Mục Lục

Cây sầu riêng: cách trồng, chọn giống, chăm sóc và những điều chưa biết

Biên tập bởi
–

Foodmap

ngày 15/04/2022

Cây sầu riêng một loại trái cây đặc sản nổi tiếng ở Đông Nam Á được nhiều quốc gia biết đến. Sầu riêng không chỉ là loại cây trồng mang lại giá trị kinh tế cao. Mà nó còn mang đến nhiều thành phần dưỡng chất tốt cho sức khỏe. Để hiểu biết thêm về đặc tính cây sầu riêng, chúng ta cùng điểm qua: đặc tính sinh học, kỹ thuật trồng và chăm sóc,… sầu riêng qua bài chia sẻ.

Đặc tính của cây sầu riêng

Cây sầu riêng là loại giống cây trồng mang lại kinh tế được trồng nhiều ở các nước: Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Việt Nam, Campuchia,… Loại cây ăn trái này có đặc tính thực vật như sau:

Rễ cây sầu riêng như thế nào?

Bộ rễ của cây sầu riêng có thể mọc dài và đậm sâu xuống lòng đất khoảng từ 5 đến 6 m. Sự phân bố rộng hay hẹp của rễ sầu riêng sẽ phụ thuộc rất nhiều vào tính chất đất trồng, mực nước ngầm, chiết cành, ghép, nhân giống, gieo hạt hay kỹ thuật chăm sóc của người trồng sầu riêng.

Hình dáng cây sầu riêng

Cây sầu riêng là loại cây thuộc thân gỗ cao lớn. Nó có thể mọc cao từ 20 đến 30m có tán lá thưa. Thân cây mọc thẳng. Vỏ của cây thường có màu nâu vàng thô ráp. Cây có đường kính lên đến 1,2 m.

Tuy nhiên tại những nơi trồng và sản xuất, sầu riêng chỉ thường cao trung bình từ 10 đến 12 m. Tán lá sầu riêng khá to và rộng ở phía dưới. Càng lên cao thì phần ngọn của sầu riêng sẽ nhỏ dần tựa như hình nón lá. Dáng của cây sầu riêng thường mọc ngang.

Hình lá cây sầu riêng

Lá sầu riêng có màu đồng khi lá còn non. Và lá chuyển sang màu xanh khi lá đã mọc già. Trên lá non có các lông tơ nhỏ được bao phủ ở bên ngoài. Phần chóp lá sầu riêng có hơi nhọn và phần cuống lá thường là nhọn hoặc hơi tròn.

Lá thường mọc so le thuộc lá đơn có phiến lá thuôn dài. Cây sầu riêng càng trưởng thành thì các cành lá của cây sẽ càng nằm ngang tạo nên tầng lá hình dạng tháp.

Hoa sầu riêng

Cụm hoa sầu riêng thường mộc treo trên cành cây và theo từng chùm với mỗi chùm từ 1 đến 15 hoa. Mùi hoa sầu riêng rất nồng và mạnh. Hoa thường mọc thành chùm lưỡng tính có nụ hoa tròn.

Hoa sầu riêng thường mất khoảng từ 3 đến 4 tuần trong điều kiện thích hợp để có thể kích thích ra hoa đậu quả. Và thường từ khoảng 15 giờ chiều hôm nay cho đến 6 giờ sáng hôm sau hoa sẽ nở. Từ 19 giờ đến 23 giờ bao phấn sẽ nứt ra tiến hành thụ phấn cho phôi. Nhưng khung giờ này thì nhụy hoa đã chuyển sang tàn nên tỷ lệ thụ phấn không đạt 100%.

Vì vậy hầu hết các thực vật không tự thụ phấn được mà phải nhờ đến ngoại lực tác động bao gồm: gió, côn trùng,… Nên một chùm hoa sầu riêng có rất nhiều nhưng tỉ lệ đậu quả lại rất thấp. Trung bình chỉ có một nửa số hoa thành công thụ phấn đậu quả.

