Chất Độc – Môi Trường Và Con Người

Lâu nay, chúng ta nói đến xử lý nước thải là xử lý tách những chất độc ra khỏi nước, nhằm bảo vệ nguồn nước bảo vệ môi trường. Vậy thế nào là chất độc, chất độc được phân loại như thế nào?. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về vấn đề này nhé.

chất độc môi trường

Mục Lục

Khái niệm về chất độc:

Chất độc là những chất gây nên hiện tượng ngộ độc cho con người động vật và thực vật. Nó gây ảo giác, phá hủy cấu trúc tế bào, thậm chí làm tê liệt hệ thần kinh dẫn đến tử vong.
Chất độc với một liều lượng rất nhỏ nhưng khi gặp điều kiện thích hợp vẫn có thể gây nguy hiểm đến tính mạng con người thậm chí gây nguy hại cho môi trường sinh thái.
Chất độc có nguồn gốc đa dạng có thể xuất phát từ động vật thực vật, bất cứ sinh vật sống nào hay có thể được tổng hợp nhân tạo qua hoạt động sản xuất của con người.

chất độc môi trường - nước thải xí nghiệp

Hằng ngày, con người phát tán rất nhiều chất độc ra môi trường thông qua nước thải trong quá trình sinh hoạt và sản xuất

Phân loại: có nhiều cách để chúng ta phân loại chất độc

1. Phân loại theo nồng độ liều lượng:

Nồng độ nền: là nồng độ của các nguyên tố sẵn có trong môi trường tự nhiên, tức là nồng độ mà sự hiện diện của chúng không gây ảnh hưởng xấu đến con người và môi trường.

Tuy nhiên, một số nguyên tố là các chất độc tìm tàng khi nồng độ và liều lượng hiện diện của chúng tăng cao và vượt qua giới hạn nồng độ nền thì các nguyên tố ấy sẽ phát huy độc tính lên vật mà nó tiếp súc.

Nồng độ cho phép của các chất độc hiện diện trong môi trường đất đá cao hơn nồng độ cho phép của chúng các chất đó đó trong môi trường nước hay không khi rất nhiều. Một chất độc có nồng độ rất nhỏ trong nước hoặc không khí đã gây hại nghiêm trong cho hệ sinh thái nhưng trong môi trường đất thì nồng độ dù cao hơn nhiều lần vẫn chưa thể gây hại đến các loài sinh vật.

Ví dụ: như các nguyên tốt vi lượng: Cd, Co, Cu, Fe,… trong môi trường đất các nguyên tố này có thể tồn tại với nồng độ hàng kg, hay nhiều hơn là trong các loại quặng nhưng khi vào nước hay không khí thì chỉ cần vài miligam thôi cũng đủ gây hại đến cơ thể con người.

h3 5

Kim loại nặng kết tủa khi làm thí nghiệm – Kim loại nặng là chất kịch độc đối với sinh vật

Tính độc theo nồng độ liều lượng liên quan tới 2 yếu tố:

Liều lượng nồng độ của chất độc – mang tính định lượng nhiều hay ít
Tính nhạy cảm của sinh vật đối với những chất độc – mang tính định tính

2. Phân loại chất độc theo bản chất:

Trong tự nhiên có một vài chất thể hiện độc tính của mình ngay xuất hiện. Tức là chỉ cần xuất hiện thôi là đã gây độc gây hại đến hệ sinh thái bất kể liều lượng nhiều hay ít.

Có thể kể đến như: H2S, CCl4, CH3Hg,…

Các chất độc này phụ thuộc vào dạng cấu trúc hóa học của nó:

Dạng hợp chất hữu cơ thì tính độc tỷ lệ thuận với số nguyên tử carbon trong phân hay hay số nguyên tử halogen (clo,flo,…), ví dụ CHCl3 sẽ độc hơn CH3Cl hay CH4.
Còn với những hợp chất vô cơ thì chất nào có số nguyên tử ít hơn sẽ độc hơn: ví dụ như CO độc hơn CO2 rất nhiều.

3. Phân loại theo mức độ nguy hiểm:

Mức độ nguy hiểm của một loại chất độc trên một đối tượng nghiên cứu xác định thường được phân loại theo giá trị LD50. Mức độ nguy hiểm tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố như dạng tồn tại, con đường xâm nhập vào cơ thể sinh vật.

Rất độc: LD50< 100mg/kg
Độc cao: LD50 = 100 – 300mg/kg
Độc vừa: LD50 = 300 – 1000mg/kg
Độc ít: LD50> 1000mg/kg

4. Phân loại theo nguồn gốc chất độc:

Độc chất xuất phát tự nhiều nguồn gốc khác nhau như nguồn gốc sinh hóa, hóa học, chất phóng xạ,…

Độc tố sinh học: là các tác nhân được sinh ra từ vi khuẩn, vi trùng, độc tố tiết ra tự thực vật, động vật, sản phẩm của quá trình phân hủy động thực vật chết dưới tác dụng của vi sinh vật. Quá trình biến đổi gen, độc tố từ các loại nấm côn trùng.
Chất độc hoá học: Trong tự nhiên, các chất độc có nguồn gốc từ hoá chất, là sản phẩm của các phảnứng hoá học, từ các ngành công nghiệp, chất thải công nghiệp,…Mức độ gây độc của chúng tuỳ thuộc nhiều vào cấu trúc hoá học, nồng độ tác động của chúng và trạng thái của cơ thể nhận chất độc. Chất độc có nguồn gốc hoá học có thể tồn tại ở ba trạng thái: rắn, lỏng, khí. Tuỳ theo khả năng phân tán vào cơ thể con người mà tác động gây độc của mỗi dạng khác nhau. Các chất khí dễ thấm vào cơ thể người nên mức độ gây độc cũng cao hơn chất lỏng và chất rắn.

Chất độc phóng xạ: Tia phóng xạ là những tia mắt thường không nhìn thấy được, phát ra từ các nguyên tố phóng xạ như uranium, coban, radium…Hạt nhân nguyên tử phóng xạ có thể phát ra các tia như sau:
Tia α (anpha)là chùm hạt nhân mang điện tích dương. Có khả năng đâm xuyên kém nhưng mức độ iôn hoá rất cao.
Tia β (beta) là chùm hạt mang điệm tích bằng 1, có khả năng đâm xuyên lớn hơn tia α.
Tia γ (gama) là một bức xạ điện từ phát ra từ hạt nhân nguyên tử, nó có khả năng gây hiện tượng iôn hoá gián tiếp và có khả năng đâm xuyên lớn qua cá lớp vật chất nhầy.

Trên đây là một vài chia sẻ của chúng tôi về khái niệm chất độc cũng như những cách phân loại phổ biến hiện nay. Hy vọng bài viết này sẽ giúp mọi người hiểu hơn về độc chất và không ngừng nâng cao ý thức của mình để giảm thiểu việc phát sinh các chất độc ra môi trường qua nhiều con đường khác nhau.