có thể ảnh hưởng tới việc mang thai sau này, dễ khiến sảy thai hoặc khiến thai kém phát triển.
• Tử cung một sừng: Tức là trong tử cung chỉ có một buồng trứng và một vòi trứng. Trường hợp này khiến việc mang thai khó khăn hơn.
• Tử cung nhi tính: Đây là dị dạng sinh sục nữ khiến tử cung kém phát triển, kích thước lúc trưởng thành chỉ như tử cung ở các bé gái. Thông thường, dị tật tử cung này kèm theo không có buồng trứng hoặc âm đạo, thường là không mang thai được và phải dùng biện pháp mang thai trong ống nghiệm

Liên quan đến buồng trứng, vòi trứng

Các dị dạng sinh dục nữ liên quan tới buồng trứng và vòi trứng như:

• Không có buồng trứng hoàn toàn
• Chỉ có một bên buồng trứng
• Thừa buồng trứng
• Vị trí buồng trứng bất thường
• Dị dạng vòi trứng
• Vòi trứng bị chít hẹp
• Thừa vòi trứng
• Thừa loa vòi trứng

Kết luận

Các dị dạng sinh dục nữ thường xuất hiện từ giai đoạn còn là bào thai, và nếu không phát hiện sớm thì sẽ ảnh hưởng rất lớn tới việc xác định giới tính và sự phát triển của trẻ sau khi sinh. Trường hợp đã lớn, đã nhận thức được giới tính của bạn thân thì có thể căn cứ tình trạng đang thiên về giới tính nào thì chỉnh sửa cơ quan sinh dục cho phù hợp. Tuy nhiên, vấn đề này hiện nay đang còn tranh cãi về mặt pháp lý.

Nếu cần tư vấn di truyền, liên hệ ngay với CHEK Genomics để được chuyên gia tư vấn cụ thể.