Quả sầu riêng

Sau khi hoa thụ phấn thành công đậu quả thì quả sầu riêng sẽ có hình dạng như một vật mỏng màu trắng. Trải qua thời gian nó dần dần hình thành một lớp mỏng bao phủ trọn bộ màu trắng để hình thành phần thịt.

Ở giai đoạn trưởng thành và phát triển quả cho đến khi chín. Quả sầu riêng có nhiều hình dạng. Đa phần quả sầu riêng có hình bầu dục với lớp vỏ bên ngoài là những gai mọc chi chít. Gai trên vỏ sẽ chuyển từ xanh đậm đến xanh lá, cứng cáp khi quả sầu riêng đã chín đến mùa thu hoạch.

Các giống sầu riêng ngon nhất Việt Nam

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều giống sầu riêng được nhập vào Việt Nam đưa vào canh tác. Dưới đây là các giống sầu riêng phổ biến được trồng nhiều ở các tỉnh Tây Nam Bộ và miền Đông.

Sầu riêng chuồng bò

Sầu riêng hạt lép Long Khánh

Sầu riêng hạt lép Bến Tre

Sầu riêng khổ qua

Sầu riêng Cái Mơn

Cây sầu riêng được trồng ở đâu?

Để lựa chọn nơi trồng sầu riêng thích hợp. Bạn cần phải nắm rõ được đặc điểm sinh thái của cây sầu riêng bao gồm nhiệt độ, nước tưới, gió, ánh sáng, đất và các yêu cầu khác.

Cây sầu riêng được trồng ở đâu?

Nhiệt độ thích hợp với cây sầu riêng

Hầu hết các giống sầu riêng tại Việt Nam phát triển mạnh, đạt được năng suất ở môi trường có nhiệt độ từ 24 đến 30 độ C. Vì trải qua quá trình nghiên cứu các chuyên gia đã đưa ra kết luận rằng. Sầu riêng sẽ không được thuận lợi trong quá trình phát triển, ra hoa và đậu quả khi nhiệt độ dưới 22 độ C và trên 40 độ C.

Nước thích hợp

Sầu riêng là một loại cây ưa ẩm tuy nhiên lại là nơi không được động nước. Vì vậy mà những khu vực đạt được khí hậu có lượng mưa trên khoảng 2000 mm mỗi năm rất thích hợp để trồng sầu riêng.

Bởi vì sầu riêng có đặc tính chịu hạn rất kém. Vì vậy những nơi thường có mùa khô kéo dài trong khoảng từ 4 đến 5 tháng. Người trồng sầu riêng phải tiến hành tưới nước thường xuyên.

Gió

Cây sầu riêng là loại cây thực vật thuộc rễ cọc đâm sâu vào lòng đất rất ít rẽ nhánh. Nên khi gặp gió lớn rất dễ bị lật đổ, bật gốc, rụng lá, gãy nhánh,… Vì vậy để tránh ảnh hưởng đến năng suất và quá trình phát triển của cây sầu riêng. Bạn nên sử dụng các loại hình thức chắn gió truyền thống như trồng cây chắn gió hay các loại rào chắn gió.

Ánh sáng

Nhu cầu ánh sáng của cây sầu riêng sẽ phụ thuộc vào từng giai đoạn phát triển. Ở giai đoạn khi còn là cây con cây sầu riêng hầu hết không cần quá nhiều ánh sáng. Nó thường thích bóng râm. Vì nếu hưởng ánh sáng quá nhiều sẽ làm gia tăng quá trình mất nước.

Nhưng khi cây đã trưởng thành thì cần tiếp xúc với nhiều ánh sáng để tiến hành quang hợp trao đổi chất. Đặc biệt là trợ giúp cho quá trình ra hoa kết quả được thuận lợi nhằm gia tăng sản lượng.

