Các bước làm bài văn nghị luận xã hội – Trường THPT Phan Đình Phùng

Cách viết một bài nghị luận xã hội

Dạng đề nghị luận xã hội là một bài kiểm tra về kỹ năng, vốn sống, hiểu biết về xã hội của học sinh để từ đó nêu lên những suy nghĩ về cuộc sống, về tình cảm, cảm xúc của mình nói chung nhằm giáo dục học sinh. rèn luyện nhân cách cho học sinh. Nhìn chung, kiểu đề văn nghị luận xã hội thường tập trung vào một số vấn đề cơ bản với giá trị đạo đức làm người, những hiện tượng thường xảy ra trong xã hội, từ đó trở thành kinh nghiệm sống cho mọi người.

I. Các loại đề xuất xã hội học phổ biến

1. Nghị luận về một hiện tượng đời sống

– Những hiện tượng có tác động tích cực đến tư duy (Tiếp sức mùa thi, hiến máu…).

– Các hiện tượng tác động tiêu cực (bạo lực học đường, tai nạn giao thông,…).

– Nghị luận về một thông tin báo chí (dạng đoạn trích, tin bài trên báo chí…Rút ra vấn đề nghị luận).

2. Tranh luận về một tư tưởng đạo đức

– Tư tưởng nhân văn, đạo đức (dũng cảm, bao dung, ý chí kiên cường…).

Tư tưởng phản nhân loại (ích kỷ, vô cảm, hận thù, dối trá…).

– Thảo luận về mặt tốt và xấu của một vấn đề.

– Vấn đề mang tính chất đối thoại, thảo luận, trao đổi.

Vấn đề đặt ra trong một câu chuyện nhỏ hoặc bài thơ.

II. Những điều cần lưu ý khi viết bài văn nghị luận

1. Đọc kỹ đề

– Mục đích: Hiểu yêu cầu của đề, phân biệt được tư tưởng đạo lí hay hiện tượng đời sống.

– Cách nhận biết: Đọc kỹ đề, gạch chân những từ, ngữ quan trọng cần giải thích, lập luận cho toàn bài. Từ đó, bạn có hướng đi phù hợp để viết bài hay.

2. Lập dàn ý

– Giúp ta trình bày văn bản khoa học, có cấu trúc chặt chẽ, logic.

– Kiểm soát hệ thống ý, lập luận chặt chẽ, mạch lạc.

– Tích cực lập luận với dung lượng phù hợp, tránh lan man, dài dòng.

3. Bằng chứng thích hợp

– Không lấy ví dụ chung chung (không có người, nội dung, sự việc cụ thể) sẽ không tốt cho bài làm.

– Dẫn chứng phải xác thực, thuyết phục (người thật, việc thật).

– Đưa ra dẫn chứng phải thật khéo léo, phù hợp (tuyệt đối không kể lể dài dòng).

4. Lập luận chặt chẽ, hành văn sinh động, thuyết phục

– Chữ viết, câu, đoạn phải ngắn gọn, súc tích.

– Lập luận phải chặt chẽ.

– Cảm xúc trong sáng, lành mạnh.

Để bài văn hợp lí, cần thường xuyên tạo lập lối viết song hành (đồng tình, phản đối; khen, chê…).

5. Bài học nhận thức và hành động

– Sau khi phân tích, chứng minh, bàn luận… thì phải tự rút ra bài học cho mình.

– Thường thì những bài học cho bản thân luôn gắn liền với việc rèn luyện một nhân cách đẹp, đấu tranh để loại bỏ những thói hư tật xấu ra khỏi bản thân, học một lối sống…

6. Độ dài phù hợp với yêu cầu của đề

– Khi đọc đề cần chú ý yêu cầu (hình thức của bài là đoạn văn hay bài văn, có bao nhiêu câu, bao nhiêu chữ…) sau đó sắp xếp các ý để tạo thành một bài văn hoàn chỉnh.

III. Các bước làm bài văn nghị luận xã hội

– Bước 1: Xác định yêu cầu chủ đề

Cần đọc kĩ, xác định yêu cầu của đề để biết chủ đề nghị luận về một tư tưởng đạo lí hay một hiện tượng đời sống.

– Bước 2: Làm một bản phác thảo

Mục đích:

+ Ghi lại các ý cho bài viết, tránh quên ý, bỏ sót ý.

+ Giúp trình bày khoa học, mạch lạc với nội dung thống nhất.

+ Chủ động triển khai các ý/luận điểm chính của bài viết, tập trung vào những điểm quan trọng, tránh lan man, dài dòng ở những nội dung không thực sự quan trọng.

