Đánh giá cán bộ bằng “sản phẩm” cụ thể

Phải phù hợp với thực tiễn

Theo hồ sơ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức, dự luật sẽ bổ sung một số chính sách mới về cán bộ, công chức và viên chức. Các tác động của những chính sách mới này cũng đã được đánh giá bước đầu. Tuy nhiên, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình Nguyễn Tiến Sinh cho rằng, Ban soạn thảo mới đề xuất đúng và phù hợp với cách hiểu chung trên thế giới về khái niệm công chức. Cụ thể, “công chức” được xác định là những cá nhân thực hiện công vụ, quyền lực công của Nhà nước và hưởng lương từ ngân sách. Song, khái niệm “cán bộ” lại chưa đưa ra đề xuất giải thích đúng, khi xác định “cán bộ, công chức thực hiện cùng một chế độ”, không có sự phân biệt giữa cán bộ ở hệ thống cơ quan hành chính và cán bộ ở các tổ chức đoàn thể. Trong khi đó, rõ ràng, cơ quan hành chính và cơ quan, tổ chức đoàn thể hoạt động theo mô hình khác nhau, một bên theo mô hình cấp dưới phục tùng cấp trên, còn bên kia theo mô hình tập thể trách nhiệm.   

Để thực hiện yêu cầu triển khai cơ chế, chính sách liên thông, bình đẳng, nhất quán trong hệ thống chính trị; liên thông giữa cán bộ, công chức cấp xã với cán bộ, công chức nói chung, giữa nguồn nhân lực ở khu vực công và khu vực tư được nêu trong Nghị quyết số 26 – NQ/TW, Ban soạn thảo dự án Luật đề xuất quy định các hình thức liên thông theo chiều ngang và theo chiều dọc, có tính đến yếu tố về trình độ, năng lực, sở trường công tác, ngành nghề, lĩnh vực công tác với bổ nhiệm cán bộ. Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình lưu ý, để sử dụng liên thông cán bộ cấp xã sẽ phải tiến hành một kỳ tuyển dụng quốc gia, do một cơ quan tiến hành, qua đó bảo đảm có trình độ đồng đều trong hệ thống cán bộ các tỉnh, thành phố. Tuy nhiên, đòi hỏi với cán bộ đoàn thể và cán bộ trong cơ quan hành chính là khác nhau, vì một nông dân triển khai mô hình canh tác hiệu quả, tuyên truyền tốt có thể được người dân tin tưởng bầu làm chủ tịch hội nông dân xã, và được xếp vào cán bộ cấp xã. Song nếu chỉ áp dụng một chế độ với cán bộ thì những cá nhân này không đủ điều kiện đảm đương chức vụ, dù nhận được sự tín nhiệm cao của nông dân. Thậm chí, nếu không kỹ càng trong xây dựng chính sách để cụ thể hóa chủ trương đưa ra sẽ có tình trạng cán bộ cơ quan đoàn thể càng lên cao càng không gắn với nông dân.

Thực tế này cho thấy, cùng với việc thể chế hóa một số nội dung mới liên quan đến công tác cán bộ, công chức và viên chức đã được đưa ra trong các Nghị quyết Trung ương 6, Nghị quyết Trung ương 7 (Khóa XII), dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức phải xác định đối tượng, phạm vi áp dụng phù hợp với đòi hỏi thực tiễn. Chỉ có như vậy mới thay đổi được các chế độ tuyển dụng, sử dụng, khen thưởng, đào tạo, kỷ luật với cán bộ, công chức, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình nhận định.

Tiêu chí cụ thể để đánh giá cán bộ, công chức

Tờ trình Đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung  một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức nêu rõ, để đổi mới công tác đánh giá, phân loại cán bộ, công chức, viên chức, Bộ Nội vụ đề xuất, xác định cụ thể các phương thức đánh giá theo hướng xuyên suốt, liên tục, đa chiều, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu, bảo đảm dân chủ, khách quan. Đồng thời, xác định cụ thể các nguyên tắc, tiêu chí đánh giá; phân cấp cho người đứng đầu căn cứ vào nguyên tắc để xác định tiêu chí cụ thể; bổ sung nội dung gắn đánh giá cá nhân với tập thể và kết quả thực hiện nhiệm vụ của địa phương, cơ quan, đơn vị.

Khi tiến hành giám sát tối cao về tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước giai đoạn 2011 – 2016, QH đã chỉ ra thực tế, số lượng biên chế giảm được trong thời gian qua chủ yếu là người về hưu, chuyển công tác khác chứ không phải là những cán bộ, công chức không làm được việc, không đáp ứng được yêu cầu. Có không ít trường hợp “ngồi chơi, xơi nước”, làm việc không hiệu quả, nhưng cơ quan, đơn vị vẫn không tinh giản, hoặc không thể tinh giản được. Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách Lê Thanh Vân lý giải, nếu người đứng đầu không quyết liệt, công tâm trong đánh giá cán bộ thì rất khó tinh giản biên chế. Bởi lẽ, tiêu chí để đánh giá cán bộ, công chức lại chưa cụ thể, còn thiên về định tính thì việc đánh giá cán bộ hoàn toàn phụ thuộc vào sự “yêu – ghét” của mỗi cá nhân, trong đó có người đứng đầu. Do vậy, đánh giá không nghiêm sẽ khó tìm ra người để tinh giản. Trong khi đó, chế tài trong công tác cán bộ rất chung chung nên khó xử lý được trách nhiệm của người đứng đầu nếu không thực hiện được chủ trương tinh giản biên chế.

Tại Báo cáo tổng kết thực tế thi hành Luật Cán bộ, công chức, Bộ Nội vụ cũng chỉ rõ, Nghị định số 56/2015/NĐ-CP và Nghị định số 88/2017/NĐ-CP ngày 27.7.2017 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 56/2015/NĐ-CP về đánh giá và phân loại cán bộ, công chức, viên chức còn mang tính hình thức, định tính, thiếu các tiêu chí định lượng. Chưa kể, quy định phải có ít nhất một công trình khoa học, đề án, đề tài hoặc sáng kiến được áp dụng và mang lại hiệu quả… không phù hợp với một số ngành, lĩnh vực. Chẳng hạn, y tá, y sĩ, điều dưỡng tại cơ sở y tế thực hiện công việc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, quy định khi họp xét phân loại cán bộ, công chức, viên chức phải lấy ý kiến bằng văn bản của cấp ủy đảng cùng cấp làm phát sinh thủ tục không cần thiết khi đánh giá thực thi công vụ của cán bộ, công chức.

Trước thực tế này, Ban soạn thảo dự án Luật đề xuất, sẽ quy định cụ thể về trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trong công tác đánh giá cán bộ, công chức, viên chức theo hướng căn cứ vào đặc điểm ngành, nghề, lĩnh vực, địa bàn công tác để xây dựng các tiêu chí đánh giá mang tính định lượng, bằng sản phẩm, thông qua khảo sát, công khai kết quả và so sánh với chức danh tương đương. Nhưng rõ ràng, đề xuất chính sách này chưa cụ thể nhiều so với chủ trương chung, mà nhu cầu quy định tiêu chí đánh giá mang tính định lượng đang là một đòi hỏi cấp thiết từ thực tế sử dụng cán bộ, công chức. Đây cũng là mong đợi của ĐBQH, cử tri với dự thảo Luật này khi được trình QH cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ Bảy tới.