Max van den Bos

11-5-2021 12:12

Categorieën:

Ontwikkelingen in ICT

De Enterprise Architect

En achtergrond en carrièrepaden

De Enterprise Architect: een groot begrip in het bedrijfsleven. De Enterprise Architect houdt zich bezig met de enterprise-architectuur binnen een organisatie, mede op basis waarvan transformatieprogramma’s opgesteld en uitgevoerd worden die bijdragen aan het behalen van de bedrijfsstrategie van een organisatie. Hier is natuurlijk niet alles mee gezegd. Deze blog is geschreven op basis van onze eigen ervaringen met deze rol en een interview wat we hebben gehouden met Emile Peeters, Enterprise Architect. We gaan dieper in op wat het nu precies betekent om een Enterprise Architect te zijn en hoe je een dergelijk carrière pad uitstippelt.

“Als Enterprise Architect ben je de bouwmeester,” – Emile Peeters, Enterprise Architect.

Oorsprong van de Enterprise Architect

Enterprise-architectuur (EA) is het vakgebied op het snijvlak van Business en IT. Of liever gezegd: tussen bedrijfskunde, informatiekunde en informatica in, met als doel dat de totale organisatie zich in de gewenste richting verder ontwikkelt. De Enterprise Architect wordt ook wel de Informatiearchitect genoemd. Dit is echter niet de correcte benaming, gezien de Informatiearchitect een specialistisch vakgebied is waarin men het informatiemodel modelleert, begrijpt uit welk proces het komt en wat de informatie betekent in de context van de organisatie.

Enterprise-architectuur is eind jaren ‘80 leven ingeblazen aan de kant van informatietechnologie. Zo werd in 1987 door John Zachman het eerste raamwerk gepubliceerd voor enterprise-architectuur beschrijvingen. Dit noemde men ook wel het Zachman Framework. Het was een passende ontwikkeling dat enterprise-architectuur het levenslicht zag; in deze periode besteedde steeds meer organisaties geld aan de bouw van nieuwe IT-systemen. Systemen werden echter steeds duurder en IT-landschappen complexer, waardoor door de bomen het bos niet meer werd gezien. De vraag naar overzicht nam toe; er moest meerwaarde gecreëerd worden. De EA zorgde voor structuur en samenhang en vertaalt sindsdien complexe IT-landschappen naar duidelijke doelstellingen die door de organisatie gecreëerd zijn.

Verantwoordelijkheid van de Enterprise Architect

In het kort weten we dus dat de Enterprise Architect harmonie brengt tussen Business en IT. Het doel van de Enterprise Architect is het volledige richten en inrichten van de hele organisatie. Dit is nog vrij breed, daarom zoomen we in op de verschillende verantwoordelijkheden van de Enterprise Architect in het bedrijfsleven.

Onderdelen

Businessarchitectuur

De Businessarchitectuur beslaat alle aspecten van de bedrijfsorganisatie. Zo ook de procesarchitectuur. Deze wordt in kaart gebracht door middel van o.a. strategiediagrammen, organisatiemodellen, operationele modellen en doelstellingen.

Alles wordt samengevoegd met als doel de manier waarop de business zich organiseert, verantwoording aflegt, zichzelf stuurt, interne en externe relaties beheerst coherent af te beelden en zo richting te geven. Dit beeld geeft vervolgens ook richting aan hoe de ondersteunende informatievoorziening vormgegeven moet worden.

Data- en informatiearchitectuur

Binnen de Data- en informatiearchitectuur wordt gekeken naar de aanwezige gegevens in een organisatie. Door het analyseren van de informatiebehoeften wordt er bepaald waar de data toebehoort en welke gegevens nog nodig zijn. Die informatie is noodzakelijk om sturing te geven aan de organisatie. Er wordt hiervoor gebruik gemaakt van artefacten als Metadata en Datamodellen.

Applicatiearchitectuur

Voor de voorgaande twee onderwerpen is het belangrijk dat er een overzicht van het applicatielandschap is. Het gaat dan om de in productie zijnde systemen. De samenhang van de verschillende applicaties en informatiesystemen moet in kaart worden gebracht om zowel in verband te brengen met hoe de Businessarchitectuur er nu uitziet, alsmede waar alle data en gegevens vandaan komen.