Đất trồng cây sầu riêng

Cây sầu riêng thường thích hợp với những loại đất thịt pha cát, đất thịt, đất phù sa, đất đỏ bazan,… Nhưng lại không thích hợp trồng ở những nơi đất cát. Và đất cần phải cung cấp nhiều chất hữu cơ. Nơi có tầng canh tác dễ dàng thoát nước để tránh ngập úng gây ra hiện tượng thối rễ. Và có mực nước ngầm từ 1 đến 1,2 m. Độ pH trong đất đạt từ 5 đến 7. Và chung quanh nên đào mưa để bồi gốc thoát nước mưa vào mùa mưa lớn.

Nguồn dinh dưỡng cho cây sầu riêng

Ngoài điều kiện đất đai, ánh sáng, gió, nguồn nước, nhiệt độ,… Thì để cây sầu riêng phát triển đạt năng suất gia tăng kinh tế. Người trồng cần phải nắm rõ kỹ thuật và các yêu cầu khi nào cần bổ sung thêm dinh dưỡng cho cây sầu riêng.

Ở giai đoạn còn nhỏ cây sầu riêng trường cần nhiều chất đạm để sinh trưởng và phát triển. Nhưng ở giai đoạn kết quả cây sầu riêng lại cần nhiều chất đặc biệt là chất Kali để tập trung cho quá trình ra hoa kết quả. Và trong giai đoạn trái chín thì cây sầu riêng lại cần nhiều Kali để cho cơm sầu riêng đạt được vị ngọt, có màu đậm vàng.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc sầu riêng đạt năng suất

Vì sầu riêng là một loại trái cây mang lại giá trị kinh tế cao hơn so với rất nhiều loại trái cây khác. Nên những vùng có điều kiện thời tiết thuận lợi như: Di Linh, Bảo Lộc,… xuất hiện rất nhiều vườn canh tác trồng sầu riêng.

Nhưng để sầu riêng được ra hoa đậu trái nhiều mang lại năng suất. Người nông dân cần phải nắm rõ được các kỹ thuật trồng và chăm sóc cây sầu riêng theo từng giai đoạn.

Kỹ thuật chọn và nhân giống

Chọn cây giống

Để cây sầu riêng có thể đậu quả cho lại năng suất cao. Thì trong quá trình chọn cây giống bạn nên lựa chọn cây mẹ đạt năng suất phẩm chất tốt. Những loại cây này thường ít sâu bệnh và có tỉ lệ đậu trái cái ổn định trong vòng 5 năm.

Và tùy vào từng vùng đất trồng mà lựa chọn phương thức lấy cây giống. Với những vùng đất cao thì nên lựa chọn cách tháp để rễ cây có thể dễ dàng ăn sâu xuống lòng đất. Ở những vùng đất thấp nên lựa chọn chiếc cây giúp cho cho rễ cây mọc cạn hơn tránh đúng đến mực nước ngầm.

Nhân giống

Chuẩn bị góc tháp

Bạn tiến hành chọn hột từ trái sầu riêng chín không bị sượng. Sau khi đem hạt đi rửa với nước vôi xong thì ủ liền để tránh làm giảm khả năng nảy mầm của hạt. Rồi sau đó để hạt vào trong đất ẩm với khoảng cách mỗi hạt là 10 cm. Để giữ được độ ẩm trong đất không làm ảnh hưởng đến quá trình nảy mầm. Bạn nên phủ thêm một lớp cỏ khô và tưới nước mỗi ngày.

Khi hạt đã nảy mầm thì úp hột tể xuống với khoảng cách 30 x 30 cm. Rồi phủ thêm một lớp cỏ lên trên, tưới nước đến khi cây đã ra hai ba nhánh thì chỉ nên giữ lại một nhánh mọc tốt nhất.

