Cấu thành tội phạm hình thức là gì?

Cấu thành tội phạm gồm những dấu hiệu đặc trưng có ở mọi trường hợp phạm tội của tội phạm này, thể hiện sự nguy hiểm của tội phạm đó và phân biệt tội phạm đó với các tội phạm khác cũng như phân biệt với các trường hợp chưa phải tội phạm. Cấu thành tội phạm bao gồm: chủ thể của tội phạm, khách thể của tội phạm, mặt khách quan của tội phạm, mặt chủ quan của tội phạm.

Cấu thành tội phạm hình thức là cấu thành tội phạm mà trong đó dấu hiệu thuộc mặt khách quan của tội phạm là hành vi khách quan mà không có dấu hiệu hậu quả thiệt hại. Cũng có thể hiểu ngắn gọn là cấu thành tội phạm mà trong đó không có dấu hiệu hậu quả thiệt hại.

Ví dụ về tội xâm phạm chỗ ở của người khác quy định tại Điều 158, Bộ Luật Hình sự năm 2015, cụ thể như sau: 

“Điều 158. Tội xâm phạm chỗ ở của người khác

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây xâm phạm chỗ ở của người khác, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm: 

a) Khám xét trái pháp luật chỗ ở của người khác; 

b) Đuổi trái pháp luật người khác ra khỏi chỗ ở của họ; 

c) Chiếm giữ chỗ ở hoặc cản trở trái pháp luật người đang ở hoặc người đang quản lý hợp pháp vào chỗ ở của họ; 

d) Xâm nhập trái pháp luật chỗ ở của người khác.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Có tổ chức;

b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

c) Phạm tội 02 lần trở lên;

d) Làm người bị xâm phạm chỗ ở tự sát;

đ) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

3. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

Đối với trường hợp này, có thể thấy cấu thành tội phạm quy định tại Khoản 1, Điều 158, Bộ Luật hình sự năm 2015 chỉ đưa ra chỉ mô tả hành vi khách quan có tính gây thiệt hạinhư thực hiện các hành vi Khám xét trái pháp luật chỗ ở của người khác; đuổi trái pháp luật người khác ra khỏi chỗ ở của họ; chiếm giữ chỗ ở hoặc cản trở trái pháp luật người đang ở hoặc người đang quản lý hợp pháp vào chỗ ở của họ; xâm nhập trái pháp luật chỗ ở của người khác chứ không hề đề cập tới dấu hiệu hậu quả thiệt hại.

Xem thêm: Tổng hợp các thuật ngữ sử dụng trong lĩnh vực hình sự

Luật Hoàng Anh