Technologiearchitectuur

De Technologiearchitectuur gaat over het beschikbaar, bereikbaar en onderhoudbaar maken en houden van de bovenliggende applicatie-, informatie-, en businessarchitectuur.  

Werkzaamheden

De Enterprise Architect helpt de organisatie met het realiseren van de strategische doelstellingen en missie en visie. Hierdoor staat de EA niet alleen midden in de organisatie, maar neemt hij of zij ook alle externen mee. Denk aan:

• Partners;

• Leveranciers;

• Klanten;

• Overheid;

• Wet- en regelgeving.

“Als ik moet uitleggen wat ik doe aan familie of vrienden, zeg ik altijd: heel veel praten, vragen stellen en koffiedrinken,” – Emile Peeters, Enterprise Architect.

De EA is de sparringpartner van de directie. Hij of zij levert de ideeën, middelen en mogelijkheden aan om de strategie te realiseren. Het gaat om het verbinden van de realiteit (waar de organisatie nu staat) met de visie voor de toekomst (waar de organisatie heen wil). Waarbij er vervolgens gekeken wordt naar de volgorde van de realisatie, waar de budgetten op worden ingezet, welke mensen voor welke tijd ingeschakeld moeten worden, enzovoort. Door het stellen van prioriteiten voor de organisatie bepaalt men de volgorde van de veranderingen. De Enterprise Architect heeft de grote adviesrol hierin; er moet zowel advies gegeven worden in wat de juiste volgorde is, alsmede wanneer een volgorde niet zou werken voor de Business en wat voor gevolg het zou hebben op het traject.

Als Enterprise Architect is het belangrijk om iemand te zijn van de lange adem. Projecten kunnen namelijk zowel 3 weken als 2 jaar duren. Het advies wat de EA geeft is niet alleen voor de directie, maar ook voor de mensen uit de organisatie. Het is dan ook zijn taak om de behoeften van beiden bij elkaar te laten komen en een draagvlak te creëren. Denk dan ook vooral niet te snel in oplossingen. Het is juist aan de EA om na te denken vanuit de vraag en behoeften. Wat zijn de beste opties in het landschap wat we weg willen zetten? Wat maakt ons wendbaar en flexibel voor de toekomst? En het allerbelangrijkste; wat willen we bereiken en waarom? Deze line of sight moet vanuit de directie transparant zijn en de volledige organisatie bereiken.

Methodes & Frameworks

De Architecture Development Method (ADM)

De Architecture Development Method (ADM) is voor het ontwikkelen van een enterprise-architectuur die de behoeften van zowel de business als informatietechnologie met elkaar verbindt.

The Open Group Architecture (TOGAF)

Een Framework die veel gebruikt wordt bij projecten is The Open Group Architecture Framework (TOGAF) voor het beheren en ontwikkelen van enterprise-architectuur. Het Framework is een verzameling aan technieken en best practices. Centraal staat de Architecture Development Method (ADM).

Project Startarchitectuur (PSA)

Aan het begin van het project of verandertraject wordt er vaak gebruik gemaakt van een Project StartArchitectuur. De PSA is een projectdocument dat als hulpmiddel fungeert door zich te richten op de kaders van het project en het concreet maken van wat de architectuur voor een project betekent.

Architectuurprincipes

Architectuurprincipes geven richting aan wat wenselijk is. Het kan gezien worden als een beleidsuitspraak met de specifieke betrekking op de inrichting van de organisatie, processen en informatievoorziening.

Doelarchitecturen

Het principe van de doelarchitectuur beschrijft de toekomstig gewenst situatie (SOLL). Een doelarchitectuur onderscheidt zich van de huidige architectuur (IST), ook wel “as-is”- architectuur of Solution Architectuur genoemd.

Referentiearchitectuur

Het beschrijven van een logische, generieke structuur noemt men ook wel de Referentiearchitectuur. Het is een verzameling van best practices en bevat principes en richtlijnen op een dusdanige wijze dat deze vertaald kunnen worden naar concrete architecturen van een organisatie en haar systemen.