Cách tháp

Nên tháp cây giống vào khoảng tháng 6 đến tháng 9 thời điểm có mưa nhiều. Có nhiệt độ và độ ẩm thích hợp cho cây sầu riêng có thể phát triển tốt nhất. Để tháp chữ nhật bạn tiến hành mở miệng tháp với chiều rộng từ 1 đến 1,5 cm và dài từ 2 đến 2,5 cm. Rồi sau đó tiến hành rạch một đường để chia ra vỏ đậy ra thành hai phần. Với phần phía trên chiếm diện tích lớn hơn dùng để đặt mặt tháp

Tiêu chuẩn chọn cây giống

Theo kinh nghiệm dân gian truyền lại để cho sầu riêng kết quả mang lại năng suất cao. Thì cây giống được chọn cần phải đạt các tiêu chuẩn sau:

Cây phải được sử dụng đúng giống có bộ rễ phát triển tốt.

Tháp phải cách từ 20 đến 25 cm.

Đường kính phải đạt từ 1,2 đến 1,5 cm.

Chiều cao tính từ mặt bầu phải đạt từ 60 đến 70 cm.

Bầu đất đạt kích thước 15 x 30 cm

Kỹ thuật trồng sầu riêng tiêu chuẩn

Tùy vào mỗi vùng miền mà kỹ thuật trồng sầu riêng có một vài điểm khác nhau. Nhưng chung quy quá trình trồng sầu riêng sẽ áp dụng theo trình tự kỹ thuật như sau:

Giai đoạn thiết kế vườn trồng cây sầu riêng

Để quá trình phát triển cây sầu riêng không gặp biến cố bởi những tác động bên ngoài. Khi thiết kế vườn để trồng sầu riêng cần phải đảm bảo các yêu cầu sau:

Vườn cần phải có rãnh thoát nước để giải quyết các vấn đề ngập úng vào mùa mưa.

Cần phải ngăn chặn kịp thời các sâu bệnh gây hại cho sầu riêng.

Cần có biện pháp chống xói mòn nhằm đảm bảo được độ phì cho đất trồng.

Vườn trồng cây sầu riêng phải được thông thoáng.

Có các biện pháp chắn gió nếu cần.

Kỹ thuật trồng sầu riêng đạt chuẩn

Thời gian thích hợp cho mùa vụ

Nên tiến hành trồng sầu riêng vào tháng 5 đến tháng 8 mùa mưa.

Mật độ

Nó sẽ phụ thuộc vào cây giống, đất trồng và chế độ chăm sóc. Thông thường đất tốt sẽ trồng với mật độ 10 m x 10 m. Đất thấp mật độ 8 m x 10 m.

Cách trồng

Sau khi đã chuẩn bị hố trồng có kích thước 1 m x 1 m x 0,7 m. Bạn cắt bỏ phần bọc ni lông bọc quanh rễ cây rồi đào một hố trồng cây giống xuống. Dùng rơm phủ thêm lên trên để giữ được độ ẩm cũng như che mát giúp cho cây sầu riêng phát triển tốt trong giai đoạn đầu.

Bón phân

Nên sử dụng nhiều phân hữu cơ và hạn chế sử dụng các loại phân hóa học. Vì phân hữu cơ cung cấp các dưỡng chất cần thiết nhất cho cây sầu riêng phát triển tốt, làm cho bộ lá được xanh tốt. Giúp cho quá trình ra hoa đậu quả đạt tỷ lệ cao hơn.

Để bón phân bạn nên bón vào xung quanh tán cây. Nên dùng các vật dụng nông nghiệp để trộn phân bón với đắp mặt. Cách làm này vừa giúp cho lượng phân bón không bị hao hụt do ảnh hưởng của ánh mặt trời. Nó lại có thể hạn chế được những ảnh hưởng trực tiếp lên bộ rễ cây sầu riêng.

Tưới nước

Có thể sử dụng phương pháp tưới công nghệ để tiết kiệm thời gian và lượng nước. Cũng như tránh làm ảnh hưởng trực tiếp đến gốc sầu riêng cản trở đến sự sinh trưởng phát triển của cây.