– Bước 3: Hồi đáp

Dựa vào các luận điểm chính đã khai triển trong dàn bài, em có thể viết thành một bài văn hoàn chỉnh. Tuy nhiên, để bài văn hấp dẫn, thuyết phục người đọc, các em cần chú ý một số điểm sau:

+ Tạo sự liên hệ giữa các luận điểm, các ý để làm nổi bật đối tượng, nội dung cần nghị luận.

+ Đưa dẫn chứng phù hợp, đảm bảo tính thực tế, khách quan.

+ Lập luận chặt chẽ, ngắn gọn

+ Cần đưa ý kiến, đánh giá của bản thân (đồng ý, không đồng ý, khen, chê…)

+ Nêu bài học nhận thức và kêu gọi hành động.

IV. Phương pháp làm một bài văn theo từng dạng đề cụ thể

1. Nghị luận về tư tưởng đạo lí

Một. Khai mạc

Giới thiệu tư tưởng đạo lý cần nghị luận (Có thể giới thiệu trực tiếp hoặc dẫn dắt qua một câu chuyện hoặc tư tưởng của người viết).

Ví dụ:

Đề tài: Nghị luận xã hội về hạnh phúc

– Mở bài trực tiếp: Ai cũng mong cuộc sống của mình được hạnh phúc, viên mãn. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu, hiểu đúng ý nghĩa của hạnh phúc trong chính cuộc đời mình.

– Mở bài gián tiếp: Có những người dành cả tuổi thanh xuân, cả cuộc đời để đi tìm câu trả lời cho hạnh phúc nhưng đến cuối cùng khi mỏi gối, lưng còng thì nhìn lại chặng đường mình đã đi qua. Tôi không cảm thấy mình đang đi đúng hướng. Cũng có những người sống đơn giản để sống và tận hưởng cuộc sống, họ không quá cầu kỳ hay khắt khe về khái niệm hạnh phúc, để rồi khi tóc bạc, da có vết đồi mồi, họ lại mỉm cười. ước. Điều đó khiến chúng ta luôn tự hỏi hạnh phúc là gì, làm thế nào để hạnh phúc, hay mình có hạnh phúc không, v.v. Luôn là một tình thế tiến thoái lưỡng nan, giống như khi người ta hỏi về tình yêu, nhưng có lẽ hạnh phúc chỉ đơn giản là cách chúng ta nhìn nhận vấn đề và cuộc sống – Hạnh phúc sẽ đến từ tâm hồn của mỗi cá nhân.

b. Thân hình

– Diễn giải nội dung tư tưởng, đạo đức

+ Giải thích rõ nội dung tư tưởng đạo lí

+ Giải nghĩa từ, thuật ngữ, tìm nghĩa đen, nghĩa hàm ẩn (nếu có).

+ Khái quát ý nghĩa chung của tư tưởng, đạo đức hoặc trình bày quan điểm, đánh giá của người viết về tư tưởng, đạo đức đó.

– Phân tích, chứng minh:

+ Nêu sự đúng đắn về tư tưởng, đạo đức

+ Chứng minh bằng những phân tích, dẫn chứng cụ thể

+ Nhấn mạnh tầm quan trọng của tư tưởng đạo lí đối với đời sống con người.

– Nhận xét, mở rộng, liên hệ thực tế

+ Chỉ ra và phê phán những biểu hiện lệch lạc đang tồn tại trong xã hội.

Bao gồm các ví dụ cụ thể.

– Rút ra bài học nhận thức và hành động.

c. Kết thúc

– Nêu giá trị tư tưởng đạo lí và nghị luận.

2. Nghị luận về một hiện tượng xã hội

Xác định ba yêu cầu:

– Yêu cầu về nội dung: Hiện tượng cần nghị luận là gì (hiện tượng tốt, tích cực trong đời sống hay hiện tượng tiêu cực, đang bị xã hội lên án, phê phán.)? Có bao nhiêu ý cần triển khai trong bài viết? Mối quan hệ giữa các ý tưởng là gì?

– Yêu cầu về phương pháp: Các thao tác lập luận chủ yếu cần sử dụng là gì? (giải thích, chứng minh, bình luận,…)

– Yêu cầu về phạm vi dẫn chứng: trong văn học, trong đời sống thực tiễn (chủ yếu là đời sống thực tiễn).

Một. Khai mạc

Giới thiệu hiện tượng xã hội cần nghị luận

b. Thân hình

– Giải thích ngắn gọn hiện tượng đời sống

– Nêu thực tế của các hiện tượng trong đời sống

– Nêu tác động, ảnh hưởng của hiện tượng đó đối với đời sống nhân dân.

– Giải thích nguyên nhân dẫn đến hiện tượng xã hội đang nghị luận (nguyên nhân chủ quan, nguyên nhân khách quan).

