Cây lanh là gì? Ứng dụng của cây lanh trong cuộc sống

Cây lanh là cây gì? và sợi lanh có những ứng dụng quan trọng như thế nào trong ngành thời trang, may mặc không phải ai cũng biết. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn tìm hiểu về cây lạnh và những ứng dụng của nó không chỉ riêng lĩnh vực may mặc mà còn những ứng dụng khác trong cuộc sống.

Cây lanh là gì?

Cây lanh là một loài thực vật có hoa có tên khoa học là Linum usitatissimum là loài thuộc chi Linum, họ Linaceae. Cây lanh là cây công nghiệp ôn đới thân thảo được trồng làm thực phẩm và cây lấy sợi ở các vùng trên thế giới có khí hậu ôn hòa. Hạt lanh có giá trị dinh dưỡng cao và được các chuyên gia dinh dưỡng công nhận có tác động tích cực tới sức khỏe, dầu được ép từ hạt lanh có thể được sử dụng làm thực phẩm nhưng không để được lâu vì không bền với nhiệt. Dầu hạt lanh còn có công dụng khác đó là được dùng pha sơn, trong vải sơn lót sàn nhà, làm véc-ni hay trong mực in.

Các loại vải dệt từ cây lanh còn được gọi là vải lanh thường được dùng để làm ga trải giường, quần áo lót và khăn trải bàn.

Cây lanh là một loại cây công nghiệp ôn đới

Mô tả chi tiết

Cây Lanh là loại cây thân cỏ thường niên, thích nghi với các vùng khí hậu ôn đới. Hạt lanh giống thường được gieo vào mùa xuân và thu hoạch vào đầu hè.

Cây lanh được trồng cao đến 1,2 m với thân mảnh mai, lá cây lanh có màu xanh lục, hình mũi mác mảnh có chiều dài 20–40 mm và rộng 3 mm.

Hoa cây lanh là tinh khiết màu xanh nhạt có đường kính 15-25 mm với năm cánh hoa, các hoa và quả của cây lanh là một vòng khô nang có đường kính 5-9 mm.

Lịch sử cây lanh

Bằng chứng sớm nhất về việc con người sử dụng cây lanh hoang dã làm vải dệt đến từ Cộng hòa Georgia ngày nay, nơi sợi lanh hoang dã được kéo thành sợi, nhuộm và thắt nút được tìm thấy trong Động Dzudzuana có niên đại vào thời kỳ đồ đá cũ trên 30 nghìn năm trước. Con người lần đầu tiên bắt đầu sử dụng lanh ở vùng Lưỡi liềm màu mỡ, có bằng chứng về một hạt lanh đã được thuần hóa có kích thước hạt tăng lên từ Tell Ramad ở Syria và các mảnh vải lanh ở Thổ Nhĩ Kỳ vào khoảng 9.000 năm trước. Việc sử dụng cây lanh ngày càng lan rộng, đến tận Thụy Sĩ và Đức vào 5.000 năm trước. Ở Trung Quốc và Ấn Độ, cây lanh thuần hóa đã được trồng cách đây ít nhất 5.000 năm.

Cây lanh được trồng nhiều ở Ai Cập cổ đại, nơi các bức tường đền thờ nơi có những bức tranh vẽ cây lanh và xác ướp được ướp bằng vải lanh. Các linh mục Ai Cập chỉ mặc vải lanh, vì lanh được coi là biểu tượng của sự tinh khiết. Ở Bắc Mỹ, những người thực dân biết dùng cây lanh và nó phát triển mạnh ở đó nhưng vào đầu thế kỷ 20, bông rẻ và lương nông nghiệp tăng cao đã khiến việc sản xuất lanh tập trung ở miền bắc nước Nga, nơi cung cấp tới 90% sản lượng của thế giới. Kể từ đó, cây lanh đã mất đi tầm quan trọng của nó như một loại cây thương mại do dễ dàng có các loại sợi bền hơn.

Cây lanh khi ra hoa

Ứng dụng của cây lanh vào cuộc sống

+ Cây lanh được trồng để lấy hạt, có thể xay thành bột hoặc biến thành dầu, dầu hạt lanh là một sản phẩm được sử dụng như một chất bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể.

+ Cây lanh còn được trồng làm cây cảnh trong các khu vườn.

+ Cây lanh làm vải: lanh được trồng để làm nên sợi lanh, sợi lanh được sử dụng để làm vải lanh. Sợi lanh được làm từ thân cây lanh bền gấp 2-3 lần sợi bông.

+ Cây lanh được trồng để lấy dầu lanh, được sử dụng làm dầu khô trong sơn và vecni và trong các sản phẩm như vải sơn và mực in.

+ Bữa ăn hạt lanh, các sản phẩm phụ của sản xuất dầu hạt lanh từ hạt lanh, được sử dụng như chăn nuôi thức ăn gia súc.