Cách chăm sóc cây sầu riêng khi ra hoa đậu trái

Trong từng giai đoạn phát triển cây sầu riêng sẽ cần được chăm sóc với những yêu cầu khác nhau. Nhưng chăm sóc cây sầu riêng đạt năng suất như thế nào? là điều mà hầu hết nhà nông đều quan tâm khi trồng sầu riêng. Và để cây sầu riêng đậu quả tỷ lệ cao thì trong giai đoạn ra hoa đậu trái bạn cần phải tiến hành:

Cần phải điều tiết lượng nước cung cấp cho cây sầu riêng trong giai đoạn ra hoa

Thời kỳ cây sầu riêng ra mầm hoa vào giữa đầu năm dương lịch là thời điểm nhạy cảm. Nên bạn cần phải tiến hành dọn dẹp sạch phần cỏ rác xung quanh để giúp cho cây thông thoáng tạo điều kiện ra hoa.

Và nếu có hiện tượng cây sầu riêng có hơi héo, vẫn chưa ra hoa. Bạn cần phải tưới qua một lần nước, chỉ cần tưới cho đủ độ ẩm. Sau đó để cho đất về trạng thái khô hạn bằng cách xiết nước chờ đến thời điểm cây ra hoa.

Đồng thời bạn cần bỏ đi một số nụ hoa đã ra trước đó để rút ngắn thời gian thu hoạch quả. Bởi vì trong quá trình tạo cơm cây sầu riêng cần rất nhiều dinh dưỡng để cho trái sầu riêng không bị nhỏ, suy nhược, ít cơm. Đặc biệt là giai đoạn ra hoa cây sầu riêng rất dễ phát sinh bệnh như nhiễm nấm Phytopthora.

Vì vậy trong giai đoạn này bạn cần phải sử dụng phương pháp kích thích để cây ra hoa đồng loạt. Để kích thích có thể phun chất NPK 10-60-10 vào lúc 9 giờ sáng hoặc từ 15 giờ chiều. Phun 2 lần với thời gian cách nhau 7 ngày và liều lượng tăng gấp đôi so với hướng dẫn sử dụng. Nó sẽ giúp cho bông sầu riêng ra nhiều hơn, làm gia tăng sản lượng.

Yêu cầu tưới nước

Thời điểm tốt nhất để tưới nước cho cây sầu riêng đó chính là khi mà các mầm hoa đã dài từ 3 đến 4 cm. Không nên tưới quá sớm vì nó sẽ gây ra nhiều tác hại cho sự phát triển của bông sầu riêng.

Thời điểm tưới nước đạt hiệu quả là bạn nên chọn cách tưới xòe đều theo trình tự từ bên ngoài tán vào bên trong cho đến khi nước chảy tràn ra mặt đất. Nên tưới nước vừa đủ và cách nhau trong khoảng từ 2 đến 5 ngày tưới. Vì cung cấp lượng nước trong một lần quá nhiều sẽ gây ra hiện tượng sốc nước. Nó sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình ra hoa. Và trước một tuần khi sầu riêng kết hoa cần giảm lượng nước tưới xuống còn 2/3 để đảm bảo an toàn.

Kỹ thuật bón phân

Giai đoạn kết hoa sầu riêng cần nhiều dinh dưỡng để hình thành hạt phấn chuẩn bị tốt cho quá trình kết quả. Nên giai đoạn này cần phải sử dụng phân bón để cung cấp các nguyên tố vi lượng, nguyên tố trung lượng cho cây.

Tuy nhiên để không làm ảnh hưởng đến số lượng, chất lượng của hoa sầu riêng. Tránh cho cuống hoa bị dài, yếu ớt ảnh hưởng trong quá trình nuôi trái. Bạn không nên sử dụng phân bón gốc.

Tỉa bớt hoa

Tỉa bớt hoa là một trong những cách giúp cho cây tập trung nuôi dưỡng những hoa có tỉ lệ đậu quả cao mang lại chất lượng. Vì vậy bạn cần phải loại bỏ bớt những hoa ra có tỷ lệ kết trái kém, nằm ở những vị trí không cần thiết.