– Đề xuất phương án giải quyết các hiện tượng đời sống.

c. Kết thúc

– Khái quát vấn đề đang nghị luận

3. Ví dụ về nghị luận hiện tượng đời sống:

Đề tài: Viết bài văn ngắn khoảng 600 từ bày tỏ suy nghĩ của anh/chị về hiện tượng sau:

“Thời gian gần đây, dư luận xôn xao về một cô gái trẻ có “gương mặt ưa nhìn” tung lên Facebook loạt ảnh ngồi khoanh chân trên bia mộ liệt sĩ…” (Theo Sợ không muốn” học cách làm “người” – Góc nhìn của nhà thơ Trần Đăng Khoa-Tuổi trẻ và cuộc sống, số 152 ngày 14/01/2013)

Phân tích chủ đề

– Yêu cầu về nội dung: Bàn về hiện tượng một cô gái trẻ…để cả thế giới “ngưỡng mộ” -> Hiện tượng thể hiện hành vi phản cảm, thiếu văn hóa, đi ngược lại truyền thống đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc …

– Yêu cầu về các thao tác lập luận: giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận.

– Yêu cầu về phạm vi tư liệu: đời sống xã hội.

Làm một bản phác thảo

Một. Khai mạc: Giới thiệu hiện tượng cần nghị luận.

b. Thân bài:

* Nêu bản chất hiện tượng – giải thích hiện tượng

– Hiện tượng thể hiện hành vi phản cảm, thiếu văn hóa, đi ngược lại truyền thống đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc,…

* Bàn về thực trạng, nguyên nhân của hiện tượng bằng các thao tác phân tích, chứng minh

– Thực trạng: Hiện nay, tình trạng một bộ phận thanh, thiếu niên có suy nghĩ và hành động lệch lạc, có hành vi phản cảm, thiếu văn hóa, đi ngược lại truyền thống đạo đức… không nhiều (ví dụ cụ thể từ cuộc sống, lấy thông tin trên phương tiện truyền thông).

– Lý do:

+ Khách quan: thiếu sự quan tâm, giáo dục của gia đình và nhà trường. Ảnh hưởng của phim ảnh, mạng internet, sự lan tràn của lối sống cá nhân thích nổi tiếng, thích gây sốc cho nhiều người, v.v.

+ Chủ quan: Nhiều thanh thiếu niên tuy sinh ra và lớn lên trong môi trường giáo dục tốt nhưng lại có suy nghĩ và hành động lệch lạc do chưa có ý thức tu dưỡng, tự hoàn thiện mình. ứng xử có văn hóa.

* Hậu quả của hiện tượng:

+ Gây bức xúc, bất bình trong dư luận xã hội, làm tổn thương, xúc phạm các giá trị đạo đức, đi ngược lại truyền thống đạo lý tốt đẹp “Uống nước nhớ nguồn”…, ảnh hưởng xấu đến giới trẻ

+ Bản thân người trong cuộc phải chịu sự lên án, bất bình của dư luận…

* Các giải pháp:

+ Nâng cao nhận thức trong thanh niên: Nhà trường, đoàn thanh niên cần thường xuyên tổ chức các diễn đàn để tuyên truyền, giáo dục thanh niên về lối sống đẹp, giữ gìn truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”.

+ Những hình ảnh phản cảm trên cần được dư luận phê phán mạnh mẽ, gia đình và nhà trường phải nghiêm khắc, nhắc nhở,…

(Lưu ý cần đưa ra dẫn chứng thực tế để chứng minh)

c. Kết thúc: Bày tỏ ý kiến ​​của bản thân về hiện tượng xã hội vừa bàn luận.

+ Thấy rõ sự cần thiết phải tích cực tu dưỡng nhân cách, trau dồi các giá trị đạo đức, văn hóa, đặc biệt là nguyên tắc “Uống nước nhớ nguồn”.

+ Kiên quyết lên án, ngăn chặn những biểu hiện của lối sống vô cảm, vô văn hóa vì một xã hội lành mạnh, tiến bộ hơn.

Đăng bởi: THPT Phan Đình Phùng

Chuyên mục: Văn học lớp 12 , Ngữ Văn 12

Bạn thấy bài viết Các bước làm bài văn nghị luận xã hội
có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Các bước làm bài văn nghị luận xã hội
bên dưới để Trường THPT Phan Đình Phùng có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: thptphandinhphung.edu.vn của Trường THPT Phan Đình Phùng

Chuyên mục: Giáo dục

Nhớ để nguồn bài viết này: Các bước làm bài văn nghị luận xã hội
của website thptphandinhphung.edu.vn