COBIT

COBIT is een raamwerk dat wereldwijd wordt gebruikt voor het besturen en beheersen van Informatie Technologie (IT). COBIT staat voor Control Objectives for Information and related Technology en werd in 1992 ontwikkeld door het Information Systems Audit and Control Association (ISACA) en het IT Governance Institute (ITGI). Het raamwerk is gebaseerd op 5 principes en werkt vanuit de behoeften van Stakeholders naar prioriteiten in bedrijfs- en IT-processen naar beheersing op procesniveau.

Roadmap

De Roadmap is de routekaart van de organisatie! Het is een schema dat wordt gebruikt als planning voor een portfolio aan projecten. Als alles uitgewerkt is wordt de Roadmap erbij gepakt om de planning concreet te maken op volgorde van prioriteit. Naast het definiëren van het doel en de stappen die gezet moeten worden, wordt het ook gebruikt als communicatiemiddel zodat de volledige organisatie weet waar ze aan toe is.

Projectbasis vs vast dienstverband

In een grote, complexe organisatie is het gebruikelijk dat de Enterprise Architect in vast dienstverband gekoppeld is aan het bedrijf. Voor kleine bedrijven is dit echter niet continue nodig, of hebben zij het anders ingericht. Toch hebben ze de controle en verbeteringen van de Enterprise Architect soms net zo hard nodig. In deze gevallen worden ze op basis van een project aan de organisatie gekoppeld. Dit kan door middel van het inschakelen van een consultant zijn, of door in contact te komen met Interim Enterprise Architecten. Funfact: voor dit laatste kan je Bart Vink & Partners ook inschakelen!

CIO VS Enterprise Architect

De Enterprise Architect is niet de CIO en visa versa, ze werken wel nauw samen. De CIO is verantwoordelijk voor de inrichting van de informatievoorziening. De CIO laat zich ondersteunen door de Enterprise Architect. Gezamenlijk met beheer-, security-, data-, development- en andere specialisten ontwikkelt de EA oplossingen voor vraagstukken met betrekking tot de informatievoorziening. Waarin alle IT-domeinen rapporteren aan de CIO, doet de EA dit doorgaans aan de CEO van de organisatie omdat de EA alle lagen van de organisatie betrekt. IT is hier slechts een onderdeel van.

Het carrière pad van de Enterprise Architect

Het carrière pad van de Enterprise Architect staat niet in steen geschreven. Het is wel belangrijk om in het oog te houden dat je vaak bezig bent op het snijvlak van Business en IT. Een aantal eigenschappen die je vaak terugziet in de kern van de EA:

• Sociaal;

• Puzzelaar;

• Conceptueel sterk;

• Empathisch;

• Richtinggevend – visiedrager.

Je kunt vanuit verschillende invalshoeken Enterprise Architect worden. Er zijn ook een aantal specialisaties binnen deze rol te vinden. Denk aan de Procesarchitect die vooral kijkt naar de verbetering, automatisering en impact van bedrijfsprocessen. Of de Software Architect die zich vooral richt op de bouw en hergebruik van software in eigen gemaakte pakketten. Uiteindelijk omvat de Enterprise Architect ook al deze functies. In principe -als je op het snijvlak van Business en IT werkzaam bent- is het mogelijk om door te groeien naar enterprise-architectuur. Doorgroeien kan, afhankelijk van de schaalgrote, vanuit rollen als:

• Business Consultant (IT);

• Projectmanager;

• (Informatie)architect;

• Implementatieconsultant;

• Informatiemanager;

• (Systeem) analist.

Een volgende stap die vanuit de rol van Enterprise Architect gemaakt kan worden is een overstap naar CIO, dan verschuift het accent sterk naar de organisatie en managerial kant. Als er echter geen behoefte of ambitie is om een directierol aan te nemen, kan een andere logische stap zijn om een ‘lastigere puzzel’ te vinden. Denk aan een meer complexe of grotere organisatie. Complexiteit kan ook zitten in de dynamiek van de bedrijfsprocessen of in het IT-landschap.

Enterprise Architect voor jouw organisatie?

Zou de Enterprise Architect iets zijn voor jouw organisatie? Of wil jij je verder verdiepen in de rol? Vraag dan een vrijblijvend consult aan of bel direct met één van onze Consultants. Wij sparren graag met jou over de rol en alle mogelijkheden.