Hạt của cây lanh

Sợi lanh

Sợi lanh là gì?

Sợi lanh được chiết xuất từ ​​lớp đệm bên dưới bề mặt của thân cây lanh. Sợi lanh mềm, bóng và dẻo, các bó sợi có sự xuất hiện của tóc vàng, do đó được mô tả là tóc “lanh”.
Vải sợi lanh đã được dùng từ hàng chục nghìn năm trước, vải lanh một loại vải dệt tinh chế được làm từ sợi lanh đã được các thầy tu mặc rộng rãi cách đây hơn 4.000 năm. Chế biến sợi lanh trên quy mô công nghiệp đã tồn tại từ thời cổ đại. Một nhà máy thời đại đồ đồng dành riêng cho chế biến lanh đã được phát hiện ở Euonymeia, Hy Lạp.

Nhà máy lanh cho quay lanh sợi đã được phát minh bởi John Kendrew và Thomas Porthouse của Darlington ở Anh vào năm 1787. Phương pháp mới của lanh chế biến đã dẫn đến sự ưa chuộng trong việc sử dụng lanh như một sợi công nghiệp.

Đặc tính của sợi lanh

Sợi lanh có đặc tính dai, bền và thoát nhiệt tốt, khi ướt lại bền chắc hơn khi khô. Do đặc tính có nhiều điểm nút trên bề mặt sợi nên vải lanh làm từ sợi lanh có đặc tính thô ráp, vải dễ bị sờn, rách, nhàu khi bị gấp nếp.

Sợi lanh càng dài thì cho chất lượng vải càng cao, vải lanh thường được sử dụng vào mùa hè vì nó nhẹ và mát.

Sợi lanh có đặc tính dai, bền và thoát nhiệt tốt

Những ưu điểm của sợi lanh so với những loại sợi khác

+ Sợi lanh không bị nóng chảy và không có tính đàn hồi cao.

+ Sợi lanh không co giãn và không bị nhuộm màu.

+ Có độ bền cao và tăng 10-15% độ bền khi ướt.

+ Có khả năng chống tia cực tím tốt và mức độ hấp thụ nước cao.

+ Vải làm từ sợi lanh là một sản phẩm tự nhiên được sử dụng trong sản xuất sản phẩm truyền thống, có thẩm mĩ cao.

+ Sợi lanh tự phân hủy trong tự nhiên, do vậy đây là giải pháp sử dụng thân thiện với môi trường.

+ Vải lanh làm tự sợi lanh có khả năng giữ nguyên form (dáng) tốt hơn so với các loại sợi tổng hợp.

Thu hoạch cây lanh để lấy sợi

Cây lanh được thu hoạch để sản xuất sợi sau khoảng 100 ngày, hoặc một tháng sau khi cây ra hoa và hai tuần sau khi hình thành viên nang hạt. Khi phần gốc của cây bắt đầu chuyển sang màu vàng, nếu cây còn xanh các hạt của cây sẽ không có công dụng gì và chất xơ sẽ kém phát triển hơn. Chất xơ trong cây lanh sẽ biến mất khi cây chuyển sang màu nâu.

Có 2 cách để thu hoạch sợi lanh sau:

Thu hoạch thủ công

Cây lanh được nhổ bằng rễ (không cắt) để tăng chiều dài sợi. Sau này, lanh được phép để khô, những hạt giống được loại bỏ. Tùy thuộc vào điều kiện khí hậu và đặc điểm của cây lanh được gieo trên các cánh đồng, cây lanh vẫn còn trên mặt đất từ ​​hai tuần đến hai tháng để rút lại.

Tùy thuộc vào điều kiện thời tiết một số hoạt động của enzym làm phân hủy pectin liên kết các sợi với rơm, nông dân có thể ủ rơm lên thân cây, khi rơm khô thì cuộn lại và được lưu trữ lại trước khi chiết xuất thành các sợi.

Dệt sợi lanh

Thu hoạch công nghiệp

Bằng phương pháp thu hoạch công nghiệp thì cây lanh được thu hoạch bằng máy thu hoạch lanh chuyên dụng, máy thu hoạch được chế tạo trên cùng một đế máy như một máy liên hợp, nhưng thay vì đầu cắt, nó có một bộ kéo. Cây lanh được lật úp và được kẹp chặt bằng đai cao su cách mặt đất khoảng 20–25 cm để tránh cỏ và cỏ dại mắc vào cây lanh.

Tiếp theo, dùng dây cao su kéo toàn bộ cây lên khỏi mặt đất, nên toàn bộ chiều dài của sợi lanh có thể thể được sử dụng một cách triệt để nhất.

Qua bài viết này bạn đã có thể hiểu thêm về cây lanh là gì? những ứng dụng quan trọng của cây lanh trong đời sống. Những lợi ích mà sợi lanh mang lại giúp bạn có những cái nhìn mới hơn để lựa chọn trang phục cho mình.