Thời điểm tỉa bớt hoa trong một chùm thích hợp. Là khi chùm hoa đã dài trong khoảng từ 8 đến 10 cm. Bạn chỉ cần tỉa đi những bông hoa mọc ở đầu. Để lại những bông hoa mọc cùng đợt, cuống khỏe mạnh không bị nhiễm sâu bệnh. Và không nên để quá 10 bông cho một chùm hoa.

Một số bệnh thường gặp ở cây sầu riêng

Và trong suốt giai đoạn phát triển cho đến khi ra hoa kết quả sầu riêng sẽ ít nhiều gặp một số bệnh theo mùa. Các căn bệnh này thường gặp và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng lẫn sức sống của sầu riêng. Dưới đây là một số bệnh sầu riêng thường gặp:

Bị côn trùng phá hoại

Cây sầu riêng thường rất dễ bị các côn trùng như: vòi voi, kiến vương, bọ hung,… tấn công bằng cách đục khoét vào vỏ, thân gỗ, làm tổ,… Nó gây ra những vết thương trên thân cây khó lành làm cho cây sầu riêng bị suy kiệt.

Cào cào, sâu hại lá

Sâu, cào cào thay phiên nhau tấn công lá non vào ban đêm và ban ngày. Điều này làm cho cây sầu riêng bị ảnh hưởng nghiêm trọng trong quá trình quang hợp trao đổi chất cần cho sự phát triển. Để hạn chế sự tấn công của sâu, cào cào bạn nên sử dụng các loại thuốc sát trùng như: Regent, Fenbis, Azodrin, Decis,…

Sâu đục cành, đục quả

Sâu đục thân gỗ là một trong những nguyên nhân khiến cho cây sầu riêng bị chết khô, làm hỏng quả khi kết trái. Để phòng ngừa hiện tượng sâu đục tấn công cần sử dụng các loại thuốc: Sevin, Azodrin, Sumicidin,…

Bệnh nấm tảo

Bệnh nấm tảo thường xuất hiện khi vườn sầu riêng bị thiếu ánh sáng. Hoặc tán lá quá dày tạo thuận lợi cho nấm tảo tấn công. Để phòng tránh căn bệnh này nên sử dụng thuốc diệt nấm: Copper B, Copper Zin,… theo hướng dẫn.

Ngoài ra cây sầu riêng còn gặp một số thể trạng bệnh như chảy nhựa, nứt thân, thán thư,… làm cho lá bị rụng nhiều, thân cây có nhiều vết nứt dễ dàng bị nhiễm bệnh làm chậm quá trình tăng trưởng phát triển.

Trồng sầu riêng bao lâu có thể thu hoạch?

Tùy vào điều kiện khí hậu và cây giống mà thời điểm thu hoạch quả sẽ dài ngắn khác nhau. Nếu sầu riêng được gieo trồng bằng hạt. Thì thời gian cho quả kết trái kéo dài từ 9 đến 10 năm. Nhưng chất lượng của trái sầu riêng nhỏ và không mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Trong khi đó sử dụng các cây giống sầu riêng được nghiên cứu, cấy ghép tiêu chuẩn. Sầu riêng mất khoảng từ 5 đến 6 năm sẽ cho ra hoa kết quả. Và thời gian để thu hoạch quả sẽ thường kéo dài từ 15 đến 17 tuần khi nở hoa. Trong khoảng 2 tuần thì trái sầu riêng sẽ chín có thể thu hoạch.

Nên với những chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn hiểu được những đặc tính quan trọng của cây sầu riêng. Cũng như bổ sung những kiến thức quan trọng khi bạn có ý định canh tác, trồng cây sầu riêng. Tuy nhiên để cho quá trình trồng sầu riêng được thuận lợi. Cây sầu riêng kết quả đạt giá trị kinh tế cao. Bạn vẫn nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp để được tư vấn và hỗ trợ.