Cục Đo đạc và Bản đồ Việt Nam – BanTin
Trải qua những thăng trầm biến cố của lịch sử, hai nước Việt – Lào gắn bó với nhau từ những cuộc đấu tranh giành độc lập và giờ đây cùng nhau xây dựng và phát triển đất nước, và lĩnh vực ĐĐ&BĐ cũng không đứng ngoài mối thâm tình đó.
Từ khoảng năm 1990 trở lại đây, Việt Nam đã giúp Lào thực hiện khá nhiều dự án quan trọng có liên quan đến ĐĐ&BĐ, như: Dự án Xây dựng Hệ tọa độ quốc gia ở CHDCND Lào bằng công nghệ định vị vệ tinh toàn cầu GPS, dự án xây dựng và hoàn thiện Hệ thống độ cao quốc gia Lào, dự án Nâng cao năng lực nghiệp vụ cho Cục Bản đồ quốc gia Lào, dự án Tăng cường năng lực giám sát tài nguyên nước bằng công nghệ Viễn thám và GIS cho nước bạn Lào. Trong công tác thành lập (bản đồ địa hình) BĐĐH, Việt Nam cũng đã giúp Lào thực hiện dự án thành lập và hiện chỉnh BĐĐH tỷ lệ 1/50.000 bốn tỉnh Nam Lào. Các dự án này đã góp phần quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu về phát triển kinh tế và QP-AN cho khu vực Nam Lào. Hệ thống BĐĐH tỷ lệ 1/50.000 khu vực bốn tỉnh Nam Lào cũng được đánh giá là rất có hiệu quả cho việc quy hoạch khu vực trồng cây công nghiệp ở cao nguyên Boloven, quy hoạch các khu vực thủy điện cho các tỉnh Sekong, Salavan và Attapu, quy hoạch thủy lợi cho các cánh đồng ở Pakse thuộc tỉnh Champasak.
Nước CHDCND Lào có diện tích tự nhiên khoảng 236.800 km2, trong đó khu vực đồi núi chiếm 3/4 diện tích tự nhiên tập trung chủ yếu ở Bắc và Trung Lào. CSDL nền thông tin địa hình, BĐĐH đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý TNTN và BVMT, tuy nhiên, hệ thống bản đồ nói chung và BĐĐH nói riêng đã được xây dựng trước năm 2010 ở Lào còn rất khiêm tốn và đã lạc hậu về nội dung. Cả nước Lào chỉ có BĐĐH tỷ lệ 1/100.000 phủ trùm do Liên Xô (cũ) giúp xây dựng từ những năm 1980; trong thời gian gần đây, ngoài BĐĐH tỷ lệ 1/50.000 do Việt Nam giúp xây dựng cho bốn tỉnh Nam Lào, một số khu vực khác cũng được xây dựng BĐĐH nhưng chỉ trong phạm vi hẹp, tập trung chủ yếu ở Trung và Nam Lào mà trên thực tế số liệu cũng đã trở nên lạc hậu. Do vậy, việc xây dựng CSDL nền thông tin địa hình phủ trùm có yếu tố nội dung hiện thời, công nghệ thành lập hiện đại và có độ chính xác cao đang trở thành nhu cầu cấp thiết không chỉ riêng cho việc quản lý tài nguyên thiên nhiên mà còn phục vụ cho việc phát triển KT-XH, QP-AN cho toàn bộ nước Lào.
Ngày 07/01/2012, tại Viêng Chăn, Chính phủ Việt – Lào thống nhất ký Hiệp định về hợp tác kinh tế, văn hóa, giáo dục và khoa học – kỹ thuật. Theo đó, Bộ TN&MT được giao xây dựng và triển khai Dự án: “Xây dựng CSDL nền thông tin địa hình cơ bản phục vụ quy hoạch, phát triển KT-XH và giám sát TNMT CHDCND Lào”. Dự án được thực hiện trong vòng 4 năm từ năm 2014 đến hết năm 2017 do Cục ĐĐ, BĐ&TTĐL Việt Nam thực hiện với mực tiêu: Thành lập BĐĐH và xây dựng CSDL nền thông tin địa hình cơ bản tỷ lệ 1/50.000 cho các khu vực Bắc và Trung Lào để thiết lập một hệ thống CSDL thông tin địa hình tỷ lệ 1/50.000 hiện đại, chính xác, có tính mở, phủ trùm nước Lào và tăng cường năng lực cho Cục Bản đồ quốc gia Lào. Đồng thời, tăng cường mối quan hệ hợp tác, hữu nghị đặc biệt giữa hai nước Việt – Lào. Đây là Dự án thực sự cần thiết, đáp ứng kịp thời nhu cầu xây dựng, phát triển đất nước của CHDCND Lào.
Ngay sau khi Dự án được phê duyệt, Cục ĐĐ, BĐ&TTĐL Việt Nam đã huy động toàn bộ lực lượng nòng cốt trong lĩnh vực ĐĐ&BĐ của Việt Nam gồm có của Bộ TN&MT (các đơn vị của Cục Đ ĐĐ, BĐ&TTĐL Việt Nam, Tổng công ty TN&MT, Công ty TN&MT miền Nam), các đơn vị của Cục Bản đồ, Bộ Tổng tham mưu tham gia triển khai thực hiện các nhiệm vụ của dự án. Phía CHDCND Lào có Cục Bản đồ quốc gia Lào trực thuộc Bộ Nội vụ, các đơn vị địa phương phối hợp thực hiện điều tra dữ liệu thực địa về thông tin địa lý, địa danh, điều vẽ… Trong quá trình triển khai dự án, phía Việt Nam đã gặp nhiều thuận lợi, đó là sự quan tâm hậu thuẫn của lãnh đạo hai nước, sự phối hợp tốt, nhịp nhàng giữa Cục ĐĐ, BĐ&TTĐL Việt Nam với Cục Bản đồ quốc gia Lào. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, các cán bộ cũng gặp không ít khó khăn. Dự án được triển khai trên địa bàn rộng, điều kiện địa hình phức tạp hiểm trở đi lại khó khăn, đó là chưa kể bất đồng về ngôn ngữ…
Trải qua bao khó khăn, vất vả, ngày 11/4/2018, tại Thủ đô Vientiane đã diễn ra Hội nghị nghiệm thu kỹ thuật toàn bộ dự án và bàn giao các sản phẩm của dự án giữa Cục ĐĐ, BĐ&TTĐL Việt Nam và Cục Bản đồ quốc gia Lào. Theo đó, Cục ĐĐ, BĐ&TTĐL Việt Nam đã bàn giao cho Cục Bản đồ quốc gia Lào toàn bộ các sản phẩm quan trọng của dự án như: Bộ dữ liệu bình đồ ảnh màu trực giao dạng số có độ phân giải 0,5 m, cắt ghép theo các mảnh bản đồ tỷ lệ 1/50.000 khu vực Bắc và Trung Lào; mô hình số độ cao tỷ lệ 1/50.000 phủ trùm khu vực Bắc và Trung Lào; CSDL nền thông tin địa hình cơ bản tỷ lệ 1/50.000 khu vực Bắc và Trung Lào; BĐĐH tỷ lệ 1/50.000 cho các khu vực Bắc và Trung Lào; Bản đồ chế in và bản đồ màu in trên giấy.
Có thể nói, sau hơn 04 năm triển khai thực hiện, với sự nỗ lực không mệt mỏi của cán bộ Ngành đo đạc hai nước CHXHCN Việt Nam – CHDCND Lào, sự quan tâm hậu thuẫn của lãnh đạo Bộ TN&MT, Bộ Nội vụ hai nước, Dự án đã hoàn thành tất cả các hạng mục công việc và cho ra đời các sản phẩm đạt chất lượng cao nhất.
Ngày 24/2/2019, tại Thủ đô Viên Chăn, Bộ trưởng Trần Hồng Hà và Bộ trưởng Bộ Nội Vụ Lào – Khammanh Sounvileuth đã ký kết bàn giao và tiếp nhận các sản phẩm của dự án dưới sự chứng kiến của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước CHDCND Lào Bun-nhăng Vo-la-chít. Các sản phẩm của dự án đã được các ngành và các địa phương sử dụng rất hiệu quả, phục vụ kịp thời công tác quy hoạch, phát triển KT-XH, QP-AN, quản lý tài nguyên và BVMT của CHDCND Lào, qua đó góp phần tăng cường củng cố mối quan hệ hợp tác, hữu nghị có truyền thống lâu đời giữa hai đất nước, hai dân tộc Việt Nam và Lào.
Ghi nhận những đóng góp và công lao của các tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện Dự án, CHDCND Lào đã trao Huân chương Ít-xa-la Hạng Ba cho Thứ trưởng Nguyễn Thị Phương Hoa; Huân chương Lao động Hạng Nhất cho tập thể Cục ĐĐ, BĐ&TTĐL Việt Nam; và nhiều Huân, Huy chương cho các tập thể, cá nhân đã có nhiều thành tích, đóng góp quan trọng, góp phần củng cố, tăng cường mối quan hệ hữu nghị truyền thống, tình đoàn kết đặc biệt và sự hợp tác toàn diện giữa hai nước Việt Nam – Lào.
Trong thời gian tới, được sự đồng ý của Lãnh đạo Bộ TN&MT, ngày 10/12/2018, tại Thủ đô Viên Chăn Cục ĐĐ, BĐ&TTĐL Việt Nam đã ký kết Biên bản ghi nhớ với Cục Bản đồ quốc gia Lào mong muốn tiếp tục củng cố và mở rộng hợp tác trong lĩnh vực ĐĐ&BĐ và thông tin địa lý. Phạm vi hợp tác là các hoạt động trong lĩnh vực: (1) Xây dựng văn bản QPPL trong lĩnh vực ĐĐ&BĐ và thông tin địa lý; (2) Đào tạo nguồn nhân lực về ĐĐ&BĐ và thông tin địa lý; (3) Phối hợp đề xuất mở dự án mới về ĐĐ&BĐ và thông tin địa lý bằng nguồn vốn tài trợ của Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam cho CHDCND Lào, tập trung vào nhiệm vụ hoàn thiện hệ thống mạng lưới độ cao.
Thứ trưởng Bộ Nội vụ CHDCND Lào Thongchanh Manixay đã trao Huân chương Ít-xa-la Hạng Ba cho Thứ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Thị Phương Hoa (2018)
TS. NGUYỄN ĐẠI ĐỒNG
Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam